| 1390–1914 | |||
| |||
| |||
| Stolica |
M’banza-Kongo | ||
|---|---|---|---|
| Ustrój polityczny | |||
| Typ państwa | |||
| Pierwszy Król |
Lukeni lua Nimi | ||
| Ostatni Król |
Manuel III | ||
| Zależne od |
Portugalia (od 1857) | ||
| Data powstania |
1390 | ||
| Obalenie króla |
Przez Portugalię | ||
 Królestwo Kongo w roku 1711 | |||
Królestwo Kongo – państwo historyczne w środkowo-zachodniej Afryce ze stolicą w Mbanza Kongo. Powstało w XIV wieku w dolnym biegu rzeki Kongo. Szczyt rozwoju osiągnęło w XV–XVI wieku.
Królestwo Kongo znajdowało się w środkowo-zachodniej Afryce, na południe od rzeki Kongo na terytorium współczesnej Angoli i Demokratycznej Republiki Konga[3]. Wedle tradycji jego początki mają sięgać ok. 1300 roku[4]. Królestwo zostało prawdopodobnie założone przez Lukeni Lua Nimi ok. 1390 roku jako luźna federacja małych państw[3]. Lukeni Lua Nimi (zwany także Ntinu, Wene i Nimi) był wodzem ludu Bakongo – jeszcze za jego życia podbite zostały dotychczasowe wodzostwa, a z czasem także podporządkowane zostały okoliczne państwa: Loango, Kakongo, Ngoyo i Ndongo[4][5]. Stolicą królestwa było M’banza-Kongo (w północnej części współczesnej Angoli[6]), a prowincje pierwotnej federacji obejmowały Soyo, Mbata, Nsundi, Mpangu, Mbamba i Mpemba[3].
W 1482 roku do Konga przybył portugalski odkrywca Diogo Cão, który jako pierwszy Europejczyk dotarł do ujścia rzeki Kongo[7]. Portugalczycy przybyli do Kongo w 1483 roku[3]. 3 maja 1491 roku władca Konga, Nzinga-a-Nkwu, przyjął chrześcijaństwo (odtąd znany jest jako Jan I)[4][8]. Chrześcijaństwo przyjął także jego syn Nzinga Mbemba, który przybrał imię Alfons[3]. Alfons, który został władcą królestwa ok. 1509 roku, poszerzył terytorium państwa, scentralizował administrację i zacieśnił kontakty z Portugalczykami[3]. Portugalczycy, osiedli na terenie Kongo, zajmowali się handlem niewolnikami[3]. Doprowadziło to do konfliktu z Alfonsem, który w 1526 roku zorganizował administrację handlu niewolnikami, by zapewnić, by ludzie nie byli nielegalnie zniewalani i wywożeni[3]. Po śmierci Alfonsa w 1542 roku doszło do walk o sukcesję[3].
Rozwój niewolnictwa, konflikty między władcami, prowincjonalnymi naczelnikami i Portugalczykami doprowadziły w XVI wieku do upadku państwa. W latach 60. XVI wieku kraj został spustoszony przez najazd ludów Jaga[3]. Najeźdźcy zostali odparci dopiero z pomocą Portugalczyków w latach 1571–1572, co spowodowało popadnięcie kraju w zależność od nich. Álvaro I Nimi a Lukeni pozwolił Portugalczykom na osiedlenie się w Luandzie i utworzenie kolonii (późniejszej Angoli)[3]. W 1596 roku w stolicy Konga zwanej São Salvador (przed chrystianizacją kraju i współcześnie – M’banza-Kongo) powstało samodzielne biskupstwo[4].
Stosunki z Angolą nie były dobre – w 1622 roku gubernator Angoli najechał południowe Kongo, a w latach 1641–1648, podczas najazdu Holendrów na tereny portugalskie, władca Kongo Garcia II Nkanga a Lukeni stanął po stronie Holandii, która zajęła część Angoli[3]. Spory między Kongo a Portugalią doprowadziły do konfrontacji zbrojnej – 29 października 1665 roku doszło do bitwy pod Mbwilą, w której zginął władca António I Nwita a Nkanga[3]. Po jego śmierci Kongo przestało być zjednoczonym królestwem[3].
,_Astley_1745.jpg)
Rywalizacja o władzę pomiędzy dwoma frakcjami doprowadziła do wybuchu krwawej wojny domowej, która trwała przez prawie cały XVII w.[3] Opuszczona stolica została przejęta przez członków ruchu religijnego antonianizmu pod przywództwem prorokini Kimpy Vity (1682–1706) z zamiarem utworzenia nowego królestwa chrześcijańskiego[3]. Próba podboju Kongo przez Portugalczyków zakończyła się ich klęską 17 października 1670 roku w bitwie pod Kitombo[9]. Pedro IV Agua Rosada Nsamu odbił stolicę i przywrócił królestwo w 1709 roku[3].
W XVIII w. krajem rządzono w systemie rotacyjnym, który zapewnił stabilność przez pewien czas[3]. Jednak kolejne konflikty wewnętrzne osłabiły kraj i Portugalia interweniowała w sporze o sukcesję po śmierci Henrique II i wsparła przejęcie władzy przez Pedro V[3]. W 1885 roku Pedro V podpisał traktat, czyniąc Królestwo Kongo państwem wasalnym Portugalii[10]. Bunt przeciwko rządom Portugalii i spisek królów pod dowództwem Álvaro Buta w latach 1913–14 został stłumiony i doprowadził do ostatecznego upadku królestwa[3]. W 1914 roku zostało ono zintegrowane z portugalską kolonią Angoli[3].
Gospodarka królestwa Kongo opierała się na handlu[6]. Funkcje waluty pełniły początkowo m.in. muszle porcelanek[6]. Portugalczycy wprowadzili niewolnictwo i handel niewolnikami[6]. Państwo czerpało duże zyski ze sprzedaży niewolników. Szacuje się, że z dzisiejszej Angoli do Brazylii, Kuby i Dominikany wywieziono około 4 mln ludzi[11].
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.
