Pieśń o Rolandzie (fr. La Chanson de Roland) – francuska pieśń, najstarszy i najbardziej znany francuski epos rycerski, należący do tzw. chansons de geste (pieśni o bohaterskich czynach). Utwór datowany jest na XI wiek, a znany jest z anglo-normandzkiego rękopisu oksfordzkiego z 1170. Autor jest nieznany, jedyną wzmianką o nim jest adnotacja na końcu rękopisu wspominająca osobę o imieniu Turold.
Polski przekład Pieśni o Rolandzie pochodzi z roku 1932, jego autorem jest Tadeusz Boy-Żeleński.
 |
Pełny tekst: Pieśni o Rolandzie w Wikiźródłach Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI  |
Utwór opisuje starcie dwóch cywilizacji: chrześcijańskiej i muzułmańskiej (chociaż wykreowanej w sposób odległy od rzeczywistości), przedstawiając dzieje wyprawy wojennej Karola Wielkiego do Hiszpanii przeciw Saracenom w roku 778, a szczególnie bitwę w wąwozie Roncevaux. Wydarzenia przedstawione są w sposób poważnie odbiegający od prawdy historycznej, a znaczenie bitwy zostało wyolbrzymione (środek typowy dla chanson de geste). W rzeczywistości idący w tylnej straży wojsk Franków Roland, hrabia Bretanii, został zaskoczony przez oddziały Basków, a po zaciętym starciu zabity razem z całym swoim oddziałem. Taką wersję wydarzeń, datowaną na 15 lipca 778, podaje Einhard w swojej kronice. W utworze ambitny hrabia Roland, siostrzeniec Karola, zostaje wciągnięty w zasadzkę i ponosi śmierć wraz z towarzyszącymi mu rycerzami.
Badacz średniowiecznej literatury francuskiej Joseph Bédier wysuwał tezę, iż genezy Pieśni o Rolandzie należy się doszukiwać w utworach komponowanych i wykonywanych przez tzw. jongleurs (śpiewaków) na potrzeby pielgrzymów na szlaku do Santiago de Compostela, gdy mijali oni wąwóz Roncevaux, a później i na innych uczęszczanych szlakach pielgrzymek. Podkreślał on istnienie na poły mitycznej figury Rolanda w kulturze ludowej Katalonii (jako Rotllà) oraz Basków. Bédier sądził też, że śpiewacy ci byli wręcz zatrudniani przez zakonników[1].
Wpływ duchowieństwa na niektóre elementy eposu jest niewątpliwy (np. akcenty „religii królewskiej”). Pytanie natomiast, jakie piętno wycisnęli na epopei jongleurs, ludzie z gminu, a jakie rycerstwo i jego tradycje. Epos stanowił odbicie świata rycerskiego; opiewał niezłomność, bohaterstwo, wytrwałość[1].
Utwór podzielony jest na cztery części:
Pieśń oddaje ideały rycerza chrześcijańskiego. Występują w niej postaci charakterystyczne dla tego typu eposu:
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.
