Pampeluna
Pamplona/Iruña
Ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Hiszpania

Wspólnota autonomiczna

 Nawarra

Prowincja

Nawarra

Comarca

Pamplona

Alkad

Joseba Asiron

Powierzchnia

23,55 km²

Wysokość

449 m n.p.m.

Populacja (2015)
• liczba ludności
• gęstość


195 853[1]
8316,48 os./km²

Nr kierunkowy

948

Kod pocztowy

31001 – 31014

Tablice rejestracyjne

NA

Położenie na mapie Hiszpanii
Mapa konturowa Hiszpanii, u góry znajduje się punkt z opisem „Pampeluna”
Położenie na mapie Nawarry
Mapa konturowa Nawarry, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Pampeluna”
Położenie na mapie Europy
Mapa konturowa Europy, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Pampeluna”
Ziemia42°49′N 1°38′W/42,816667 -1,633333
Strona internetowa

Pampeluna (hiszp. Pamplona, bask. Iruña lub Iruñea) – miasto w północnej Hiszpanii (193 tys. mieszkańców), stolica prowincji Nawarra. Miasto jest położone na wysokości 449 m n.p.m., nad rzekami Arga, Sadar i Elorz, w odległości 87 km od San Sebastián, 434 km od Barcelony oraz 411 km od Madrytu[2].

Historia

Miasto (początkowo nazwane Pompaelo) zostało założone przez Pompejusza[3] w 74 p.n.e., jako garnizon wojsk rzymskich. Od V do IX w. było w rękach Wizygotów, Franków i Maurów. W 778 roku zdobyte przez Karola Wielkiego, wtedy zostało otoczone murami obronnymi. W 781 odbite z rąk chrześcijan przez Abd ar-Rahmana. W 924 Pampeluna została zniszczona przez Abd ar-Rahmana III i straciła na znaczeniu. W 824 powstało baskijskie królestwo Pamplony, później zwane królestwem Nawarry. Pampeluna pozostawała jego stolicą aż do 1512, kiedy Ferdynand V połączył Nawarrę z Kastylią. Od XI w. następuje rozwój Pampeluny, leżącej na pielgrzymkowym szlaku do Santiago de Compostela. W czasie wojen napoleońskich Pampeluna została w 1808 zdobyta przez Francuzów, a w 1813 przez Anglików.

Zabytki i atrakcje turystyczne

  • Gotycka katedra zbudowana w latach 1397–1530. Klasycystyczna fasada z dwoma wieżami została dobudowana w 1783 roku. Wewnątrz alabastrowy nagrobek Karola III Szlachetnego i jego żony Eleonory, bogato rzeźbiony portal Puerta de la Preciosa prowadzący do krużganków zdobionych delikatnymi maswerkami;
  • Muzeum Diecezjalne zajmujące dawny refektarz, kapitularz i kuchnię klasztoru przylegającego do katedry. Muzeum posiada najbogatszy w Hiszpanii zbiór polichromowanych rzeźb drewnianych z okresu od XIII do XVI wieku. Jednym z najcenniejszych eksponatów jest natomiast wykonany we Francji relikwiarz Grobu Świętego;
  • Palacio de Navarra neoklasyczna siedziba władz prowincji, wewnątrz portret Ferdynanda VII namalowany przez Francisca Goyę;
  • kościół San Saturnino (XIII wiek) z dwoma wieżami. Miał zostać zbudowany w miejscu, gdzie św. Saturnin ochrzcił 40 tys. mieszkańców miasta;
  • Muzeum Nawarry (hiszp. Museo de Navarra) mieszczące się w budynku dawnego szpitala z portalem w stylu plateresco. Zbiory muzeum dotyczą historii i sztuki regionu;
  • cytadela z 2 połowy XVI wieku.

Tradycje

Co roku w dniach 6–14 lipca organizowane są tu tzw. sanfermines, fiesty ku czci patrona miasta świętego Fermina, w czasie których odbywają się słynne encierros – gonitwy byków i ludzi po ulicach miasta. Święto to zostało opisane przez Ernesta Hemingwaya w powieści Słońce też wschodzi (1926).

Miasto jest jednym z najważniejszych punktów dla pielgrzymów na Drodze św. Jakuba, udających się do Santiago de Compostela.

Wyższe uczelnie

Pampeluna jest ważnym ośrodkiem akademickim dla północno-wschodniej Hiszpanii.

Uczelnie państwowe:

  • Uniwersytet Publiczny Nawarry (Universidad Publica de Navarra)

Uczelnie prywatne:

Demografia

Zmiany liczby ludności w Pampelunie:

Dane historyczne
Rok Ludność Zm., %
1991 180 372
1996 166 279 −7,8%
2001 183 964 10,6%
2004 191 865 4,3%
Powyższe dane nie mają podanego źródła!


Transport

W mieście znajduje się stacja kolejowa Pamplona (Estación de trenes Pamplona) oraz dworzec autobusowy (Estación de Autobuses Pamplona). W pobliżu granic miasta, w kierunku południowym, położone jest lotnisko Aeropuerto de Pamplona-Noáin, obsługujące trasy krajowe do Madrytu i Barcelony (Iberia i Air Nostrum) oraz loty czarterowe.

Miasta partnerskie[4]

Zobacz też

Przypisy

  1. Nomenclátor: Población del Padrón Continuo por Unidad Poblacional a 1 de enero. Instituto Nacional de Estadística. [dostęp 2016-12-07]. (hiszp.).
  2. Ayuntamiento de Pamplona -Situación geográfica [online], pamplona.es [dostęp 2017-11-25] [zarchiwizowane z adresu 2017-04-13] (hiszp.).
  3. Tadeusz Miłkowski, Paweł Machcewicz: Historia Hiszpanii. Wyd. I. Wrocław: Ossolineum, 1998, s. 27. ISBN 83-04-04403-X.
  4. Pamplona City Council: Twin towns. [dostęp 2008-12-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-12-19)].

Bibliografia

  • Przewodniki Wiedzy i Życia – Hiszpania. Warszawa: Wydawnictwo Hachette Livre Polska sp. z o.o., 2005, s. 128-129. ISBN 83-7184-208-2.

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się