Liu Xiaobo
|
Data i miejsce urodzenia
|
28 grudnia 1955 Changchun
|
Data i miejsce śmierci
|
13 Lipca 2017 Shenyang
|
Zawód, zajęcie
|
pisarz, literaturoznawca, dysydent
|
|
Multimedia w Wikimedia Commons
|
|
|
Cytaty w Wikicytatach
|
|
Liu Xiaobo (wym. [ljǒʊ̯ ɕjɑ̀ʊ̯pɔ́]; ur. 28 grudnia 1955 w Changchun[1], zm. 13 lipca 2017[2]) – chiński pisarz i literaturoznawca, dysydent, były profesor Beijing Normal University, laureat Pokojowej Nagrody Nobla (2010).
Życiorys
W 1989 brał udział w protestach na placu Tian’anmen, za co spędził dwa lata w areszcie. W 1991 został uznany za winnego szerzenia kontrrewolucyjnej propagandy, sąd odstąpił jednak od wymierzenia kary[1]. W 1996 skazany na 3 lata reedukacji przez pracę za zakłócanie porządku społecznego[1].
W 2008 był jednym z sygnatariuszy Karty 08, w której ponad 300 chińskich intelektualistów domagało się wprowadzenia demokracji i zniesienia systemu jednopartyjnego[3]. W grudniu 2008, jeszcze przed upublicznieniem treści Karty, został aresztowany pod zarzutem uprawiania działalności wywrotowej i podżegania do obalenia ustroju państwowego[4]. Był jedynym aresztowanym w związku z jej publikacją[5].
22 grudnia 2009 postawiony przed sądem i 25 grudnia skazany na 11 lat więzienia i 2 lata pozbawienia praw publicznych[5]. Proces i wyrok spotkały się z protestem ze strony m.in. USA i Unii Europejskiej[6]. O uwolnienie Liu apelowali także m.in. Salman Rushdie, Umberto Eco[7] i Dalajlama XIV[8].
8 października 2010 otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla[9]. Decyzja ta spotkała się z ostrą krytyką chińskiego rządu, który zarzucił Komitetowi Noblowskiemu brak szacunku dla chińskiego wymiaru sprawiedliwości[10]. Z powodu pobytu w więzieniu Liu Xiaobo nie odebrał nagrody, na wyjazd do Oslo na ceremonię jej wręczenia nie zezwolono również przebywającej w areszcie domowym jego żonie, Liu Xia[11]. W ramach bojkotu Komitetu Noblowskiego władze chińskie ustanowiły własną Pokojową Nagrodę Konfucjusza, którą otrzymał tajwański polityk Lien Chan[12]. Inny chiński dysydent i laureat Nagrody Sacharowa z 1996, Wei Jingsheng, skrytykował przyznanie Nobla Liu Xiaobo, twierdząc jakoby był on w rzeczywistości współpracownikiem reżimu, a nie opozycjonistą[13].
Publikacje
- Liu Xiaobo, Nie mam wrogów, przeł. Piotr Dubicki, Wydawnictwo Dialog, Warszawa 2017.
Przypisy
- ↑ a b c Case Update: International Community Speaks Out on Liu Xiaobo Verdict [online], Human Rights in China, 30 grudnia 2009 [dostęp 2010-01-12] [zarchiwizowane z adresu 2010-01-29] (ang.).
- ↑ Liu Xiaobo: Prominent China dissident dies [online], BBC News, 13 lipca 2017 [dostęp 2017-07-13] (ang.).
- ↑ China’s Charter 08 [online], The New York Review of Books, 15 stycznia 2009 [dostęp 2010-01-16] (ang.).
- ↑ Benjamin KangB.K. Lim Benjamin KangB.K., China’s top dissident arrested for subversion [online], Reuters, 24 czerwca 2009 [dostęp 2010-01-16] (ang.).
- ↑ a b Chiński sąd skazał pisarza Liu Xiaobo na 11 lat więzienia [online], Onet.pl, 11 stycznia 2010 [dostęp 2010-01-16] [zarchiwizowane z adresu 2010-01-17] .
- ↑ U.S., EU urge China to release prominent dissident [online], Reuters, 14 grudnia 2009 [dostęp 2010-01-29] (ang.).
- ↑ Najbardziej znany obrońca praw człowieka przed sądem [online], polskieradio.pl, 23 grudnia 2009 [dostęp 2010-01-16] [zarchiwizowane z adresu 2009-12-24] .
- ↑ Jego Świątobliwość Dalajlama zasmucony wyrokiem więzienia dla Liu Xiaobo [online], Dalajlamainfo.pl, 28 grudnia 2009 [dostęp 2010-01-16] [zarchiwizowane z adresu 2010-01-14] .
