La Plata
Ilustracja
Dworzec kolejowy, Plaza Rocha, Pomnik Giuseppe Garibaldiego, Siedziba władz prowincji Buenos Aires, ratusz, katedra, muzeum, stadion miejski
Państwo

 Argentyna

Prowincja

 Buenos Aires

Partido

La Plata

Data założenia

1882[1]

Intendant

Julio Garro[2]

Powierzchnia

940,38 km²

Populacja (2010)
• liczba ludności


799 523[3]

Nr kierunkowy

0221

Kod pocztowy

1900

Położenie na mapie prowincji Buenos Aires
Mapa konturowa prowincji Buenos Aires, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „La Plata”
Położenie na mapie Argentyny
Mapa konturowa Argentyny, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „La Plata”
Ziemia34°56′S 57°57′W/-34,933333 -57,950000
Strona internetowa

La Plata – miasto we wschodniej Argentynie, nad estuarium La Plata, na obszarze Pampy. Znajduje się około 60 km na południowy wschód od Buenos Aires[4]. Jest ośrodkiem administracyjnym prowincji Buenos Aires. Według spisu ludności z 2010 roku liczy 799 523 mieszkańców[3], co czyni je czwartym pod względem liczby ludności miastem kraju[4].

La Plata została wybudowana od podstaw jako stolica prowincji Buenos Aires pod koniec XIX wieku. Znana jest głównie za sprawą swojego układu urbanistycznego[4][5].

W 2018 roku La Plata wraz z Buenos Aires została wpisana na argentyńską listę informacyjną UNESCO – listę obiektów, które Argentyna zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Historia

Widok z góry na miasto

W 1880 roku stolica Argentyny, Buenos Aires została sfederalizowana i wydzielona z prowincji Buenos Aires. Tym samym prowincja utraciła miasto będące siedzibą jej władz. Podjęto decyzję o założeniu nowego miasta, które miałoby pełnić tę funkcję. Zadanie wyznaczenia miejsca do wybudowania nowej stolicy prowincji przypadło jej ówczesnemu gubernatorowi Dardo Rocha, który na projektanta miasta wybrał argentyńskiego urbanistę Pedra Benoit. Zdecydowali się na lokalizację 60 km na południowy wschód od Buenos Aires, wystarczająco daleko, aby nadać nowej metropolii własną tożsamość[5][6].

W przeciwieństwie do Buenos Aires, gdzie ulice nie są rozmieszczone według określonego schematu, La Platę zaprojektowano na planie kwadratu z ulicami przecinającymi się pod kątem prostym. Miasto jest idealną kwadratową siatką o wymiarach 36 na 36 kwartałów, które mają podobną wielkość. Co szósta ulica została zaprojektowana jako aleja, przeznaczona do szybkiego poruszania się. Na skrzyżowaniach alei znajdują się parki, skwery, place i ronda. Wzdłuż głównej osi usytuowane są muzea, teatry, kościoły i obiekty administracyjne, na które w większości zostały rozpisane konkursy architektoniczne. W północno-wschodniej części La Platy znajduje się obszar zieleni, na terenie którego działają między innymi hipodrom i ogród zoologiczny[5][6].

Katedra

Geometryczną siatkę ulic przecinają pod kątem 45° diagonalne aleje rozpoczynające się w narożnikach miasta i krzyżujące się w samym jego centrum. Według planów Benoit znajduje się tam plac, który stał się zalążkiem życia obywatelskiego. Właśnie tu usytuowany jest jeden z najbardziej charakterystycznych punktów miasta – katedra, która miała być zwieńczona wysokimi gotyckimi wieżami. Prócz skomplikowania jej konstrukcji, realizacja projektu była spowalniana przez recesję i wstrząsy polityczne w 1884 roku. Ostatecznie katedrę otwarto w 1932 roku, jednak brakowało jej wież. Prace związane z ukończeniem katedry rozpoczęto w 1997 roku, a zakończono dwa lata później. Po przeciwnej stronie placu zostały umiejscowione budynki administracji prowincji. W latach 80. XIX wieku panował optymizm, który niedługo później zaczął spadać. Chociaż wybudowanie infrastruktury zapewniającej prąd i bieżącą wodę uważano za cud techniki, brak stałych mieszkańców spowodował, że La Plata zyskała opinię miasta-widma. W 1890 roku Francuz Thèodore Childe stwierdził, że „miasto ma wszystko oprócz mieszkańców i powodu do istnienia”. Pomimo późniejszych wysiłków na rzecz ożywienia miasta, takich jak nowy kampus uniwersytecki zbudowany w 1905 roku, potrzeba było większości XX wieku, by La Plata zyskała pozytywną reputację[6][5].

