Mário Soares
Ilustracja
Mário Soares (2008)
Pełne imię i nazwisko

Mário Alberto Nobre Lopes Soares

Data i miejsce urodzenia

7 grudnia 1924
Lizbona

Data i miejsce śmierci

7 stycznia 2017
Lizbona

Prezydent Portugalii
Okres

od 9 marca 1986
do 9 marca 1996

Przynależność polityczna

Partia Socjalistyczna

Poprzednik

António Ramalho Eanes

Następca

Jorge Sampaio

Premier Portugalii
Okres

od 9 czerwca 1983
do 6 listopada 1985

Przynależność polityczna

Partia Socjalistyczna

Poprzednik

Francisco Pinto Balsemão

Następca

Aníbal Cavaco Silva

Premier Portugalii
Okres

od 23 lipca 1976
do 28 sierpnia 1978

Przynależność polityczna

Partia Socjalistyczna

Poprzednik

Vasco de Almeida e Costa (p.o.)

Następca

Alfredo Nobre da Costa

podpis
Odznaczenia
Wstęga Trzech Orderów (Portugalia) Wielki Łańcuch Orderu Wieży i Miecza (Portugalia) Krzyż Wielki Orderu Avis (Portugalia) Krzyż Wielki Orderu Chrystusa Wielki Łańcuch Orderu św. Jakuba od Miecza (Portugalia) Wielki Łańcuch Orderu Infanta Henryka (Portugalia) Wielki Łańcuch Orderu Wolności (Portugalia) Krzyż Wielki Orderu Zasługi (Portugalia) Krzyż Wielki Orderu Edukacji Publicznej (Portugalia) Krzyż Wielki I Klasy Odznaki Honorowej za Zasługi Wielki Łańcuch Orderu Krzyża Południa (Brazylia) Krzyż Wielki Orderu Krzyża Południa (Brazylia) Krzyż Wielki Orderu Kongresu Narodowego (Brazylia) Order Ipirangi (Brazylia) Order Zasługi Bahii (Brazylia) Order Stara Płanina (Bułgaria) Łańcuch Orderu Zasługi (Chile) Wielka Łańcuch Orderu Makariosa III (Cypr) Order Słonia (Dania) Wielki Komandor Orderu Danebroga (Dania) Krzyż Wielki Orderu Zasługi Duarte, Sáncheza y Mella (Dominikana) Łańcuch Orderu Nilu (Egipt) Łańcuch Narodowego Orderu Zasługi (Ekwador) Krzyż Wielki Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Krzyż Wielki Orderu Narodowego Zasługi (Francja) Krzyż Wielki Orderu Białej Róży Finlandii Krzyż Wielki Orderu Zbawiciela (Grecja) Krzyż Wielki Orderu Karola III (Hiszpania) Krzyż Wielki Orderu Izabeli Katolickiej (Hiszpania) Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Lwa Niderlandzkiego (Holandia) Krzyż Wielki Orderu Sokoła (Islandia) Order Jugosłowiańskiej Gwiazdy I klasy Wielki Łańcuch Orderu Boyacá (Kolumbia) Krzyż Wielki Orderu Zasługi (Kongo) Order of Dipomatic Service Merit I klasy (Korea Południowa) Krzyż Wielki Orderu Korony Dębowej (Luksemburg) Order Lwa Złotego (Nassau) Łańcuch Orderu Pro Merito Melitensi Wstęga Kategorii Specjalnej Orderu Orła Azteckiego (Meksyk) Krzyż Wielki Królewskiego Norweskiego Orderu Świętego Olafa Odznaczenie „Gwiazda Palestyny” I klasy (Palestyna) Łańcuch Narodowego Orderu Zasługi (Paragwaj) Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Wielki Orderu Zasługi RP Krzyż Wielki Klasy Specjalnej Orderu Zasługi RFN Krzyż Wielki Orderu Zasługi RFN Krzyż Wielki Orderu Dobrej Nadziei (RPA) Krzyż Wielki Orderu Zasługi (Senegal) Order Królewski Serafinów (Szwecja) Wielka Wstęga Orderu Siódmego Września (Tunezja) Złoty Łańcuch Orderu Piusa IX Wielki Łańcuch Orderu Oswobodziciela (Wenezuela) Krzyż Wielki Orderu Węgierskiego Zasługi (cywilny) Krzyż Wielki Orderu Łaźni (Wielka Brytania) Krzyż Wielki Orderu Św. Michała i Św. Jerzego (Wielka Brytania) Order Zasługi Republiki Włoskiej I Klasy z Wielkim Łańcuchem (1951-2001) Krzyż Wielki Narodowego Orderu Wybrzeża Kości Słoniowej Wielka Wstęga Narodowego Orderu Lamparta (Zair) Order Amílcara Cabrala I klasy (Republika Zielonego Przylądka)

Mário Alberto Nobre Lopes Soares (ur. 7 grudnia 1924 w Lizbonie[1], zm. 7 stycznia 2017 tamże[2]) – portugalski polityk, prawnik i nauczyciel, działacz opozycyjny, więzień polityczny. Parlamentarzysta krajowy, eurodeputowany V kadencji, minister, w latach 1976–1978 i 1983–1985 premier, a od 1986 do 1996 prezydent Portugalii.