- ↑ Pokojowy Nobel dla Liu Xiaobo [online], TVN24.pl, 8 października 2010 [dostęp 2020-02-15] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-10] .
- ↑ StephanieS. Ho StephanieS., Beijing Says Nobel Committee Disrespects China’s Judicial System [online], Voice of America, 12 października 2010 [dostęp 2010-10-12] [zarchiwizowane z adresu 2010-10-13] (ang.).
- ↑ „On nie zrobił nic złego. Musi być wolny”. Wręczenie Nagrody Nobla Liu Xiaobo [online], Gazeta.pl, 10 grudnia 2010 [dostęp 2010-12-12] [zarchiwizowane z adresu 2010-12-12] .
- ↑ StevenS. Jiang StevenS., China to hand out its own peace prize [online], CNN, 8 grudnia 2010 [dostęp 2012-03-20] .
- ↑ WeiW. Jingsheng WeiW., What Today’s Nobel Peace Prize Offers? [online], chinaaffairs.org, 15 grudnia 2010 [dostęp 2012-05-14] (ang.).
XX wiek |
- 1901: Dunant, Passy
- 1902: Ducommun, Gobat
- 1903: Cremer
- 1904: IPM
- 1905: Suttner
- 1906: Roosevelt
- 1907: Moneta, Renault
- 1908: Arnoldson, Bajer
- 1909: Beernaert, Estournelles de Constant
- 1910: MSPB
- 1911: Asser, Fried
- 1912: Root
- 1913: La Fontaine
- 1917: Czerwony Krzyż
- 1919: Wilson
- 1920: Bourgeois
- 1921: Branting, Lange
- 1922: Nansen
- 1925: Chamberlain, Dawes
- 1926: Briand, Stresemann
- 1927: Buisson, Quidde
- 1929: Kellogg
- 1930: Söderblom
- 1931: Addams, Butler
- 1933: Angell
- 1934: Henderson
- 1935: Ossietzky
- 1936: Lamas
- 1937: Cecil
- 1938: Biuro Nansenowskie
- 1944: Czerwony Krzyż
- 1945: Hull
- 1946: Balch, Mott
- 1947: Kwakrzy
- 1949: Boyd Orr
- 1950: Bunche
- 1951: Jouhaux
- 1952: Schweitzer
- 1953: Marshall
- 1954: WKNZdsU
- 1957: Pearson
- 1958: Pire
- 1959: Noel-Baker
- 1960: Luthuli
- 1961: Hammarskjöld
- 1962: Pauling
- 1963: Czerwony Krzyż
- 1964: King
- 1965: UNICEF
- 1968: Cassin
- 1969: MOP
- 1970: Borlaug
- 1971: Brandt
- 1973: Kissinger, Lê
- 1974: MacBride, Satō
- 1975: Sacharow
- 1976: Williams, Corrigan
- 1977: AI
- 1978: Sadat, Begin
- 1979: Matka Teresa
- 1980: Esquivel
- 1981: WKNZdsU
- 1982: Myrdal, Robles
- 1983: Wałęsa
- 1984: Tutu
- 1985: Lekarze Przeciw Wojnie Nuklearnej
- 1986: Wiesel
- 1987: Arias
- 1988: Siły pokojowe ONZ
- 1989: Dalajlama
- 1990: Gorbaczow
- 1991: Suu Kyi
- 1992: Menchú
- 1993: Mandela, de Klerk
- 1994: Arafat, Peres, Rabin
- 1995: Pugwash, Rotblat
- 1996: Belo, Ramos-Horta
- 1997: ICBL, J. Williams
- 1998: Hume, Trimble
- 1999: Lekarze bez Granic
- 2000: Kim
|
---|
XXI wiek |
- 2001: ONZ, Annan
- 2002: Carter
- 2003: Ebadi
- 2004: Maathai
- 2005: MAEA, el-Baradei
- 2006: Grameen Bank, Yunus
- 2007: MZdsZK, Gore
- 2008: Ahtisaari
- 2009: Obama
- 2010: Liu
- 2011: Johnson-Sirleaf, Gbowee, Karman
- 2012: Unia Europejska
- 2013: OPCW
- 2014: Satyarthi, Yousafzai
- 2015: Tunezyjski Kwartet na rzecz Dialogu Narodowego
- 2016: Santos
- 2017: ICAN
- 2018: Mukwege, Murad
- 2019: Ali
- 2020: Światowy Program Żywnościowy
- 2021: Ressa, Muratow
- 2022: Bialacki, Memoriał, Centrum Wolności Obywatelskich
- 2023: Mohammadi
|
---|