Nieważność – rodzaj sankcji przewidzianej przez prawo (sankcja prawna) jako skutek wadliwości, czyli niedochowania wierności postanowieniom prawa. Co do zasady, nieważność ma powodować usunięcie z obrotu prawnego wadliwej czynności prawnej, decyzji administracyjnej, orzeczenia sądu, umowy międzynarodowej, itp. Skutek następuje wtedy ex tunc (wstecz, łac. „od wtedy”), a więc od momentu dokonania czynności (wydania decyzji, orzeczenia, itp.) dotkniętej wadliwością (przesłanką nieważności). W swej mniej kategorycznej postaci – nieważności względnej (ex nunc, łac. „od teraz”) – nie prowadzi do skutku automatycznego, ale do wzruszalności, czyli możliwości powołania się na wadliwość i doprowadzenia do unieważnienia. Unieważnienie także wtedy zachodzi ze skutkiem wstecznym. Nieskorzystanie z możliwości unieważnienia powoduje natomiast konwalidację.
- Nieważność czynności prawnej – instytucja prawa cywilnego będąca zbiorczą nazwą dla możliwych skutków prawnych wad oświadczeń woli: braku świadomości, braku woli, błędu, podstępu lub groźby
- Nieważność decyzji administracyjnej – instytucja prawa administracyjnego oznaczająca możliwość usunięcia z obrotu prawnego decyzji administracyjnej obarczonej co najmniej jedną z wad określonych w art. 156 kodeksu postępowania administracyjnego. Decyzja administracyjna pozostaje ważna (domniemanie legalności) do czasu stwierdzenia nieważności przez uprawniony organ, stwierdzenie nieważności wywołuje natomiast skutki prawne od daty wydania unieważnionej decyzji.
- Nieważność orzeczenia sądu – instytucja w procesie karnym z kodeksu postępowania karnego z 1928 r. oraz z kodeksu postępowania karnego z 1997 r., zniesiona w 2003 r[1].
- Nieważność postępowania – instytucja w postępowaniu cywilnym i sądowoadministracyjnym
- Nieważność umowy międzynarodowej – instytucja w prawie międzynarodowym, aktualnie określona w Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów z 1969 r. (art. 42-53). Do przesłanek nieważności umowy należą: naruszenie prawa krajowego, przekroczenie pełnomocnictw, błąd, oszustwo (podstęp), przekupstwo oraz przymus (wobec państwa lub jego przedstawiciela) oraz sprzeczność z normą ius cogens.
Przypisy
- ↑ Ustawa z dnia 10 stycznia 2003 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego, ustawy - Przepisy wprowadzające Kodeks postępowania karnego, ustawy o świadku koronnym oraz ustawy o ochronie informacji niejawnych (Dz.U. z 2003 r. nr 17, poz. 155, ze zm.).
Linki zewnętrzne
- Gazeta Prawna: Nieważność