W latach 1952–1955 miasto nosiło nazwę Eva Perón, na cześć żony prezydenta Juana Peróna[5][7].

Geografia

Klimat

W La Placie średnia roczna temperatura w ciągu doby wynosi 15,9 °C. Średnie temperatury w dzień wahają się od 14 °C w lipcu do 28,9 °C w styczniu, a w nocy od 5,1 °C w lipcu do 17,5 °C w styczniu. Suma rocznych opadów atmosferycznych wynosi 1068,5 mm. Najwięcej dni z opadami jest w październiku (średnio 8,8 dnia), najmniej w maju (6 dni). Średnia wilgotność powietrza w ciągu roku nie przekracza 80%. W ciągu roku jest tu 2283,2 godzin słonecznej bezchmurnej pogody, najwięcej w styczniu (251,1), a najmniej w czerwcu (120). Najniższą temperaturę, jaką odnotowano w La Placie, było –5,7 °C. Najwyższą zaś 39,9 °C[8][9][10].

Opady śniegu są niezwykle rzadkie w La Placie. Wystąpiły one między innymi 9 lipca 2007 roku podczas argentyńskiej burzy śnieżnej[11] a także 6 czerwca 2012 roku[12].

Średnia temperatura i opady dla portu lotniczego La Plata (1981–2010, ekstremy 1961–obecnie)
Miesiąc Sty Lut Mar Kwi Maj Cze Lip Sie Wrz Paź Lis Gru Roczna
Rekordy maksymalnej temperatury [°C] 38.4 38.1 36.3 33.6 28.2 25.5 28.4 30.1 31.0 32.6 35.8 39.9 39,9
Średnie temperatury w dzień [°C] 28.9 27.6 25.7 21.8 18.0 14.7 14.0 16.3 17.8 21.1 24.1 27.3 21,4
Średnie dobowe temperatury [°C] 22.8 21.8 20.0 16.2 12.7 9.9 8.9 10.7 12.5 15.7 18.4 21.1 15,9
Średnie temperatury w nocy [°C] 17.5 16.9 15.4 11.6 8.4 5.9 5.1 6.3 7.7 10.7 13.4 15.8 11,2
Rekordy minimalnej temperatury [°C] 5.4 4.1 1.8 -0.2 -3.4 -5.7 -5.4 -3.5 -2.7 -1.2 1.0 1.3 −5,7
Opady [mm] 108.8 114.3 124.5 86.8 79.3 52.6 61.4 61.3 69.8 110.6 103.9 95.2 1068,5
Średnia liczba dni z opadami 8.1 7.2 8.0 7.4 6.0 6.2 6.3 6.4 6.9 8.8 8.4 7.6 87,3
Wilgotność [%] 73.6 78.1 80.6 81.9 83.2 84.2 83.3 81.1 79.2 79.1 76.4 72.9 79,5
Średnie usłonecznienie [h] 251.1 229.6 210.8 186.0 155.0 120.0 127.1 161.2 171.0 207.7 225.0 238.7 2283,2
Źródło: Servicio Meteorológico Nacional[8][9] 21 stycznia 2018
Źródło #2: NOAA (sun 1961–1990)[10] 29 marca 2015

Geologia

Okolice La Platy leżą na uskoku Punta del Este. Ostatnie trzęsienie ziemi w regionie miało tu miejsce 5 czerwca 1888 roku. Jego siła wynosiła 5,5 stopni w skali Richtera i wywołało ono niewielkie szkody. Epicentrum znajdowało się pośrodku estuarium La Plata[13].

Demografia

Według spisu ludności przeprowadzonego w 2010 roku przez Instituto Nacional de Estadística y Censos miasto La Plata zamieszkują 799 523 osoby.

Liczba ludności miasta La Plata na przestrzeni lat
Źródło: INDEC[14][15][16][17][3]

Transport

Szynobus kolei uniwersyteckiej

W północnej części La Platy znajduje się stacja kolejowa La Plata otwarta w 1906 roku[18]. Jest to stacja końcowa linii Línea General Roca rozpoczynającej się na Buenos Aires Constitución, na której pociągi kursują co 30 minut, a w godzinach szczytu od poniedziałku do piątku co 24 minuty[19][20]. W mieście, od 2013 roku, funkcjonuje linia kolejowa Tren Universitario de La Plata obsługiwana przez szynobusy, które na trasie o długości 4,5 km biegnącej od głównej stacji kolejowej do przystanku Policlínico zapewniają komunikację wydziałom Universidad Nacional de La Plata[21].

