ResponseEve, a responsive template by SiGa

 Zobacz też: Nerw szczękowy.

Nerw szczękowy człowieka (łac. nervus maxillaris) – jest to jeden z trzech nerwów powstających z podziału nerwu trójdzielnego. Jest to nerw czuciowy, jego obszar unerwienia odpowiada środkowemu piętru twarzy i obejmuje okolice szczęki, dziąsła, zęby szczęki, tylną część błony śluzowej nosa i podniebienia. Zawiera wyłącznie włókna czuciowe, choć w części przebiegu prowadzi włókna autonomiczne^[1].

Przebieg

Nerw odchodzi od nerwu trójdzielnego w zwoju nerwu trójdzielnego, który znajduje się na szczycie piramidy kości skroniowej, tworzy tam wycisk nerwu trójdzielnego (łac. impressio trigemini). Zwój ten jest objęty blaszkami opony twardej. Nerw trójdzielny dzieli się na trzy gałęzie: nerw oczny (V₁), nerw szczękowy (V₂) i nerw żuchwowy (V₃)^[2].

Po odejściu od zwoju nerw biegnie w ścianie bocznej zatoki jamistej, w tym miejscu otrzymuje włókna współczulne od splotu jamistego. Następnie poprzez otwór okrągły (łac. foramen rotundum) przechodzi do dołu skrzydłowo-podniebiennego (łac. fossa pterygopalatina), gdzie oddaje gałęzie (nerwy skrzydłowo-podniebienne). W dalszym przebiegu przechodzi przez szczelinę oczodołową dolną do oczodołu. W oczodole przebiega w bruździe na ścianie dolnej, wchodzi do kanału podoczodołowego jako nerw podoczodołowy, który jest końcową gałęzią tego nerwu^[2].

Odgałęzienia

Nerw szczękowy jeszcze w jamie czaszki oddaje swoje pierwsze odgałęzienie – gałąź oponową środkową (łac. ramus menigeus medius), następnie w dole skrzydłowo-podniebiennym dzieli się na gałęzie końcowe: nerwy skrzydłowo-podniebienne, nerw jarzmowy i nerw podoczodołowy.

• nerw jarzmowy (łac. nervus zygomaticus) – odchodzi w dole skrzydłowo-podniebiennym, przez szczelinę oczodołową dolną wchodzi do oczodołu, gdzie biegnie na bocznej ścianie. Następnie wchodzi do otworu jarzmowo-oczodołowego, przed wejściem do tego otworu oddaje gałąź łączącą do nerwu łzowego, która prowadzi włókna przywspółczulne do gruczołu łzowego. Po wejściu do otworu jarzmowo-oczodołowego dzieli się na gałąź jarzmowo-skroniową i gałąź jarzmowo-twarzową. Gałąź jarzmowo-skroniowa przechodzi poprzez otwór jarzmowo-skroniowy na przednią powierzchnię kości jarzmowej, przebija mięsień skroniowy i unerwia skórę bocznej części czoła i przedniej części skroni. Gałąź jarzmowo-twarzowa wychodzi przez otwór jarzmowo-twarzowy, przechodzi przez mięsień okrężny oka, unerwia skórę policzka okolicy jarzmowej^[3].
• nerw podoczodołowy (łac. nervus infraorbitalis) – jest to bezpośrednie przedłużenie pnia nerwu szczękowego, po wejściu do oczodołu układa się na jego dolnej ścianie, biegnąc w bruździe, dalej wchodzi do kanału podoczodołowego i wychodzi przez otwór podoczodołowy na przedniej powierzchni szczęki. Od nerwu odchodzą nerwy zębowe górne oraz gałęzie końcowe do skóry i błony śluzowej okolicy podooczodołowej^[4].
  • nerwy zębodołowe górne – zwykle tworzą trzy grupy – przednią, środkową i tylną. Często grupy środkowej częściowo brakuje lub jest nieobecna. Gałęzie zębodołowe górne tylne, najczęściej dwie odchodzą jeszcze przed wejściem nerwu do oczodołu. Biegną razem z gałązkami tętnicy zębodołowej górnej tylnej (odgałęzienia tętnicy szczękowej) wchodzą do otworów zębodołowych, następnie biegną w kanałach zębodołowych. Zaopatrują zęby trzonowe i ich dziąsła. Gałąź zębodołowa górna środkowa zwykle jest pojedyncza, zaopatruje zęby przedtrzonowe i ich dziąsła od strony policzkowej. Gałęzie zębodołowe górne przednie odchodzą od nerwu podoczodołowego w obrębie jego kanału, biegną w dół w obrębie małych kanalików kostnych w ścianie szczęki. Poprzez splot zębodołowy górny zaopatrują kły i siekacze górne oraz policzkową część ich dziąseł.
  • splot zębowy górny – wszystkie gałęzie tworzą w wyrostku zębodołowym splot zębowy górny, który zespala się ze splotem ze strony przeciwnej. Od splotu odchodzą:
    • gałęzie zębowe górne – wchodzą do otworów szczytowych zębów i unerwiają miazgę zęba,
    • gałęzie dziąsłowe górne – zaopatrują dziąsła na powierzchni policzkowej i wargowej,
    • gałęzie do błony śluzowej zatoki szczękowej.
  • gałęzie końcowe – po wyjściu przez otwór podoczodołowy nerw podoczodołowy dzieli się na skórne gałęzie końcowe, które tworzą tzw. gęsią stopkę mniejszą. Do gałęzie końcowych są zaliczane:
    • gałęzie powiekowe dolne,
    • gałęzie nosowe zewnętrzne,
    • gałęzie nosowe wewnętrzne,
    • gałęzie wargowe górne.
• nerwy skrzydłowo-podniebienne – są to 2-3 krótkie gałązki w dole skrzydłowo-podniebiennym odchodzące od pnia nerwu szczękowego. Gałęzie dochodzą do zwoju skrzydłowo-podniebiennego i tworzą korzeń czuciowy tego zwoju^[5].

Przypisy

Bibliografia

• Adam Bochenek, Michał Reicher: Anatomia człowieka. T. V. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1989, s. 190-193. ISBN 83-200-1230-9.
• Stanley Monkhouse: Cranial nerves. Functional anatomy. New York: Cambridge University Press, 2006, s. 56. ISBN 978-0-511-13272-8.