rzadko tworzy kryształy, najczęściej występuje w skupieniach drobnoziarnistych i masywnych, także w postaci pojedynczych ziaren
Multimedia w Wikimedia Commons
Lapis lazuli – skała metamorficzna powstała w wyniku przeobrażeń utworów węglanowych (wapieni i dolomitów) pod wpływem intruzji granitów, syenitów lub pegmatytów. Jej głównym składnikiem jest lazuryt[1], minerał z gromady krzemianów, zaliczany do grupy skaleniowców. Nazwa pochodzi od łac.lapis (kamień) oraz arab.azul i pers.lazhward = niebieski (niebo), nawiązuje do barwy skały.
W kamieniach najlepszej jakości barwa jest rozmieszczona równomiernie.
Wartość zmniejsza domieszka kalcytu (białawy lub szary) i dużej ilości pirytu – wywołuje niepożądany zielonkawy odcień.
Drobno rozdzielony piryt jest pożądany.
Polepszenie barwy jest możliwe po podgrzaniu lub przez barwienie.
Zastosowanie
Ta sekcja od 2015-05 wymaga zweryfikowania podanych informacji.
Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach:
Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.
Bardzo atrakcyjny, wysoko ceniony kamień:
kolekcjonerski
ozdobno-dekoracyjny
okładzinowy
inkrustacyjny
jubilerski (kamień półszlachetny) – obecnie stosowany do: pierścionków, naszyjników, drobnych rzeźb, przedmiotów artystycznych. Kamień wrażliwy na nacisk, temperaturę, kwasy, mydło. Pierścionki z tym kamieniem trzeba zdejmować do prac domowych
Stosowany po zmieleniu jako pigment przy produkcji farb − o nazwie ultramaryna w malarstwie olejnym i freskach. Dostawy skał z azjatyckich kopalni przypływały statkami do Europy, stąd nazwa ultramarinus[3]. Jego użycie jako pigmentu w malarstwie ustało na początku XIX wieku, gdy wynaleziono barwnik syntetyczny.
Był stosowany jako materiał ozdobny już w okresie prehistorycznym. Ceniony w starożytnymSumerze, później w Akadzie, Babilonii i Asyrii. Wykorzystywany do ozdoby przedmiotów kultu, biżuterii, instrumentów muzycznych – m.in. harfy wydobyte z grobowców w Ur, tzw. "Sztandar z Ur". Używany w Egipcie za czasów faraonów (grobowiec Tutanchamona). Późniejsze egipskie grobowce datowane na 3000 lat p.n.e. zawierały tysiące okazów biżuterii z tego materiału. Sproszkowany lapis był lubiany przez Egipcjanki jako kosmetyczny cień do powiek. Pliniusz Starszy opisał kamień jako „fragment gwiaździstego firmamentu”[4].
Nazewnictwo
Większość autorów prac o minerałach, skałach, kamieniach jubilerskich i ozdobnych używa nazw lazuryt i lapis-lazuli zamiennie, pomimo faktu, że lazuryt jest minerałem, zaś lapis-lazuli skałą zawierającą lazuryt jako jeden ze składników. Takie rozumienie terminu pojawia się m.in. w następujących pracach:
K. Maślankiewicz – Kamienie szlachetne – Wyd. Geologiczne – 1982
N. Sobczak – Mała encyklopedia kamieni szlachetnych i ozdobnych – Wyd. Alfa – 1986
W. Schuman – Kamienie szlachetne i ozdobne – Wyd. Alma-Press – 2004
W. Schumann – Minerały świata – O. Wyd. Alma-Press 2003
R. Hochleitner – Minerały i kryształy – Muza S.A. – 1994
J. Bauer – Przewodnik Skały i minerały – Wyd. Multico 1997
↑Lapis Lazuli from Afghanistan [online], Pala international [dostęp 2022-01-03](ang.).
Bibliografia
Lapis lazuli at Gemstone.org
"The Use of Lapis Lazuli as a Pigment in Medieval Europe"
Documentation from online course produced by University of California at Berkeley. ist-socrates.berkeley.edu. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-01-01)].
Lapis Lazuli from Afghanistan, Sar-e-Sang Mine, Jurm, Afghanistan