 |
Ten artykuł wymaga uzupełnienia informacji. |
.png)
| |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||
| Burmistrz |
Siergiej Busurin[1] | ||||
| Powierzchnia | |||||
| Wysokość |
24[4] m n.p.m. | ||||
| Populacja (2020) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Nr kierunkowy |
+7 (81 62) | ||||
| Kod pocztowy |
173000–173999 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
53 | ||||
Położenie na mapie obwodu nowogrodzkiego  | |||||
Położenie na mapie Rosji  | |||||
 58°31′N 31°17′E/58,516667 31,283333
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Nowogród Wielki (ros. Вели́кий Но́вгород, Wielikij Nowgorod, w źródłach skandynawskich Holmgård) – miasto w północno-zachodniej Rosji nad rzeką Wołchow; stolica obwodu nowogrodzkiego (przydomek „Wielki” przywrócono oficjalnie w 1998 roku). W 2020 roku miasto zamieszkiwało 224 tys. mieszkańców.
Najstarszy ośrodek znajdował się na terenie stanowiska archeologicznego Riurikowo Gorodiszcze (Рюриково городище, „Grodzisko Ruryka”), około 2 km na południe od późniejszego centrum miasta, naprzeciw monasteru św. Jerzego, w miejscu w którym rzeka Wołchow wypływa z jeziora Ilmień. Znajdowała się tam wareska osada handlowa Holmgård, założona w IX wieku. Pełniła ona główną rolę na początkowym odcinku szlaku „od Waregów do Greków”[6].
Według kroniki Nestora Nowogród został zbudowany przez słowiańskie plemię Słowienów[7]. Według kronikarza zagrożenie ze strony Waregów skłoniło mieszkańców do oddania się pod opiekę kniazia Ruryka, który uczynił miasto stolicą w 862 r. Moment ten jest uważany za początek historii Rusi. W XI w. stłumiono bunt pogański inspirowany przez wołchwów.
Od XII wieku stolica Republiki Nowogrodzkiej istniejącej na terenach dzisiejszej północno-zachodniej Rosji w latach 1136–1478. Do 1169 roku Nowogród Wielki był zależny od Wielkiego Księstwa Kijowskiego, od 1169 od Wielkiego Księstwa Włodzimierskiego. Po klęsce sił rusko-połowieckich w bitwie nad Kałką (1223) Batu-chan podbił wszystkie ziemie ruskie z wyjątkiem Nowogrodu Wielkiego, który jednak zmuszony był uznać zwierzchność Mongołów i płacić trybut. W XII – XV wieku Nowogród zajął znaczne tereny położone między Bałtykiem a Uralem a także zachodnią Syberię, tzw. Jugrę.
W okresie panowania mongolskiego wodzem dużej rangi i zręcznym politykiem okazał się książę nowogrodzki Aleksander Newski z rodu Rurykowiczów. W 1236 został wybrany księciem Nowogrodu. W tym czasie na zachodzie coraz większe zagrożenie stwarzał Zakon Kawalerów Mieczowych, a z północy zaczęli zagrażać Szwedzi. Aleksander Newski pokonał Szwedów w 1240 roku w bitwie nad Newą, stąd wziął się jego przydomek. W 1242 na zamarzniętym jeziorze Pejpus zwyciężył wojska inflanckiej gałęzi zakonu krzyżackiego i zdobył Psków, co zapobiegło niemieckiej ekspansji na ziemie ruskie. Następnie pokonał najeżdżające Nowogród wojska litewskie.
Będąc doskonałym dyplomatą, jednocześnie zawierał z Tatarami okresowe porozumienia. W 1249 przyjął tytuł księcia kijowskiego, a w 1252 wielkiego księcia włodzimierskiego. W 1257 odbył wraz z Tatarami ekspedycję karną do Nowogrodu powstrzymującego się z wypłatą danin. Aleksander Newski był przodkiem carów rosyjskich. Jego syn Daniel był założycielem moskiewskiej linii Rurykowiczów.
W latach 1389–1392 oraz 1407–1412 Republika Nowogrodzka pozostawała w stosunku lennym wobec Korony Królestwa Polskiego, związana osobą brata Jagiełły – Lingwenem. Wojska nowogrodzkie brały udział w bitwie pod Grunwaldem po stronie polskiej. Od 1470 była w unii personalnej z Wielkim Księstwem Litewskim.
W 1478 roku Nowogród Wielki został podbity przez Iwana III Srogiego i wcielony do Wielkiego Księstwa Moskiewskiego. Miasto za panowania Iwana III cieszyło się specjalnymi przywilejami (podobnie jak Gdańsk w Polsce).
Za panowania Iwana IV Groźnego wstrzymano przywileje, co doprowadziło do potajemnych pertraktacji rady miejskiej z Litwą. Wywiad Iwana IV się o tym dowiedział, co doprowadziło do ekspedycji karnej przeciw miastu i tzw. „masakry nowogrodzkiej”[8][9][10][11]. Przed masakrą Nowogród był jednym z trzech największych miast we władaniu Moskwy i liczył ok. 25-30 tys. mieszkańców. W 1611, podczas wojny moskiewsko-szwedzkiej, miasto zdobyli Szwedzi pod wodzą Jacoba De la Gardie i kontrolowali miasto przez sześć lat do podpisania pokoju w Stołbowie. W 1727 Nowogród został stolicą nowo powstałej guberni nowogrodzkiej Imperium Rosyjskiego. W 1897 miasto liczyło 25 736 mieszkańców, a jego najliczniejszymi mniejszościami byli Żydzi, Polacy, Niemcy i Litwini[12].
Podczas II wojny światowej pod okupacją niemiecką od 1941 do 1944.
W 1904 w Nowogrodzie Wielkim urodził się Bohdan Guerquin – polski architekt, historyk architektury.
.jpg)
W mieście rozwinął się przemysł maszynowy, metalowy, elektroniczny, chemiczny, drzewny, spożywczy, lekki oraz materiałów budowlanych[14].
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.