Życiorys

Rodzina

Syn João Lopesa Soaresa i Elisy Nobre Soares. Jego ojciec był nauczycielem i politykiem okresu Pierwszej Republiki Portugalskiej. W 1949 Mário Soares zawarł związek małżeński z Marią Barroso[3], która zmarła w 2015[4]. Miał dwoje dzieci – córkę Isabel Soares i syna João Soaresa[3].

Działalność do lat 70.

Od czasów studenckich był zaangażowany w działalność środowisk opozycyjnych wobec dyktatury Antónia de Oliveiry Salazara[3][5]. Do 1951 związany z Portugalską Partią Komunistyczną[6]. Był dyrektorem akademii młodych komunistów w Lizbonie i prezesem sekcji młodzieżowej Movimento de Unidade Democrática. W 1949 pełnił funkcję sekretarza generała José Nortona de Matosa[7]. Na Uniwersytecie Lizbońskim ukończył historię i filozofię (1951), a także prawo (1957). Pracował jako nauczyciel w szkole średniej oraz jako dyrektor założonego przez swojego ojca Colégio Moderno. W 1957 uzyskał uprawnienia adwokata, podejmując praktykę w tym zawodzie[3][7].

Współpracował w dalszym ciągu z kolejnymi grupami opozycyjnymi, był liderem działającej w latach 50. organizacji Resistência Republicana e Socialista[6]. Był obrońcą w procesach politycznych i prawnikiem generała Humberta Delgado, niezależnego kandydata w wyborach prezydenckich w 1958, zamordowanego w 1965. W 1964 utworzył organizację polityczną pod nazwą Acção Socialista Portuguesa. Reprezentował opozycyjne środowiska w wyborach parlamentarnych w latach 60. Za swoją działalność polityczną był dwanaście razy aresztowany przez funkcjonariuszy policji politycznej PIDE, łącznie więziony przez około trzy lata. W 1968 bez procesu zesłany na Wyspę Świętego Tomasza, dwa lata później zezwolono mu na wyjazd do Francji[3][5]. Na emigracji praktykował w zawodzie prawnika, zajmował się także działalnością akademicką na uniwersytetach w Vincennes i Rennes[7].

Działalność od lat 70.

19 kwietnia 1973 w niemieckiej miejscowości Bad Münstereifel współtworzył na bazie ASP Partię Socjalistyczną[3]. Stanął na jej czele jako sekretarz generalny, kierując tym ugrupowaniem nieprzerwanie do 1985. Od 1974 był jednocześnie wiceprzewodniczącym Międzynarodówki Socjalistycznej[7].

Do Portugalii powrócił po zwycięstwie rewolucji goździków w kwietniu 1974[3]. W rządach przejściowych pełnił początkowo funkcję ministra spraw zagranicznych (1974–1975), następnie ministra bez teki (1975)[7]. W 1975 uzyskał mandat posła do konstytuanty, w 1976 po raz pierwszy wybrany do Zgromadzenia Republiki[5], utrzymując mandat poselski w kolejnych wyborach w 1979, 1980, 1983 i 1985[8].

Od 23 lipca 1976 do 28 sierpnia 1978 po raz pierwszy sprawował urząd premiera, stojąc na czele dwóch gabinetów[7]. Od 1977 pełnił jednocześnie obowiązki ministra spraw zagranicznych[9]. Od 9 czerwca 1983 do 6 listopada 1985 po raz drugi stał na czele portugalskiego rządu[7].

W 1986 wystartował w wyborach prezydenckich. W pierwszej turze otrzymał 25,4% głosów, przegrywając z Diogo Freitasem do Amaral, którego poparło 46,3% głosujących. W drugiej turze Mário Soares zwyciężył swojego kontrkandydata z wynikiem 51,2% głosów[10]. Zaprzysiężony został 9 marca 1986[7]. W 1991 z powodzeniem ubiegał się o reelekcję, mając poza socjalistami poparcie także ze strony Partii Socjaldemokratycznej. Zwyciężył wówczas w pierwszej turze, otrzymując 70,3% głosów[10].

Drugą kadencję prezydencką zakończył 9 marca 1996, kiedy to zastąpił go Jorge Sampaio. Z urzędu wszedł w skład Rady Stanu. Reaktywował założoną w 1991 fundację swojego imienia, a także stanął na czele fundacji Fundação Portugal-África[3]. W wyborach w 1999 z listy Partii Socjalistycznej uzyskał mandat posła do Parlamentu Europejskiego V kadencji, który wykonywał do 2004. Był członkiem frakcji socjalistycznej oraz Komisji Spraw Zagranicznych, Praw Człowieka, Wspólnego Bezpieczeństwa i Polityki Obronnej[1].

