 |
Ten artykuł należy dopracować |
Stara Europa – termin wprowadzony przez Mariję Gimbutas na określenie, według niej, stosunkowo jednorodnej i rozpowszechnionej neolitycznej kultury w Europie, w szczególności Malty i przedhistorycznych Bałkanów, którą mieli tworzyć użytkownicy języków przed-indoeuropejskich.
W swojej książce (1982) The Goddesses and Gods of Old Europe: 6500–3500 B.C. (Boginie i bogowie Starej Europy: 6500–3500 p.n.e.), Gimbutas określa te kultury jako starą Europę. Archeologowie i lingwistycy pracujący w ramach jej hipotezy wskazują na dowody na zmiany związane z początkiem epoki brązu (por. teoria kurhanowa). Dlatego Gimbutas i jej współpracownicy używają określenia „Stara Europa” jako synonimu terminów „Europa neolityczna” oraz „Europa przedindoeuropejska”.
Różne grupy na obszarze Europy neolitycznej wykazują podobieństwa. Ludzie żyli w małych, rodzinnych społecznościach, które były bardziej egalitarne niż miasta-państwa lub królestwa późniejszej epoki brązu. Gospodarka była oparta na udomowionych roślinach i zwierzętach, z udziałem zbieractwa i łowiectwa. Ceramika była produkowana ręcznie (bez koła garncarskiego). Było również wiele różnic, na przykład osady w południowo-wschodniej Europie miały około 3000–4000 mieszkańców i były silnie fortyfikowane (np. Sesklo w Grecji), a w Anglii przeważały małe (50–100 osób) i bardzo mobilne grupy pasterskie.
Gimbutas badała okres neolityczny w celu zrozumienia przemian kulturowych na terenie południowych Bałkanów w tym okresie. Według niej, w osiadłych wioskach południowych Bałkanów, społeczeństwo było pokojowe, zorganizowane matriarchalnie, i z boginiami w centrum religii. Kontrastuje ona to z późniejszą kulturę związaną z posługiwaniem się językami indoeuropejskimi: wojowniczym, wędrownym i patriarchalnym, z męskimi bogami w centrum religii. Używając poszlak z ceramiki, rzeźby i (bardziej kontrowersyjnie) folkloru, Gimbutas wprowadziła nową dziedzinę badań: archeomitologię. Na tej podstawie wyprowadza hipotezę o stosunkowej jednorodności kultury neolitycznej Europy i kontrastuje ją z późniejszymi cechami indoeuropejskimi.
Gimbutas wskazuje również, że niektóre etnonimy odnoszone są od dawna do społeczności przed ekspansją języków indoeuropejskich, a te wywodziły się z wcześniejszych staro-europejskich kultur: Pelazgowie, twórcy kultury minojskiej, Lelegowie, mieszkańcy Iberii, Etruskowie i Baskowie. Również dwa z trzech przed-greckich narodów Sycylii (Sykanowie i Elymianie) prawdopdobnie mówili językami nieindoeuropejskimi. Gimbutas wskazuje na podobieństwa symboli na garnkach i innych przedmiotach i postuluje, że wspólny język mógł być używany w Starej Europie. (Idea wspólnego językowego substratu przedindoeuropejskiego nie jest całkowicie nowa.)
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.