Marka NRD
Ilustracja
Kod ISO 4217

DDM

Symbol

DDM – marka
Pf – fenig

Państwo

 NRD

Bank centralny

Staatsbank der DDR

Podział

100 fenigów = 1 marka NRD

Banknoty

5, 10, 20, 50, 100 (DDM) – w obiegu
200, 500 (DDM) – nie wprowadzone do obiegu

Monety

1, 5, 10, 20, 50 (Pf)
1, 2, 5 (DDM)

Marka NRD (marka wschodnia[1]) – jednostka płatnicza w radzieckiej strefie okupacyjnej Niemiec, a następnie Niemieckiej Republice Demokratycznej w latach 1948–1990. Od 1948 roku wydawana przez bank emisyjny Deutsche Notenbank, a od roku 1968 przez Bank Państwowy NRD (Staatsbank der DDR). Jedna marka liczyła 100 fenigów (pfennig).

Nazwa

W historii waluty stosowane były następujące nazwy:

  • Marka niemiecka Niemieckiego Banku Emisyjnego (Deutsche Mark) (DM) – od 24 lipca 1948 do 31 lipca 1964
  • Marka Niemieckiego Banku Emisyjnego (Mark der Deutschen Notenbank) (MDN) – od 1 sierpnia 1964 do 31 grudnia 1967
  • Marka Niemieckiej Republiki Demokratycznej (również Marka NRD) (M) – od 1 stycznia 1968 do 30 czerwca 1990.

Historia

Wprowadzenie

20 czerwca 1948 w zachodnich strefach okupacyjnych wprowadzono markę niemiecką zastępując Reichsmark i Rentenmark. Ta pierwsza była ciągle środkiem płatniczym w radzieckiej strefie okupacyjnej, co na dłuższą metę spowodowało inflację wywołaną przepływem bezwartościowej waluty na wschód. Jako kontrakcję władze strefy wprowadziły 24 czerwca 1948 swoją walutę (obowiązujące dotychczas banknoty z naklejonym kuponem). Dopiero 24 lipca wydano nową serię banknotów sygnowanych przez Deutsche Mark der Deutschen Notenbank. Przelicznik dla nowej waluty (czerwiec)[1][2]:

  • zasoby pieniężne (na osobę): do 70 marek w gotówce – 1:1
    • konto oszczędnościowe (istniejące od 8 maja 1945): do 100 marek – 1:1, – 5:1, powyżej 1000 – 10:1
    • konto – 10:1
    • Salda oszczędnościowe (utworzone do 8 maja 1945, także dla prywatnych spółek) – 10:1
  • konta przedsiębiorstw państwowych i administracji – 1:1
  • płace i ceny – 1:1

Lata 70.

Wprowadzenie reform konstytucyjnych w latach 1968 i 1974 oddalało Niemiecką Republikę Demokratyczną od początkowego celu ponownego zjednoczenia Niemiec. Jednym z efektów była zmiana słowa Niemcy na NRD. Zmieniono też nazwę waluty na marka NRD, a nazwę banku emisyjnego na Bank Państwowy NRD. Oficjalną nazwę Marka NRD wprowadzono 12 grudnia 1967 roku. Zwane były również markami, a dla odróżnienia markę RFN nazywano często zachodnią. Jednak monety z napisem Deutsche Mark obowiązywały w NRD do lat 80.

