Ten artykuł należy dopracować |
Polityka zagraniczna Czech – polityka zagraniczna prowadzona przez władze Czech.
Czechy utrzymują stosunki dyplomatyczne z 191 krajami, z czego połowa krajowa posiada stałe ambasady w stolicy kraju – Pradze[1]. Czechy są pełnymi członkami ONZ, NATO i Unii Europejskiej.
Do aksamitnej rewolucji polityka Czechosłowacji była spójna z polityką ZSRR. Od czasów rewolucji i późniejszego uzgodnienia pokojowego rozpadu Czechosłowacji, głównym celem polityki Czech stała się integracja z państwami zachodnioeuropejskimi. Cel został zrealizowany, bowiem Czesi przystąpili do NATO w 1999, a do Unii Europejskiej w 2004, gdzie w 2009 objęli Prezydencję Rady Unii Europejskiej.
Głównymi celami czeskiej polityki zagranicznej są:
W obszarze polityki bezpieczeństwa i obrony:
Misja dyplomatyczna Czech dzieli się na:
Ambasady reprezentują państwo czeskie w państwach przyjmujących i wykonują swoje zadania w ramach polityki zagranicznej Czech. Ambasady wykonują następujące zadania:
Konsulaty generalne reprezentują Czechy na terenie danego państwa przyjmującego. Sprawowane funkcje wynikają z Konwencji wiedeńskiej o stosunkach konsularnych oraz innych traktatów konsularnych i porozumień zawartych pomiędzy Republiką Czeską a państwem przyjmującym. Władze konsularne prowadzone są przez Departament konsularny Ministerstwa Spraw Zagranicznych. W sprawach politycznych, gospodarczych, kulturalnych, edukacyjnych i innych, które nie wchodzą w zakres działalności konsulatu, urząd postępuje z wytycznymi MSZ i właściwej misji dyplomatycznej[3].
Stałe przedstawicielstwa i delegacje reprezentują państwo czeskie w międzynarodowych organizacjach pozarządowych i/lub grupach integrujących różne państwa i utrzymują niezbędne stosunki pomiędzy państwem a daną organizacją. Funkcje misji dyplomatycznych wynikają z międzynarodowych porozumień, na podstawie których Czechy są członkiem danej organizacji. Stałe przedstawicielstwo jest prowadzone przez określony departament MSZ. Takie rozwiązanie pomaga delegacjom czeskim w negocjacjach, informowaniu MSZ i innych organów RCz o aktywności danej organizacji, rozprowadzaniu odpowiedniej dokumentacji i literatury skupiającej się na jej działalności i utrzymywaniu stosunków z obywatelami czeskimi zatrudnionymi w danej organizacji. Czechy posiadają następujące stałe przedstawicielstwa:
Czeskie Centra reprezentują Czechy za granicą szczególnie w obszarach kultury, handlu i turystyki. Nie mają statusu dyplomatycznego i są prowadzone przez administrację Czeskich Centrów[3].
Konsulaty honorowe pełnią podobne funkcje jak konsulaty generalne i są prowadzone przez konsulów honorowych, jednak nie posiadają statusu dyplomatycznego i pracownicy nie są zatrudniani przez MSZ. Ustanowienie władz konsularnych jest określone specjalną, oficjalną regulacją. Honorowy konsul wykonuje swoje obowiązki w oparciu o Status Honorowego Urzędnika Konsularnego i Instrukcje Wykonywania Funkcji Konsularnych przez Konsula Honorowego. Konsul honorowy przestrzega te same zasady prowadzenia urzędu jak konsul generalny[3].
Czeskie Biuro Edukacji i Kultury w Tajpej jest jedyną tego typu organizacją prowadzoną przez państwo czeskie. Jego powstanie było umotywowane brakiem stosunków dyplomatycznych pomiędzy Republiką a Tajwanem, a w konsekwencji brakiem możliwości ustanowienia ambasady w Tajwanie. W przeciwieństwie do ambasad, Biuro zajmuje się głównie sprawami związanymi z kulturą i gospodarką. Państwo czeskie zakłada urzędy konsularne w zależności od obecnych potrzeb, czego przykładem może być Konsulat Honorowy w Marsylii czy Konsulat honorowy w Salt Lake City, który został powołany z okazji Zimowych Igrzysk Olimpijskich w 2002. W niektórych przypadkach nowe oddziały ambasad są tworzone, aby oddzielić biura urzędów na danym terenie (np. oddziały ambasad w Bonn czy Salonikach)[3].
