ResponseEve, a responsive template by SiGa

Nitokris (stgr. Νίτωκρις, egip. Neitaquerti, co znaczy Neit-jest-najdoskonalsza) – prawdopodobnie ostatnia władczyni starożytnego Egiptu z VI dynastii, a jednocześnie pierwsza kobieta na tronie Dolnego i Górnego Egiptu rządząca samodzielnie i, przynajmniej nominalnie, uważana za władcę całego kraju. Uważano, że była córką Pepi II i jego żony Neit, oraz siostrą i żoną Merenre Nemtyemsafa II^[1].

Istnieją pewne wątpienia co do histroyczności jej rządów. Niektórzy historycy (np. Kim Ryholt) twierdzą, że Nitokris była mityczną postacią, wywodzącej się z figury króla Netjerkare Siptaha (młodszego), następcy Merenre II.

Neitaquerti w hieroglifach

Lata panowania

• ok. 2200 p.n.e. (Grimal)
• 2218 p.n.e. – 2216 p.n.e. (Kwiatkowski)
• ok. 2180 p.n.e. (Schneider)

Papirus turyński określa czas sprawowania przez nią władzy na 2 lata, 1 miesiąc i 1 dzień, Maneton przypisuje jej 12, a Eratostenes – 6 lat rządów.

Legendy

Legenda, którą Herodot przekazuje w swoich Dziejach mówi, że jej mąż został zamordowany, a Nitokris, znając zabójców, zaprosiła ich na ucztę, podczas której otworzyła sekretny kanał, przez który woda zalała komnatę, topiąc biesiadników^[2]. Następnie, chcąc uniknąć zemsty, popełniła samobójstwo, zamykając się w komorze pełnej popiołów. Niektórzy badacze dziejów starożytnego Egiptu nie wykluczają też takiego przebiegu wydarzeń. W czasach greckich przeszła do legendy jako Rodopis, kurtyzana i mityczna fundatorka trzeciej piramidy (Mykerinosa) w Gizie^[3].

Fakty

Dane odnośnie do jej panowania są bardzo niepewne. Była siostrą i żoną Merenrego II^[4]. Po jego śmierci wybuchły w kraju niepokoje społeczne, w czasie których pojawiło się wielu uzurpatorów. Nitokris zdołała ich usunąć i sama objęła rządy.

Źródła archeologiczne

Nie odnaleziono dotychczas żadnych świadectw archeologicznych mówiących o jej panowaniu. Nie wiadomo również, gdzie została pochowana.

Możliwe, że brak wzmianek o niej w Kanonie Turyńskim i Liście królów z Abydos na skutek damnatio memoriae, jak to się zdarzyło z inną kobietą-królową - Hatszepsut i niektórymi innymi "nieprawowitymi władcami".

Przypisy

Bibliografia

• Grimal N.: Dzieje starożytnego Egiptu. Warszawa: PIW, 2004, s. 98. ISBN 83-06-02917-8.
• Kwiatkowski B.: Poczet faraonów. Warszawa: Iskry, 2002, s. 194-195. ISBN 83-207-1677-2.
• Schneider Th.: Leksykon faraonów. Warszawa-Kraków: Wyd. Naukowe PWN, 2001, s. 206-207. ISBN 83-01-13479-8.