Monety

Monety NRD lat 70. i 80.
Grafika nominał Parametry Opis Data
Awers Rewers Średnica Masa materiał rant Awers Rewers emisji[3] wymiany
1 fenig 17 mm 0,75 g aluminium
Al97/Mg03 		gładki nominał godło NRD 1 maja 1960 30 czerwca 1991
5 fenigów 19 mm 1,10 g 15 maja 1968
10 fenigów 21 mm 1,50 g 1 grudnia 1963
20 fenigów 22,2 mm 5,4 g mosiądz
Cu63/Zn37 		gładki nominał godło NRD 1 sierpnia 1969*
50 fenigów 23 mm 2,0 g aluminium
Al97/Mg03 		ząbkowany nominał godło NRD 1 czerwca 1958
1 marka 25 mm 2,5 g ⋆
(gwiazdki) 		2 lipca 1956 30 czerwca 1990
2 marki 27 mm 3,0 g ząbkowany 1 czerwca 1957
5 marek 29 mm 9,7 g miedzionikiel
Cu90/Ni10 		5 MARK⋆ napis „20 lat NRD”
nominał 		godło NRD 25 sierpnia 1969a*
*z okazji 20-lecia utworzenia NRD

Banknoty

Banknoty emisji roku 1955
Grafika Nominał Wymiary

(mm)

Opis Rok emisji
Awers Rewers Awers Rewers
5 142×72 Wartość nominalna Wartość nominalna 1955
10 146×76
20 162×81
50 171×87
100 180×90
Banknoty emisji roku 1964
Grafika Nominał Wymiary

(mm)

Opis Rok

emisji

Awers Rewers Awers Rewers
5 135 × 66 Alexander von Humboldt – niemiecki przyrodnik i podróżnik Budynek uniwersytetu Humboldtów w Berlinie 1964
10 140 × 67 Friedrich Schiller – niemiecki poeta i filozof Zakłady VEB Carl Zeiss w Jenie
20 145 × 71 Johann Wolfgang von Goethe – niemiecki poeta i dramaturg Teatr Narodowy w Weimarze
50 150 × 72 Fryderyk Engels – ideolog socjalizmu Kombajny zbożowe
100 156 × 74 Karol Marks – ideolog komunizmu Brama Brandenburska
Banknoty emisji lat 1971–1985
Grafika Nominał
(w markach)		 Wymiary (mm) Kolor
 Opis Rok
emisji
Awers Rewers Awers Rewers Znak wodny
5 113 × 50 Fioletowy Thomas Müntzer – przywódca wojny chłopskiej w Niemczech Kombajny zbożowe Fortschritt E 512 Thomas Müntzer 1975
10 120,5 × 53 Brązowy Clara Zetkin – niemiecka komunistka i obrończyni praw kobiet Młoda kobieta – inżynier za pulpitem sterowniczym elektrowni jądrowej Rheinsberg Clara Zetkin 1971
20 128 × 56 Zielony Johann Wolfgang von Goethe – niemiecki poeta i dramaturg Grupa uczniów wychodzących ze szkoły Johann Wolfgang von Goethe 1975
50 136 × 59 Czerwony Fryderyk Engels – ideolog socjalizmu Zabudowania kombinatu petrochemicznego w Schwedt/Oder Fryderyk Engels 1971
100 145 × 62 Niebieski Karol Marks – ideolog komunizmu Ulica Unter den Linden z widokiem na Pałac Republiki.
W tle wieża telewizyjna na Alexanderplatz i Czerwony Ratusz. 		Karol Marks 1975
200 152 × 64 Zielony Rodzina z dwójką dzieci na tle nowoczesnego budownictwa Przedszkole z ośmiorgiem dzieci i wychowawczynią Gołębie pokoju 1985*
500 160 × 68 Brązowy Godło NRD (młot, cyrkiel i wieniec zbożowy) Siedziba Rady Państwa NRD Godło NRD
*– nie dopuszczone do emisji

Wymienialność

Marka NRD była wewnętrzną jednostką rozliczeniową – nie była wymienialna w handlu zagranicznym ani ruchu turystycznym. Zarówno wywóz, jak i wwóz marek był zabroniony i podlegał karze. W handlu zagranicznym operowano pojęciem marki walutowej. Zagraniczne środki płatnicze nie były w NRD dopuszczone do handlu wewnętrznego. Wyjątkiem były sklepy sieci Intershop, w których można było płacić walutą wymienialną, jak również bonami (Forumscheck). Dla celów podróży do krajów demokracji ludowej dozwolona była niewielka wymiana walutowa po kursie określonym przez państwo. Podróżujący do krajów zachodnich zobowiązani byli do przymusowej wymiany z góry określonej sumy.

