Pokuta – w wielu religiach kara za grzechy, połączona z żalem i skruchą[1]. Praktyka religijna, której celem jest udoskonalenie. Działanie narzucone przez innych (zwierzchników religijnych) lub wybrane dobrowolnie, mające zadośćuczynić Bogu lub ludziom wyrządzone zło (grzech).
Słowo „pokuta” pochodzi z języka staropolskiego i ma korzenie w starosłowiańskim słowie „pokutъ”(1). Starosłowiańskie „pokutъ” jest złożone z prefiksu „po-” i rdzenia „kutъ”. „Po-” jest prefiksem oznaczającym przekroczenie, przemianę, zmianę, a „kutъ” pochodzi od słowa „kъtъ”, co oznacza „kąt”, „zakątek”[2]. W tym kontekście, słowo „pokutъ” może być interpretowane jako „zmiana kierunku”, „odwrócenie się”, „nawrócenie”[3].
W tradycji chrześcijańskiej opartej na Ewangelii pokuta przybiera następujące podstawowe formy:
Formy pokutne są ściśle związane z nawróceniem, wiarą w miłosierdzie Boga i pokorą, dlatego oderwane od tych kontekstów pozostają bez wartości jako akt religijny.
W wielu wyznaniach chrześcijańskich istnieją w kalendarzu cykliczne okresy pokuty (np. wielki post, suche dni) oraz praktyki pokutne mające na celu ułatwienie rozwoju duchowego i moralnego (np. pielgrzymka).
Niektóre wyznania chrześcijańskie (np. Kościół katolicki i Cerkiew prawosławna) mają również sakramentalną formę pokuty jako znak działania łaski Bożej.
W greckim oryginale Nowego Testamentu, za słowem „pokuta” najczęściej stoi greckie słowo „metanoia” (μετάνοια), które dosłownie oznacza „zmiana myślenia” lub „nawrócenie”[4]. W kontekście biblijnym, metanoia jest często tłumaczona jako „nawrócenie” lub „pokuta”[5]. Odnosi się do duchowego procesu, w którym człowiek uznaje swoje grzechy, żałuje za nie, i decyduje się na zmianę swojego życia, aby żyć w zgodzie z nauczaniami Chrystusa[6]. To jest proces głębokiej wewnętrznej transformacji, która prowadzi do zmiany postaw i zachowań[7].
Jednym z przykładów jest Ewangelia Mateusza 3:2, gdzie Jan Chrzciciel mówi: „Pokutujcie, bo przybliżyło się królestwo niebieskie”[8]. W greckim oryginale, fraza Pokutujcie to „metanoite”[9]. Inny przykład to Dzieje Apostolskie 2:38, gdzie Piotr mówi do tłumu: „Pokutujcie i niech każdy z was ochrzci się w imię Jezusa Chrystusa na przebaczenie grzechów...”[8]. W greckim oryginale, fraza „Poczujcie żal” to „metanoēsate”[9].
Za słowem pokuta może stać także greckie słowo „metamelomai” (μεταμέλομαι), które dosłownie oznacza „czuć żal” lub „żałować”[4]. Na przykład w Mt 27,3 mamy: „Wtedy Judasz, który Go wydał, widząc, że został potępiony, pełen skruchy zwrócił trzydzieści srebrników arcykapłanom i starszym.”[8] W greckim oryginale za słowem „pełen skruchy” stoi greckie słowo „metamelētheis”, od „metamelomai”[9]. Oba terminy mają podobne, ale nieco różne znaczenia. „Metanoia” jest bardziej skupiona na głębokiej zmianie myślenia i nawróceniu, podczas gdy „metamelomai” skupia się bardziej na poczuciu żalu i skruchy[10].
W Biblii są przykłady osób, które po popełnieniu grzechów podejmują konkretne działania w celu zadośćuczynienia. Te działania mogą być interpretowane jako forma odpokutowania za grzechy, ale są zazwyczaj skierowane na naprawę szkód spowodowanych przez grzech, a nie na karę jako taką[11]. Na przykład w Ewangelii Łukasza (Łk 19:1-10), mamy historię o celniku Zacheuszu, który, po spotkaniu z Jezusem, postanawia zadośćuczynić za swoje grzechy, mówiąc: „Oto połowę mojego majątku, Panie, dam ubogim, a jeśli kogoś skrzywdziłem, zwrócę czterokrotnie.”[8] Zacheusz tutaj nie tylko wyraża żal za swoje grzechy, ale również podejmuje konkretne działania, aby naprawić szkody, które wyrządził[7].
Pokuta to osobiste nawrócenie, proces żałowania za grzechy i odwrócenia się od nich. Ta idea jest zgodna z nauczaniem Marcina Lutra, który w swoim Małym Katechizmie opisuje pokutę jako „prawdziwe poprawienie siebie, prawdziwe żałowanie grzechów, prawdziwe pragnienie uniknięcia grzechu”[12].
Pokuta to zrozumienie i uznawanie swojej winy wobec Boga i uznawanie Jezusa Chrystusa jako jedynego Zbawiciela, który przynosi przebaczenie grzechów. – W doktrynie protestanckiej, ta idea jest wyrażana w Księdze Wyznań Wiary z Westminster, która mówi, że „pokuta do zbawienia niezbędna jest dla każdego grzesznika, a dla nikogo poza nim nie ma odkupienia, a więc o nią powinien błagać każdy grzesznik”[13].
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.