 nr rej. 245 z 1 lipca 1965[1]
| |
 Pałac Potockich od strony Krakowskiego Przedmieścia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres | |
| Typ budynku | |
| Styl architektoniczny | |
| Ukończenie budowy |
1760 |
| Zniszczono |
1944 |
| Odbudowano |
1948–1949 |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
| 52,24250°N 21,01389°E/52,242500 21,013889 | |
Pałac Potockich[2][3], także pałac Czartoryskich[4] – zabytkowy pałac znajdujący się w Warszawie przy ul. Krakowskie Przedmieście 15. Siedziba Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Przed rokiem 1643 w miejscu obecnego pałacu wzniesiono drewniany dwór należący do Kacpra Denhoffa. Został on spalony podczas potopu szwedzkiego, a na jego miejscu ok. 1669 r. wystawiono murowany dwór dla Ernesta Denhoffa[5].
W 1731 książę August Aleksander Czartoryski poślubił Zofię z Sieniawskich Denhoffową i został współwłaścicielem dworu Denhoffów. W roku 1760 dwór ten został przekształcony przez rodzinę Czartoryskich w pałac w stylach późnobarokowym i rokokowym[3]. Później właścicielką na drodze spadkowej została Izabela Lubomirska (z Czartoryskich). Na jej zlecenie niektóre wnętrza pałacu przebudowano w stylu klasycystycznym według projektu Szymona Bogumiła Zuga[3]. W roku 1799 pałac przeszedł w ręce córki Lubomirskiej – Aleksandry, żony Stanisława Kostki Potockiego[6].
Po roku 1824 pałac, zamieszkiwany sporadycznie przez właścicieli, zaczął pełnić funkcje dochodowe. Jego pomieszczenia były wynajmowane przez osoby indywidualne, sklepy, składy i różnego rodzaju firmy[7].
W latach dwudziestych XIX wieku w bocznej oficynie pałacu mieszkał Julian Ursyn Niemcewicz[8]. Jednym z jego mieszkańców był także szef tajnej rosyjskiej policji Nikołaj Nowosilcow[9]. W czasie swoich pobytów w Warszawie w pałacu zatrzymywała się Maria Kalergis[10]. W latach 1915–1918 rezydował tam hrabia Bogdan Hutten-Czapski[11].
Od roku 1857 w pawilonie na rogu Krakowskiego Przedmieścia i Czystej (obecnie Ossolińskich) mieściła się księgarnia Gebethnera i Wolffa[6].
W roku 1881 na wydzierżawionym przez Gracjana Ungra dziedzińcu pałacu wzniesiono pawilon wystawienniczy zaprojektowany przez Leandra Marconiego[12]. Był on wykorzystywany na wystawy malarskie, m.in. tam po raz pierwszy wystawiono Hołd pruski oraz (po raz drugi w Warszawie) Bitwę pod Grunwaldem Jana Matejki[2][13]. Zasłaniającą główny korpus budynku budowlę rozebrano w 1896[14].
Pałac pozostawał własnością Potockich herbu Pilawa do roku 1945. W okresie międzywojennym w dalszym ciągu był wynajmowany, m.in. swą siedzibę miały w nim Brytyjska Misja Wojskowa (1923)[15], poselstwo Szwecji (1923–1927) i ambasada Stanów Zjednoczonych (1932). W kordegardzie mieścił się sklep Braci Łopieńskich[16].
Podczas obrony Warszawy we wrześniu 1939 pałac został tylko nieznacznie uszkodzony[17]. Został spalony przez Niemców w sierpniu roku 1944[6]. Zniszczeniu uległy m.in. elewacja ogrodowa i bogato dekorowane wnętrza. Zniszczenia architektury pałacu przekraczały 60%[18].
Odbudowany ze zniszczeń wojennych w latach 1948–1949 w formie z końca XVIII wieku, stał się siedzibą Ministerstwa Kultury i Sztuki[2] (obecnie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego).
W roku 1965 pałac został wpisany do rejestru zabytków[1].
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.
