Naprzód
Ilustracja
Winieta z 1914
Częstotliwość

dwutygodnik (1892–1894)
tygodnik (1895–1900)
dziennik (1900–1947)
miesięcznik (1988–1990, od 2009)

Państwo

 Polska

Adres

Kraków

Wydawca

PPS

Tematyka

polityczno-informacyjna

Pierwszy numer

1 stycznia 1892

Redaktor naczelny

Ignacy Daszyński, Emil Haecker

Średni nakład

6000 (w 1913)
150 (2009-10)
50 (2011) egz.

Format

(od 2009 A4)

Strona internetowa

Naprzód – pismo socjalistyczne PPSD, a następnie PPS wychodzące w latach 1892–1948, 1988–1990 oraz od 2009 w Krakowie.

Decyzja o wydawaniu pisma zapadła 20 grudnia 1881 r. na poufnym spotkaniu galicyjskich socjalistów. Pierwszy numer wyszedł 1 stycznia 1892 r. Galicyjska Partia Socjaldemokratyczna (późniejsza PPSD) na swym pierwszym zjeździe w dniach 31 stycznia–2 lutego 1892 r. uznała pismo za swój organ partyjny. Do 1894 r. pismo wychodziło w cyklu dwutygodniowym, zaś od 1895 r. tygodniowym. Pierwszym wydawcą i redaktorem naczelnym był Jan English. W styczniu 1893 r. redakcję pisma objął Ignacy Daszyński, następnie Tadeusz Reger, a od 1895 r. Emil Haecker.

Tytuł nawiązuje do fragmentu wiersza Adama Asnyka „trzeba z żywymi naprzód iść, po życie sięgać nowe” lub według innych opinii do powstałego w tym samym czasie organu niemieckich socjalistów gazety „Vorwärts” (niem. Naprzód).

„Naprzód” od 1892-1948 r. był jednym z głównych dzienników krakowskich, obok konserwatywnego „Czasu”, liberalno-demokratycznej „Nowej Reformy”, chrześcijańsko-demokratycznego „Głosu Narodu” i ogólnoinformacyjnego „IKC”. To również pierwsze ukazujące się na ziemiach polskich socjalistyczne pismo codzienne, które obok „Robotnika” posiadało wiodącą pozycję w prasie tej orientacji na rynku polityczno-prasowym Krakowa, Galicji, a w II Rzeczypospolitej zachodniej i środkowej Małopolski. Główny organ Polskiej Partii Socjalistycznej Galicji i Śląska Cieszyńskiego reprezentował i odwoływał się do lewicowo zorientowanej części społeczeństwa. W Galicji toczył zmagania o demokratyzację, o poprawę materialnego bytu uboższych warstw społecznych, szczególnie robotników, wspierał niepodległościowe dążenia Józefa Piłsudskiego. Współtworzył program socjalistów galicyjskich. Obok tematyki politycznej i społecznej istotne miejsce na jego łamach zajmowała problematyka społeczno-kulturalna i literacka. Podobnie było w okresie międzywojennym. Od 1898 administratorem pisma był Franciszek Czaki[1].

W 1892 r. krakowski Naprzód wychodził początkowo w nakładzie 800 egzemplarzy, dochodząc do 2200 egzemplarzy w 1902 r. i blisko 10 tysięcy egzemplarzy w 1919 r.

W okresie 1900–1939 „Naprzód” wychodził jako dziennik. Od 30 kwietnia 1919 r. z podtytułem „Organ PPS”. Formalnym redaktorem naczelnym był Ignacy Daszyński. Nakład kształtował się w wysokości od 4 do 10 tys. egzemplarzy. Od 1 października 1934 r. „Naprzód” stał się mutacją „Robotnika”. Ostatni numer 224 ukazał się 2 września 1939 r.

W okresie 1939–1945 pismo wychodziło jako organ Okręgowego Komitetu Robotniczego PPS-WRN, dwa – trzy razy w tygodniu. Wydawane było początkowo przez Józefa Cyrankiewicza, następnie Adama Rysiewicza oraz Edwarda Hałonia.

Pismo wychodziło również w okresie 1945–1948 jako organ „lubelskiej” PPS.

W okresie wrzesień 1988 – kwiecień 1990 „Naprzód” wydawany był przez „odbudowaną” w 1987 r. Polską Partię Socjalistyczną. Od numeru 1 do 10 wydawany był przez Komitet Założycielski Organizacji Terenowej PPS w Nowej Hucie, zaś od numeru 11 Małopolski Komitet Okręgowy PPS (związany z TKK PPS). W tym okresie redaktorem naczelnym był Krzysztof Ślusarek.

Zobacz też

Gazeta Robotnicza

Przypisy

  1. http://web.archive.org/web/20160324223153/http://www.sztetl.org.pl/pl/person/679,franciszek-efroim-czaki/

Bibliografia

  • W „naprzodowym” stylu. Materiały z sympozjum w 110 rocznicę ukazania się krakowskiego „Naprzodu” (pod red. H.Kosętki i A.Toczka), ISBN 83-7271-275-1, Kraków 2004
  • Marian Jakubek: Prasa krakowska 1795-1918. Bibliografia, Kraków 2004
  • Internetowe Archiwum Naprzodu

Linki zewnętrzne

  • Wydania pisma „Naprzód” zdigitalizowane w Jagiellońskiej Bibliotece Cyfrowej

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się