Biuro Reprezentatywne w Ramallah to urząd, które reprezentuje Republikę Czeską w Palestynie[3].
Republika Czeska jest członkiem: ONZ, Światowej Organizacji Handlu, Międzynarodowego Funduszu Walutowego, Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, Międzynarodowej Agencji Energii, NATO, Unii Europejskiej i Międzynarodowej Komisji Wielorybnictwa.
Państwo czeskie stało się członkiem Unii Europejskiej 1 maja 2004 wraz z innymi dziewięcioma państwami kandydującymi. Referendum, które się odbyło w czerwcu 2003, pokazało, że 77% Czechów popiera pomysł wstąpienia państwa do UE. Kształt traktatu akcesyjnego został ustalony w Kopenhadze w 2002, po czym w 2003 Václav Klaus i Stanislav Gross podpisali go w Atenach[4].
Po upadku Związku Radzieckiego i Układu Warszawskiego Czechy zdecydowały o rozpoczęciu negocjacji w związku z przystąpieniem do NATO. 10 stycznia 1994 przedstawiono państwom kandydującym propozycje współpracy w ramach Partnerstwa dla Pokoju, co prezydenci państw zaakceptowali 12 stycznia tego samego roku[5]. W 1997 Czechy były pierwszym państwem, które pomyślnie przeszło pierwszy etap przygotowań do przystąpienia do NATO. Na szczycie w Madrycie zaproponowano m.in. Czechom przystąpienie do Sojuszu, co spowodowało, że państwo rozpoczęło negocjacje w tej sprawie. 16 grudnia 1997 ministrowie spraw zagranicznych państw NATO podpisali Protokoły Akcesyjne m.in. dla Czech. Izba Poselska czeskiego parlamentu zatwierdziła przystąpienie Czech do NATO 15 kwietnia 1998, a senat uczynił to 30 kwietnia. 12 marca 1999 Republika stała się oficjalnym członkiem NATO[6].
Czechosłowacja była jednym z 51 członków założycielskich ONZ w 1945, natomiast Czechy zostały przyjęte do Organizacji 1 stycznia 1993 r. Karta Narodów Zjednoczonych została sporządzona i podpisana przez 50 państw w czasie Konferencji Narodów Zjednoczonych, która odbyła się w San Francisco od 25 kwietnia do 26 kwietnia 1945. Kartę podpisał czechosłowacki minister spraw zagranicznych – Jan Masaryk[7].
Czeskie stosunki z Liechtensteinem były utrzymywane w latach 1938–1939, jednak konfiskata majątku rodziny książęcej Liechtensteinu i trzydziestu innych obywateli na podstawie Dekretów Beneša w 1945 przez Czechosłowację spowodowała długoletnie zerwanie relacji dyplomatycznych. W wyniku konfliktu Liechtenstein nie uznał niepodległości ani Czech, ani Słowacji do 2009[8].
W lipcu 2009 Książę Liechtensteinu ogłosił, że rezygnuje z roszczeń do nieruchomości położonych w państwie czeskim, które stały się powodem konfliktu, i po obustronnym uznaniu niepodległości, 13 lipca 2009 państwa zawiązały stosunki dyplomatyczne.
W lutym 2007 USA rozpoczęło oficjalne negocjacje z Czechami i Polską na temat rozmieszczenia tarczy antyrakietowej w tych krajach[9]. Rząd Czech wyraził zgodę (przy czym 67% Czechów sprzeciwiło się temu pomysłowi, a około 22% poparło) na umieszczenie radaru obrony przeciwrakietowej na terytorium Czech, przy czym główna baza przechwytującą miała zostać zbudowana w Polsce. Według USA głównym celem rozmieszczenia elementów tarczy antyrakietowej na terenie Czech była ochrona innych elementów Systemu Obrony Antybalistycznej przed pociskami długiego zasięgu Iranu i Korei Północnej, jednak zdaniem Mirka Topolánka głównym celem była chęć uniknięcia wpływu Rosji na USA i wzmocnienia więzi z USA[10].
W czerwcu 2011 czeski minister obrony Alexandr Vondra oświadczył, że tarcza antyrakietowa nie powstanie na terenie Czech. Centrum wczesnego ostrzegania miało być strukturą, która miała zastąpić tarczę antyrakietową, jednak według Vondry USA zmieniło plany i chciało zaangażować cały system do struktur NATO. Centrum, które miało przetwarzać dane na potrzeby amerykańskiej tarczy, nie zostało wybudowane[11].