W 2006 ponownie kandydował w wyborach prezydenckich z poparciem PS. W głosowaniu zajął trzecie miejsce z wynikiem 14,3% głosów[10].

Zmarł 7 stycznia 2017 w Lizbonie, po jego śmierci ogłoszono trzydniową żałobę narodową[2][11]. Jego pogrzeb państwowy odbył się 11 stycznia 2017, Mário Soares został pochowany na stołecznym cmentarzu Prazeres[12].

Odznaczenia i wyróżnienia

Mário Soares, 1978
Odznaczenia krajowe

Jako prezydent Portugalii z urzędu został Wielkim Mistrzem[13] Wstęgi Trzech Orderów, Orderu Wieży i Miecza, Orderu Chrystusa, Orderu Avis, Orderu Świętego Jakuba od Miecza, Orderu Infanta Henryka, Orderu Wolności, Orderu Zasługi, Orderu Edukacji Publicznej.

Odznaczenia zagraniczne
Nagrody i wyróżnienia

Otrzymał tytuł doktora honoris causa ponad 30 uniwersytetów, m.in. Lancaster University (1986), Brown University (1987), Université Libre de Bruxelles (1987), Uniwersytetu w Salamance (1987), Princeton University (1988), Uniwersytetu Bolońskiegu (1989), Université Paris Sorbonne (1989), Uniwersytetu w Porto (1990), Uniwersytetu Turyńskiego (1990), Universidad de Santiago de Compostela (1992), Trinity College w Dublinie (1993), Uniwersytetu Oksfordzkiego (1993), Universidad Autónoma del Estado de México (1994), Uniwersytetu Maltańskiego (1994), Uniwersytetu Complutense w Madrycie (1996), Uniwersytetu w Coimbrze (1997), University of Toronto (1998)[24].

Przypisy

  1. a b Profil na stronie Parlamentu Europejskiego. [dostęp 2016-04-10].
  2. a b Zmarł były prezydent Portugalii Mario Soares. wp.pl, 7 stycznia 2017. [dostęp 2017-01-07].
  3. a b c d e f g h Mário Soares: Biografia. fmsoares.pt. [dostęp 2016-04-10]. (port.).
  4. Morreu Maria de Jesus Barroso. observador.pt, 7 lipca 2015. [dostęp 2016-04-10]. (port.).
  5. a b c Soares, Mario. mcnbiografias.com. [dostęp 2019-01-01]. (hiszp.).
  6. a b Resistência Republicana e Socialista (1955). politpedia.pt. [dostęp 2016-04-10]. (port.).
  7. a b c d e f g h Mário Soares. presidencia.pt. [dostęp 2016-04-10]. (ang.).
  8. Resultados Eleitorais. parlamento.pt. [dostęp 2016-04-05]. (port.).
  9. Rulers: Portugal: Ministries etc.. rulers.org. [dostęp 2016-04-10]. (ang.).
  10. a b c Resultados Eleitorais. eleicoes.cne.pt. [dostęp 2016-04-10]. (port.).
  11. Portugal mourns 'father of liberty and democracy’ Mario Soares. euronews.com, 8 stycznia 2017. [dostęp 2017-01-08]. (ang.).
  12. Tłumy oddały hołd współtwórcy demokracji. tvn24.pl, 11 stycznia 2017. [dostęp 2017-01-11].
  13. Cidadãos Nacionais Agraciados com Ordens Portuguesas. presidencia.pt. [dostęp 2016-04-10]. (port.).
  14. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao Cidadãos Nacionais Agraciados com Ordens Estrangeiras. presidencia.pt. [dostęp 2016-04-10]. (port.).
  15. Ordensdetaljer. borger.dk. [dostęp 2015-05-27]. (duń.).
  16. Suomen Valkoisen Ruusun ritarikunnan suurristin ketjuineen ulkomaalaiset saajat. ritarikunnat.fi. [dostęp 2019-11-11]. (fiń.).
  17. Orðuhafaskrá. forseti.is. [dostęp 2019-11-11]. (isl.).
  18. Jean Schoos: Die orden und Ehrenzeichen des Grossherzogtums Luxemburg. Luksemburg: Sankt-Paulus-Druckerei, 1990. ISBN 2-87963-048-7. OCLC 65395144. [dostęp 2019-11-11]. (niem.).
  19. Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 6 maja 1993 r. o nadaniu orderu (M.P. z 1993 r. nr 29, poz. 309).
  20. Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 18 października 1994 r. o nadaniu orderu (M.P. z 1995 r. nr 1, poz. 3).
  21. 1995 National Orders awards. info.gov.za. [dostęp 2016-04-10]. (ang.).
  22. a b Honorary Knights and Dames. leighrayment.com. [dostęp 2019-11-11]. (ang.).
  23. Cavaliere di Gran Croce Ordine al Merito della Repubblica Italiana. quirinale.it, 5 kwietnia 1989. [dostęp 2016-04-10]. (wł.).
  24. Prémios nacionais e internacionais e outras Distinções. fmsoares.pt. [dostęp 2016-04-10]. (port.).

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się