Meczet w Bohonikach
nr rej. A-60 z 07.11.1966[1]
Ilustracja
Meczet w Bohonikach
Państwo

 Polska

Miejscowość

Bohoniki

Wyznanie

Islam

Rodzaj

Sunnicki

Historia
Data budowy

druga połowa XIX w.

Data zniszczenia

II wojna światowa

Dane świątyni
Budulec

drewno

Położenie na mapie gminy Sokółka
Mapa konturowa gminy Sokółka, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Meczet w Bohonikach”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko prawej krawędzi u góry znajduje się punkt z opisem „Meczet w Bohonikach”
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Meczet w Bohonikach”
Położenie na mapie powiatu sokólskiego
Mapa konturowa powiatu sokólskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Meczet w Bohonikach”
Ziemia53°23′25″N 23°35′30″E/53,390278 23,591667
Strona internetowa
Wnętrze meczetu w Bohonikach
Mihrab i minbar
Przewodniczka – Eugenia Radkiewicz

Meczet w Bohonikach – jeden z kilku czynnych meczetów w Polsce. Znajduje się we wsi Bohoniki. Jedna z dwóch świątyń muzułmańskich znajdujących się na Szlaku Tatarskim, ośrodek kultury tatarskiej. Obiekt jest unikalnym przykładem w skali kraju islamskiego, sakralnego budownictwa drewnianego[2].

Historia

Meczet zbudowany został w drugiej połowie XIX w., prawdopodobnie w 1873. Dokumentacja historyczna nie zachowała się, ale taką datę odkryto w 2005 podczas kapitalnego remontu ścian budynków na futrynie drzwi wejściowych. Świątynia powstała po pożarze wcześniejszego meczetu osadników tatarskich, który miał być zlokalizowany w pobliżu zabytkowego cmentarza położonego we wschodniej części wsi, a istniejącego prawdopodobnie od XVIII w., a być może nawet od XVII wieku[3][4].

Podczas II wojny światowej meczet został zdewastowany przez hitlerowców, którzy urządzili w nim szpital polowy. Uległ częściowemu uszkodzeniu od wybuchu pocisku. Po 1945 meczet kilkakrotnie przechodził drobne remonty. Pojawiły się plany rozbudowy, lecz konserwator zabytków nie zgodził się na rozbudowę[4].

W 2003 przeprowadzony został remont dachu; zmieniono wtedy dach blaszany na gontowy. W 2005 przeprowadzono remont generalny. Został on zrealizowany przy pomocy środków finansowych:

22 października 2012 roku zarządzeniem Prezydenta RP meczet został uznany za pomnik historii[5].

Meczet zachował oryginalne rozplanowanie i bryłę oraz funkcję. Podczas przeprowadzonych remontów wymieniano tylko uszkodzone elementy z użyciem naturalnych materiałów: drewnianych bali, szalunku, gontu, blachy miedzianej i drewnianej stolarki[4].

Architektura

Jest to prosta budowla drewniana o kubaturze 460 m³ zbudowana na planie prostokąta o wymiarach 11,49 m × 8,03 m o konstrukcji zrębowej. Ściany są obustronnie oszalowane w układzie poziomym i wzmocnione lisicami[4][6].

Meczet podzielony jest na trzy części: męską i żeńską (Babiniec) (zgodnie z wymogami islamu) oraz wspólny przedsionek, w którym zostawia się obuwie. Większa część – męska – od mniejszej – damskiej – oddzielona jest drewnianą ścianką (przepierzeniem) z poziomą szczeliną, zasłoniętą przejrzystą tkaniną pozwalającą kobietom obserwować przebieg modlitwy. W części męskiej znajduje się powiększająca powierzchnię dla wiernych galeria wsparta na dwóch słupach. Oba pomieszczenia mają osobne wejścia ze wspólnego przedsionka z półkami na obuwie[7].