La Plata jest pierwszym miastem w Ameryce Łacińskiej, w którym uruchomiono tramwaje elektryczne. System tramwajowy funkcjonował tu w latach 1884–1966. W 2018 roku pojawiły się propozycje jego reaktywacji[22][23].

7 km na południowy wschód od miasta znajduje się port lotniczy La Plata, w skład którego wchodzą dwa pasy startowe o długości 1427 i 1100 m. Jest on wykorzystywany głównie do lotów czarterowych, prywatnych oraz przez szkoły lotnicze[24].

Ze stolicą kraju, Buenos Aires miasto łączy droga krajowa nr 1 mająca parametry autostrady[25].

Kultura

Muzeum w La Placie

Wzorem brazylijskiej stolicy, Brasílii, która również została wybudowana jako zaplanowane od podstaw, miasto, konserwatorzy i lokalni włodarze starają się o wpisanie La Platy na listę światowego dziedzictwa UNESCO[6].

W 2018 roku La Plata wraz z Buenos Aires została wpisana na argentyńską listę informacyjną UNESCO – listę obiektów, które Argentyna zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa UNESCO (Buenos Aires i La Plata – dwie stolice kultury modernizmu, eklektyzmu i imigracji)[26].

Na liście światowego dziedzictwa UNESCO znajduje się jedno z siedemnastu dzieł Le Corbusiera wybudowane w La Placie – Dom Curutcheta[27].

La Plata nazywana jest „miastem lip” (hiszp. la ciudad de los tilos) ze względu na znaczną liczbę zasadzonych wzdłuż ulic i na skwerach drzew z tego rodzaju[6][5]. Ze względu na układ ulic zyskało również miano „miasta przekątnych” (ciudad de las diagonales)[4].

W La Placie znajduje się muzeum założone w 1888 roku przez naukowca Francisco Moreno. Mieści ono wiele cennych na skalę Ameryki Łacińskiej zbiorów naukowych, głównie z dziedziny nauk przyrodniczych[28][29][30]. Obserwatorium astronomiczne w La Placie uruchomiono w 1882 roku jako drugie w Argentynie po obserwatorium w Córdobie[31].

Edukacja

W La Placie znajduje się Universidad Nacional de La Plata założony w 1905 roku[32].

Sport

Estadio Ciudad de La Plata

W La Placie znajduje się otwarty w 2003 roku stadion Estadio Ciudad de La Plata, na którym rozgrywane były mecze Copa América 2011 oraz The Rugby Championship[33]. W mieście tym swoją siedzibę mają kluby piłki nożnej Estudiantes La Plata – zdobywca Pucharu Interkontynentalnego, parokrotny tryumfator Copa Libertadores i Primera División[34] oraz Gimnasia y Esgrima La Plata[35]. Od 1916 roku rozgrywają między sobą lokalne derby zwane Clásico platense[36].

Na południowy zachód od miasta znajduje się tor wyścigowy Autódromo Roberto Mouras zbudowany w połowie lat 90. XX wieku[37].

Gospodarka

W mieście rozwinął się przemysł mięsny, młynarski, mleczarski, odzieżowy oraz włókienniczy[1].

Urodzeni w La Placie

 Zobacz też kategorię: Ludzie urodzeni w La Placie (miasto).

Miasta partnerskie

W 2017 przedstawiciele La Platy współpracowali włodarzami z dwudziestu jeden miast z obu Ameryk, Azji i Europy[38].

