niuton [N]
| Układ
|
SI
|
| Wymiar
|
![{\displaystyle \left[\mathrm {\frac {kg\cdot m}{s^{2}}} \right]}](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/44139819c1d4ee3df12ded695b82045aa0331613)
|
| Jednostka
|
siły, ciężaru, parcia
|
| Typowe symbole wielkości
|
F, Q, P, N, T
|
| w jednostkach SI
|
|
| w jednostkach CGS
|
|
| w jednostkach anglosaskich
|
|
| Źródło nazwy
|
Isaac Newton
|
Niuton (N) – jednostka siły w układzie SI[1] (jednostka pochodna układu SI)[2].
1 N to siła, z jaką trzeba działać na ciało o masie 1 kg, aby nadać mu przyspieszenie równe 1 m/s²[2]
Nazwa niuton upamiętnia angielskiego uczonego Isaaca Newtona.
Przykłady
- 1 N to siła z jaką ziemska grawitacja oddziałuje na ciało o masie około 0,10198 kg ≈ 102 g (np. małe jabłko).
- Na powierzchni Ziemi na ciało o masie 1 kg działa siła skierowana w dół o wartości około 9,81 N, czyli 1 kgf[3]. W inżynierii i w codziennym życiu często stosuje się przybliżenie:
9,81 N = 1 kgf ≈ 10 N.
- Dekaniuton (daN) = 10 N jest używany do określenia wytrzymałości np. lin jako przybliżenie 1 kgf.
- Siła przyciągania Ziemi działająca na człowieka o masie 75 kg wynosi około 736 N.
Wielokrotności i podwielokrotności jednostki (wyróżniono najczęściej używane):
| Wielokrotności
|
|
Podwielokrotności
|
| Mnożnik
|
Nazwa
|
Symbol
|
|
Mnożnik
|
Nazwa
|
Symbol
|
| 100
|
niuton
|
N
|
|
|
|
|
| 101
|
dekaniuton
|
daN
|
|
10−1
|
decyniuton
|
dN
|
| 10²
|
hektoniuton
|
hN
|
|
10−2
|
centyniuton
|
cN
|
| 10³
|
kiloniuton
|
kN
|
|
10−3
|
miliniuton
|
mN
|
| 106
|
meganiuton
|
MN
|
|
10−6
|
mikroniuton
|
µN
|
| 109
|
giganiuton
|
GN
|
|
10−9
|
nanoniuton
|
nN
|
| 1012
|
teraniuton
|
TN
|
|
10−12
|
pikoniuton
|
pN
|
| 1015
|
petaniuton
|
PN
|
|
10−15
|
femtoniuton
|
fN
|
| 1018
|
eksaniuton
|
EN
|
|
10−18
|
attoniuton
|
aN
|
| 1021
|
zettaniuton
|
ZN
|
|
10−21
|
zeptoniuton
|
zN
|
| 1024
|
jottaniuton
|
YN
|
|
10−24
|
joktoniuton
|
yN
|
Zobacz też
|
Zobacz hasło niuton w Wikisłowniku
|
Przypisy
- ↑ niuton, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-10-15] .
- ↑ a b Mały ilustrowany leksykon techniczny, Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1982, s. 324, ISBN 83-204-0425-8 .
- ↑ Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 15 lutego 2005 r. w sprawie jednolitości miar i dokładności pomiarów związanych z obronnością i bezpieczeństwem państwa, Dz.U. z 2005 r. nr 37, poz. 328, zmn. Dz.U. z 2005 r. nr 66, poz. 581 i Dz.U. z 2007 r. nr 90, poz. 597.