Najważniejszą częścią w czołowej ścianie sali męskiej zwróconej na południowy wschód jest mihrab – wnęka wskazująca kierunek Mekki oraz minbar – kazalnica, używana w czasie południowej piątkowej modlitwy (w tym meczecie odbywa się raz w miesiącu)[8].

Zgodnie z wymogami religii muzułmańskiej w meczecie nie ma żadnych wizerunków postaci, a na zdobionych motywami pnącej się winorośli (tzw. arabeską) ścianach zawieszono jedynie muhiry (cytaty wersetów z Koranu po arabsku). Podłogę meczetu wyłożono dywanami[4].

Meczet nie posiada minaretu, a jedynie wieżyczkę na rzucie sześcioboku z cebulowato zakończoną kopułą pokrytą blachą miedzianą ze szpicem z trzema kulami i złoconym półksiężycem. Wieżyczka posiada sześć okien sześciokwaterowych z ozdobnymi nadokiennikami z motywem półksiężyca. Drewniane ściany zewnętrzne pomalowane były na zielono[9]. Bryła główna budynku przykryta jest czterospadowym dachem namiotowym krytym gontem, podobnie jak dwuspadowe daszki nad mihrabem i gankiem[10]. Z zewnątrz i wewnątrz deski szalowania są polakierowane[4].

Wejście do meczetu wyłożone jest kostką brukową. Działka na której zbudowano meczet ma powierzchnię 44 arów, porośnięta jest lipami, klonami i topolami i ogrodzona metalową siatką. Brama wejściowa na osi wejścia do meczetu ma kształt półkolisty, jest koloru brązowego i jest zawsze otwarta. Pod ziemią mieszczą się przeciwpożarowe zbiorniki wodne[4][6].

Inne

W latach 90. XX w. imamem meczetu w Bohonikach był Stefan Mustafa Jasiński, wywodzący się z pobliskich Malawicz Górnych, zmarły w 2015 jako najstarszy duchowny muzułmański w Polsce[11].

Przypisy

  1. Rejestr zabytków nieruchomych woj. podlaskiego. [dostęp 2010-02-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-21)].
  2. iSokolka.eu. Internetowa gazeta powiatu sokólskiego, Meczet w Bohonikach przejdzie remont, https://isokolka.eu/sokolka/37662-meczet-w-bohonikach-przejdzie-remont
  3. Muzułmańska Gmina Wyznaniowa Bohoniki – MECZET [online], www.bohoniki.eu [dostęp 2020-08-16].
  4. a b c d e f g Meczet tatarski. zabytek.pl. [dostęp 2022-12-15].
  5. Zarządzenie Prezydenta RP z dnia 22 października 2012 (Dz.U. z 2012 r. poz. 1275)
  6. a b Artur Konopacki: Bohoniki – Meczet. Świat Islamu. [dostęp 2009-07-27].
  7. Ignacy Tłoczek, Polskie Budownictwo Drewniane, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk: Ossolineum, 1980, s. 149, ISBN 83-04-00678-2.
  8. W pierwszy piątek miesiąca, liczony od nowiu księżyca, a nie według kalendarza gregoriańskiego.
  9. Po remoncie w 2006 ściany mają kolor naturalnego drewna i taki ma pozostać.
  10. Do 1985 – blachą ocynkowaną, wymiana gontu na nowy w 2005.
  11. Jasiński Stefan Mustafa, [w:] Słownik Biograficzny Tatarów Polskich XX wieku, 2016, s. 77-78.

Bibliografia

  • Grzegorz Rąkowski: Polska egzotyczna I. Oficyna Wydawnicza "Rewasz", Pruszków 2005. ISBN 83-89188-37-6
  • Roman Gembiński, Podlaski Szlak Tatarski – Bohoniki, Bohoniki: Muzułmańska Gmina Wyznaniowa w Bohonikach przy pomocy finansowej Starosty Sokólskiego, 2006, ISBN 83-922665-2-8, OCLC 749518798.

Linki zewnętrzne

  • www.bohoniki.eu. bohoniki.info. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się