Miłość romantyczna – rodzaj miłości, będący mieszaniną pożądania emocjonalnego i seksualnego, w przeciwieństwie do miłości platonicznej. Podstawową zasadą romantyzmu było uważanie za wartość samo doświadczenie miłości, niezależnie czy powoduje ono szczęście, czy smutek.
Filozofia miłości romantycznej
Filozofia miłości romantycznej wyrasta wprost z buntu nowego pokolenia przeciwko myśli oświeceniowej oraz czerpie z nurtu sentymentalizmu. Opiera się na teorii Platona i stworzonym przez niego obrazie miłości, w którym to Bóg stworzył dwie połączone dusze i wysyła je na ziemię, gdzie próbują się odnaleźć, a siła ich przyciągania jest ogromna, silniejsza nawet od śmierci. Platoński ideał okazał się jednak zbyt „cudowny” dla człowieka, pozostał niedoścignionym. I ten fakt właśnie powodował cierpienie, bo, pomimo że dwie kosmiczne połówki się odnalazły, to w żaden sposób nie mogły się połączyć.
Literatura
Temat miłości w romantyzmie nie zawsze musi łączyć się z wątkiem romansowym – co jest jedną z najbardziej oryginalnych i charakterystycznych cech stylu. Podejmowany bywa jako tęsknota do miłości idealnej i doskonałej, której przedmiotem jest postać wymarzona lub utracona.
Wielkim wzorem romantyków w ujęciu tematu miłosnego były Cierpienia młodego Wertera. Bohaterowie romantyczni celowo podsycali własne cierpienie poprzez wybieranie kobiet już zaręczonych lub zamężnych. Świadomie zamieniali swoje uczucia w pasję – w namiętne, wszechogarniające, absolutne uczucie. Platoniczność romansu stawała się torturą[1].
W pierwszej części Dziadów, Mickiewicz przedstawia miłość jako tęsknotę do nieznanych kochanków, którzy tylko przeczuwają swoje wzajemne istnienie. Młodzieniec i Dziewica są nawzajem dla siebie „odbiciami”, szukają miłości, tęsknią do siebie, czując, że dopiero we wzajemnej miłości „odbije się” na ziemi Boski wzór.
Złowrogim obrazem takiej miłości dla osoby nierealnej jest miłość hrabiego Henryka do Dziewicy, widma i tworu piekieł w Nie-Boskiej KomediiKrasińskiego.
W KordianieSłowacki pokazuje konflikt między marzeniem bohatera o miłości idealnej a nieodwzajemnioną miłością do Laury i kupioną miłością Violetty.
W IV cz.Dziadów miłość ujęta została jako uczucie, które nie jest faktem z życia ludzi, staje się natomiast ogromną, samoistną siłą kierującą ludźmi, mogącą ich doprowadzić do klęski lub do pełni szczęścia.
Miłość utracona jest tematem poematu W SzwajcariiSłowackiego i jest rzeczą zupełnie nieważną, co stało się przyczyną rozstania kochanków.
W sposób dyskretny i dramatyczny zarazem utracona miłość stanowi jeden z ważniejszych tematów Sonetów krymskichMickiewicza – ale temat ten znajduje wyraz w przemilczeniach i sugestywnych aluzjach. To właśnie jest dla stylu charakterystyczne.
Tym różni się od pisarstwa sentymentalnego, które przywiązywało wielką wagę właśnie do romansowej fabuły i śledziło dokładnie przebieg psychologicznych i losowych zawikłań. Natomiast romantycy upodobali sobie raczej formę niedokładnej i celowo niejasnej relacji o zakończonym tragicznie romansie.
Losy miłości romantycznej
W Ślubach panieńskichFredry miłość jest niewątpliwie głównym tematem, jednak tutaj nie jest celem życia ani źródłem samobójstw. Kojarzona jest raczej ze szlachetnością, bezpieczeństwem i domowym ogniskiem. Jest ostoją, gwarantem wolności w kraju pod zaborami.
W Polsce już drugie pokolenie romantyków mit miłosny wartościuje ujemnie, często ujmując go jako niegodną konkurencję postawy patriotycznej. Interesuje się raczej psychologią miłości i jej społecznymi skutkami.
Bohater PogankiŻmichowskiej wpada w sidła miłości i zostaje w zamku pogańskiej Aspazji, zapominając o rodzinie, ojczyźnie i całym świecie. Uczucie zatem jest tu przedstawione jako swego rodzaju opętanie o niezwykłej, ale destrukcyjnej mocy[2].
Czym jest miłość?
Zobacz multimedia związane z tematem: Miłość romantyczna
Romantyzm uważa za wartość samo doświadczenie miłości niezależnie od jej powodzenia. Czyni z niej podstawowy argument w polemice z racjonalistyczną filozofią życia[3].
Miłość jest nie tylko przeżyciem emocjonalnym i psychologicznym, ani celem dla siebie. Dzięki niej dla wszystkich ludzi staje się możliwe uczestniczenie w owej wyższej rzeczywistości, którą czują tylko wybrani, geniusze i święci.
↑„Cierpienia młodego Wertera” – romantyczna miłość i pojęcie werteryzmu. wydarzenia.interia.pl, 15 marca 2010. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-02-22)].
Adrian Jurewicz: Miłość platoniczna – definicja, rodzaje miłości platonicznej. Na czym polega miłość platoniczna?. medonet.pl, 27 listopada 2018.
Ekspert: Miłość romantyczna to wytwór kultury, a nie uczucie czy stan naturalny. dzieje.pl, 14 lutego 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-09)].