Państwo | Rozpoczęcie formalnych stosunków dyplomatycznych | Uwagi |
---|---|---|
Albania | Jedynym wspólnym działaniem wielonarodowych sił zbrojnych Układu Warszawskiego była inwazja na Czechosłowację w 1968. Wszystkie państwa z wyjątkiem Ludowej Republiki Albanii i Rumuńskiej Republiki Ludowej uczestniczyły w inwazji. Albania formalnie wystąpiła z Układu Warszawskiego w 1968[12]. | |
Austria | Oba kraje są pełnymi członkami Unii Europejskiej. Państwa dzielą 362 km wspólnej granicy[15], którą można przekroczyć bez ograniczeń dzięki strefie Schengen.
| |
Belgia | Oba państwa są pełnymi członkami NATO i Unii Europejskiej. | |
Białoruś | 1993 | Oba kraje są pełnymi członkami Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie. |
Bośnia i Hercegowina | 8 kwietnia 1993 | Czechy uznały niepodległość Bośni i Hercegowiny 8 lutego 1992. Stosunki dyplomatyczne pomiędzy obydwoma państwami rozpoczęły się 8 kwietnia 1993. Oba kraje są pełnymi członkami Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie i Rady Europy. |
Bułgaria | 27 września 1920 |
Stosunki dyplomatyczne pomiędzy Bułgarią i Czechosłowacją rozpoczęły się 27 września 1920, zostały zerwane 1 czerwca 1939 i ponownie rozpoczęte 10 października 1945. 23 grudnia 1992 Bułgaria uznała niepodległość Czech i rozpoczęła współpracę dyplomatyczną, zakładając ambasadę 1 stycznia 1993. |
Cypr | lata 60. | Oba kraje są pełnymi członkami Unii Europejskiej. |
Chorwacja | Oba państwa są pełnymi członkami Rada Europy. | |
Dania | Oba państwa są pełnymi członkami NATO i Unii Europejskiej.
| |
Estonia | lata 20. | Oba kraję są pełnymi członkami NATO i Unii Europejskiej. Estonia i Czechosłowacja rozpoczęły formalne stosunki dyplomatyczne 9 września 1991 r, natomiast 1 stycznia 1993 została rozpoczęta współpraca pomiędzy Czechami i Estonią. |
Finlandia | 1 stycznia 1993 | Finlandia uznała niepodległość Czech 1 stycznia 1993. Oba kraje są pełnymi członkami Unii Europejskiej.
|
Francja | Pierwsza umowa dyplomatyczną pomiędzy Czechami i Francją jest datowana na średniowiecze. Francja jest pierwszym krajem, która uznała niepodległość Czechosłowacji 28 października 1918 r. Oba państwa traktat o sojuszu 25 stycznia 1924[45]. Oba kraje są pełnymi członkami NATO i Unii Europejskiej. | |
Holandia | 13 listopada 1919 | Oba kraje są pełnymi członkami NATO i Unii Europejskiej.
|
Irlandia | 1929 | Oba kraje są pełnymi członkami Unii Europejskiej i Rady Europy. |
Islandia | 1 stycznia 1993 | Oba państwa są pełnymi członkami NATO, Rady Europy i Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie.
|
Kosowo | 21 maja 2008 | Czechy uznały niepodległość Kosowa 21 maja 2008.
|
Liechtenstein | 13 lipca 2009 | Oba kraje rozpoczęły współpracę w 2009 r. |
Litwa | 5 stycznia 1922 | Oba kraje przywróciły stosunki dyplomatyczne 9 września 1991. Litwa uznała niepodległość Czech po rozpadzie Czechosłowacji 5 stycznia 1992, a relacje dyplomatyczne rozpoczęto następnego dnia. Oba kraje są pełnymi członkami NATO i Unii Europejskiej. |
Luksemburg | Oba kraje są pełnymi członkami Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie i NATO.
| |
Łotwa | 9 września 1991 | Czechosłowacja uznała niepodległość Łotwy 5 stycznia 1922 r. Oba kraje są pełnymi członkami NATO i Unii Europejskiej. |
Malta | Oba kraje są pełnymi członkami Unii Europejskiej. | |
Niemcy | Oba kraje dzielą 646 km wspólnej granicy[15].
| |
Polska | 1 stycznia 1993[70] | Oba kraje są pełnymi członkami NATO i Unii Europejskiej. Państwa dzielą 658 km wspólnej granicy, którą można przekroczyć bez ograniczeń dzięki strefie Schengen[15].