Przypisy

  1. a b La Plata, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-09-21].
  2. Julio Garro. lanoticia1.com. [dostęp 2019-01-09]. (hiszp.).
  3. a b c Censo Nacional de Población, Hogares y Viviendas 2010. indec.gov.ar. [dostęp 2019-01-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-10)]. (hiszp.).
  4. a b c d Información sobre la Ciudad de La Plata. laplata-argentina.com.ar. [dostęp 2019-01-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-13)]. (hiszp.).
  5. a b c d e f La Plata – miasto zaplanowane geometrycznie. urbnews.pl. [dostęp 2019-01-08]. (pol.).
  6. a b c d e La Plata cathedral, nucleus of a new city: a history of cities in 50 buildings, day 11. theguardian.com. [dostęp 2019-01-08]. (ang.).
  7. Cuando La Plata se llamó Eva Perón. infonews.com. [dostęp 2019-01-08]. (hiszp.).
  8. a b Estadísticas Climatológicas Normales – período 1981-2010. Servicio Meteorológico Nacional. (hiszp.).
  9. a b Clima en la Argentina: Guia Climática por La Plata Aero. [w:] Caracterización: Estadísticas de largo plazo [on-line]. Servicio Meteorológico Nacional. [dostęp 2017-10-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-04)]. (hiszp.).
  10. a b La Plata AERO Climate Normals 1961–1990. National Oceanic and Atmospheric Administration. [dostęp 2015-03-29].
  11. Buenos Aires sees rare snowfall. news.bbc.co.uk. [dostęp 2019-01-08]. (ang.).
  12. La Plata Aerodrome (Argentina). ogimet.com. [dostęp 2019-01-08]. (hiszp.).
  13. Instituto Nacional de Prevención Sísmica. inpres.gob.ar. [dostęp 2019-01-08]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (hiszp.).
  14. Benito Diaz: La Plata, una obra de arte. 1882-1982. Buenos Aires: Gobierno de la Provincia de Buenos Aires/ Universidad de La Plata – Municipalidad de la Plata, 1982.
  15. Censo nacional de población y vivienda 1980. Resultados provisionles por localidad censo 1980 y resultados definitivos censos 1970 y 1960. Serie A. INDEC, 1981.
  16. Censo nacional de población y vivienda 1991. Resultados definitivos por localidad censos 1991 y 1980. Serie G nº1. INDEC, 1995. ISBN 950-9888-80-X.
  17. Provincia de Buenos Aires según localidad. Población censada en 1991 y población por sexo en 2001.. indec.gov.ar. [dostęp 2019-01-09]. (hiszp.).
  18. Estación de Trenes La Plata (Roca). bafilm.gba.gob.ar. [dostęp 2019-01-12]. (hiszp.).
  19. Habrá mayor frecuencia de trenes en la Línea General Roca. elsolnoticias.com.ar. [dostęp 2019-01-12]. (hiszp.).
  20. Horarios de trenes Constitución – La Plata. trenroca.com.ar. [dostęp 2019-01-12]. (hiszp.).
  21. A la espera del tren universitario. eldia.com. [dostęp 2019-01-12]. (hiszp.).
  22. Sueñan con resucitar en La Plata el histórico esquema de tranvías con modernos trenes. eldia.com. [dostęp 2019-01-12]. (hiszp.).
  23. Todo vuelve: estudian un proyecto para que los tranvías circulen otra vez por la ciudad de La Plata. infocielo.com. [dostęp 2019-01-12]. (hiszp.).
  24. Aeropuerto de La Plata. bafilm.gba.gob.ar. [dostęp 2019-01-12]. (hiszp.).
  25. Autopista La Plata Buenos Aires --. au-laplata.com.ar. [dostęp 2019-01-12]. (hiszp.).
  26. Buenos Aires – La Plata: Two capitals of the Culture of Modernity, Eclecticism and Immigration. [dostęp 2019-01-19]. (ang.).
  27. The Architectural Work of Le Corbusier, an Outstanding Contribution to the Modern Movement. unesco.org. [dostęp 2019-01-12]. (ang. • fr.).
  28. Museo de La Plata. museo.fcnym.unlp.edu.ar. [dostęp 2019-01-12]. (hiszp.).
  29. La Plata Museum. welcomeargentina.com. [dostęp 2019-01-12]. (ang.).
  30. Museo de la Plata. mindat.org. [dostęp 2019-01-12]. (ang.).
  31. Observatories en Argentine. argentina-excepcion.com. [dostęp 2020-12-24]. (fr.).
  32. Historia de la Universidad Nacional de La Plata. unlp.edu.ar. [dostęp 2019-01-12]. (hiszp.).
  33. Estadio Ciudad de La Plata. en.espn.co.uk. [dostęp 2019-01-09].
  34. Club Estudiantes de La Plata, [w:] baza Soccerway (drużyny) [dostęp 2019-01-09].
  35. Gimnasia y Esgrima La Plata, [w:] baza Soccerway (drużyny) [dostęp 2019-01-09].
  36. Clásico platense. gelp.org. [dostęp 2019-01-09]. (hiszp.).
  37. La Plata. racingcircuits.info. [dostęp 2019-01-12]. (ang.).
  38. En La Plata avanzan con un parque tecnológico con ciudades hermanas. eldia.com. [dostęp 2019-01-21]. (hiszp.).

Linki zewnętrzne

  • World Gazetter

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się