Siła nabywcza

10 marek (1971). Zawierały portret Klary Zetkin.

Siłę nabywczą marki NRD określić można tylko w przybliżonym zakresie ze względu na subwencjonowanie wielu dóbr konsumpcyjnych przez państwo, zwłaszcza żywności, transportu, mieszkań, a nawet książek. Na czarnym rynku 1 marka wschodnioniemiecka warta była ok. 0,2 marki zachodnioniemieckiej. Kurs oficjalny ustalony przez państwo wynosił 1:1[4].

Przykłady cen z NRD[5]

50 marek (1971). Na portrecie Engels.
  • 0,05 M – bułka
  • 0,20 M – opłata za list krajowy do 20 g
  • 0,34 M – litr mleka pełnego
  • 1,55 M – kilogram cukru
  • 2,40 M – 250 g masła
  • 1,50 M – litr benzyny (88 oktanów)
  • 16,90 M – płyta długogrająca
  • 19 M – bilet na pociąg pospieszny na odległość 200 km
  • 400 M – zegarek na rękę
  • 2300 M – aparat fotograficzny Praktica
  • 12 000 M – samochód Trabant, na zapisy, kilkanaście lat oczekiwania.

Zniszczenie banknotów

20 marek (1975). Zawierały portret Goethego.

Po zjednoczeniu Niemiec banknoty w sumie o wartości 100 miliardów marek (o objętości ok. 300 wagonów towarowych) złożono w 300-metrowym lochu w okolicy Halberstadt. Znalazły się tam również pozamonetarne środki i dokumenty rozliczeniowe – książeczki czekowe, oszczędnościowe przewiezione eszelonem ze skarbca państwowego. Pieniądze zabezpieczono zbrojonym betonem i przykryto wapnem[6].

W roku 2001 podano do wiadomości, że mimo zabezpieczeń dokonano włamania do bunkra i skradziono część banknotów. Postanowiono pozostałe banknoty spalić w Schoningen pod Helmstedt. Ostatnie banknoty spalono 29 czerwca 2002 roku.

Przypisy

  1. ↑ a b Stanisław Jankowiak, Jak w okupowanych Niemczech wprowadzono markę niemiecką i jaki związek mieli z tym Polacy – Terapia szokowa [online], TwojaHistoria.pl, 29 stycznia 2020 [dostęp 2021-07-14] (pol.).
  2. ↑ The 1948 Currency Reform, [w:] J. Hölscher, Fifty Years of the German Mark: Essays in Honour of Stephen F. Frowen, Springer, 7 sierpnia 2001, s. 21, ISBN 978-0-230-37855-1 [dostęp 2021-07-14] (ang.).
    • Einleitung, Aufgaben/Organisation, 4. Schwerpunkte in der Tätigkeit der DNB 1948-1967, [w:] Elke Vogel (red.), Deutsche Notenbank. DN 6. 1945-1967, Przypis 104, Bundesarchiv, 2006 [dostęp 2021-07-14].
  3. ↑ Kurt Jaeger. Die deutschen Munzen seit 1871. Ed.17, 2001. ISBN 3-924861-45-5.
  4. ↑ Der Spiegel: Eigentlich Teuer. [dostęp 2008-06-18]. (niem.).
  5. ↑ Währung und Preise. [dostęp 2008-06-18]. (niem.).
  6. ↑ der Spiegel: Die Herren des Geldes. [dostęp 2008-06-18]. (niem.).

Linki zewnętrzne

  • Historyczne banknoty NRD (niem. • ang.)
  • Wymiany certyfikatów z NRD (niem. • ang.)
Waluty obowiązujące w Niemczech na przestrzeni wieków

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się