 Owies zwyczajny | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
owies | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Avena L. Sp. Pl. Pl. 79. 1 Mai 1753 | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| Synonimy | |||
| |||
Owies (Avena L.) – rodzaj roślin z rodziny wiechlinowatych. Obejmuje 25 gatunków[4]. Rośliny te występują w Europie, Azji i północnej oraz wschodniej Afryce. Kilka gatunków jest uprawianych, głównie owies zwyczajny A. sativa, do najbardziej uciążliwych chwastów należy owies głuchy A. fatua[5].
Pierwotny zasięg rodzaju obejmuje rozległe obszary w obrębie tzw. Starego Świata na półkuli północnej: niemal całą Europę (bez Wysp Brytyjskich i Islandii), Azję (bez części południowo-wschodniej i północno-wschodniej), północną Afrykę oraz Etiopię i Kenię. Rośliny z tego rodzaju rosną poza tym introdukowane niemal wszędzie poza obszarami okołopolarnymi i równikowymi[4].
Rodzaj z rodziny wiechlinowatych (Poaceae), rzędu wiechlinowców (Poales)[2]. W obrębie rodziny należy do podrodziny wiechlinowych (Pooideae), plemienia Poeae, podplemienia Aveninae[7]. W obrębie podplemienia rodzaj sytuowany jest w pozycji siostrzanej względem rodzaju rajgras Arrhenatherum, podczas gdy pozycję bazalną dla tej pary zajmuje rodzaj owsica Helictotrichon[8].
Rośliną uprawną jest przede wszystkim owies zwyczajny Avena sativa (ok. 90% upraw na świecie), a pozostałymi uprawnymi są: A. strigosa, A. abyssinica, A. bizantina i A. fatua. Wyprodukowane w Polsce ziarno owsa w 80% przeznacza się na paszę, w 15% na materiał siewny, resztę na cele konsumpcyjne. Jednak coraz bardziej poznawane są właściwości chemiczne owsa i znajduje się dla niego coraz bardziej różnorodne zastosowanie: w dietetyce, w lecznictwie, w przemyśle farmaceutycznym, kosmetycznym i chemicznym[9].
Owies należy do stosunkowo młodych roślin uprawnych. Pojawił się kilka tysięcy lat później aniżeli jęczmień i pszenica[potrzebny przypis].
Pierwsze znaleziska owsa pochodzą ze Szwajcarii z okresu brązu (1500–700 lat p.n.e.) i dotyczą głównie owsa szorstkiego (Avena strigosa). Na terenach polskich pierwsze ślady owsa tj. ziarniaki owsa głuchego (Avena fatua) pochodzą sprzed ok. 700 lat p.n.e. i odnalezione zostały w Biskupinie k. Żnina, jednak uprawa owsa na większą skalę rozpoczęła się dopiero w VIII wieku[potrzebny przypis].
Owies, podobnie jak żyto jest wtórną rośliną uprawną, tzn. początkowo towarzyszył uprawom zbóż jako chwast segetalny. Do Europy przywędrował razem z pszenicą z Azji i w miarę przesuwania się upraw z południa na północ kontynentu, pogarszania się warunków glebowo klimatycznych, zaczął zyskiwać na znaczeniu. Jego dominacja wśród upraw wzrastała i zaczął wypierać gatunki pierwotne. Owies siewny i głuchy są blisko spokrewnione ze sobą. Prawdopodobnie najpierw uprawiano owies głuchy, a z niego na skutek mutacji powstał owies siewny. A. sativa i A. fatua krzyżują się ze sobą, dając wiele form pośrednich. Inne formy owsa pochodzić mają z następujących obszarów: A. bizantina i A. sterilis – wybrzeże Morza Śródziemnego, szczególnie Afryki Północnej; A. abissinica – z byłej Abisynii (Etiopia); A. strigosa, A. brevis, A. nuda-brevis – z północno-zachodniej i zachodniej Europy; A. nuda – z Chin[potrzebny przypis].
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.