|
Rosja |
| |
Rumunia | 6 kwietnia 1994 | Po rozpadzie Czechosłowacji państwa rozpoczęły wzajemną współpracę dyplomatyczną 18 grudnia 1992 r. Oba kraje są pełnymi członkami NATO i Unii Europejskiej.
|
Serbia | 1918 |
|
Słowacja | 1 stycznia 1993 | Oba kraje są pełnoprawnymi członkami NATO i Unii Europejskiej. Przed 1918 r. oba państwa były częścią Austro-Węgier, a pomiędzy 1918 i 1 stycznia 1993 były częścią Czechosłowacji. Państwa dzielą 215 km wspólnej granicy, którą można przekroczyć bez ograniczeń dzięki strefie Schengen[15].
|
Ukraina | W czasie dwudziestolecia międzywojennego Obwód zakarpacki był częścią Czechosłowacji[87]. | |
Węgry | 1 stycznia 1993 | Przed 1918 r. oba państwa były częścią Austro-Węgier. Oba kraje są pełnymi członkami NATO i Unii Europejskiej.
|
Wielka Brytania | Królowa Elżbieta II udała się z wizytą państwową do Czech w marcu 1996[93]. | |
Włochy | Oba kraje są pełnymi członkami NATO i Unii Europejskiej. |
Państwo | Rozpoczęcie formalnych stosunków dyplomatycznych | Uwagi |
---|---|---|
Armenia | 30 marca 1992 | |
Azerbejdżan | Oba kraje są pełnymi członkami Rady Europy i Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie. Czechy uznały niepodległość Azerbejdżanu 8 stycznia 1992. | |
Chiny | 6 października 1949[104] | |
Gruzja | 1 stycznia 1993 | |
Indie | ||
Iran | 30 kwietnia 1929 | |
Irak | 1993 | Czechy były częścią Wielonarodowych sił zbrojnych w Iraku pomiędzy 2003 i 4 grudnia 2008. |
Izrael | 3 lipca 1948 | Rząd Czechosłowacji uznał niepodległość Izraela 5 dni po jego Deklaracji niepodległości, czyli 19 maja 1948. Relacje dyplomatyczne pomiędzy państwami nawiązano 3 lipca 1948. Czechosłowacja wspierała Izrael samolotami wojskowymi i bronią przez kilka miesięcy, jednak kolejny czechosłowacki rząd zaprzestał dostarczać broń i samoloty do Izraela, w wyniku czego stosunki dyplomatyczne zostały zerwane. W tym czasie państwo rozpowszechniało anty-izraelską propagandę jak inne państwa bloku wschodniego. Po aksamitnej rewolucji stosunki dyplomatyczne zostały ponownie nawiązane.
W grudniu 2008 czeskie siły zbrojne zamierzały przeprowadzić szkolenia w pustynnych warunkach do nachodzącej misji w Afganistanie. Żaden kraj nie wyraził na to zgody, z wyjątkiem Izraela, który uzasadnił decyzję jako okazję do odwdzięczenia się Czechom za przeszkolenie izraelskich pilotów w początkowej fazie istnienia państwa[117].
|
Japonia | 1919 | Pierwszym japońskim Pełnomocnikiem w Czechosłowacji był Harukazu Nagaoka[121]. Relacje japońsko – czeskie zostały zerwane w 1939 i ponownie nawiązane do 1957[122][123]. |
Kazachstan | ||
Malezja | Po nawiązaniu stosunków z ZSRR w 1968 Malezja rozwinęła stosunki dyplomatyczne z Czechami i innymi wschodnio-europejskimi krajami[131].
| |
Mongolia | 1992 | Po rozpadzie Czechosłowacji Mongolia nawiązała stosunki dyplomatyczne z Czechami.
|
Filipiny | Obecne czesko – filipińskie stosunki dyplomatyczne mają swoje korzenie w przyjaźni filipińskiego bohatera narodowego Josa Rizala i Ferdynanda Blumentritta. Rizal odwiedził Blumentritta w Litomierzycach w 1887. Według Sekretarza Spraw Zagranicznych Alberta del Rosario przyjaźń pomiędzy mężczyznami zapoczątkowała obecne relacje dyplomatyczne pomiędzy państwami[137]. | |
Pakistan | 27 września 1950 | 20 września 2008 czeski ambasador Ivo Žďárek zginął w zamachu bombowym przy Hotelu Marriott w Islamabadzie[141]. |
Korea Południowa | 22 marca 1990[145] | Nawiązanie relacji dyplomatycznych pomiędzy Czechami a Koreą Południową odbyło się 22 marca 1990. |
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.