1099–1291 | |||||
| |||||
Język urzędowy | |||||
---|---|---|---|---|---|
Stolica |
Jerozolima (1099–1187) | ||||
Ustrój polityczny | |||||
Typ państwa | |||||
Pierwszy król | |||||
Ostatni król | |||||
Status terytorium | |||||
Zależne od | |||||
Utworzenie | |||||
Podbój |
Mamelucy | ||||
Religia dominująca |
chrześcijaństwo (katolicyzm (oficjalna)) | ||||
Terytoria zależne |
Hrabstwo Edessy | ||||
Hrabstwo Trypolisu i pozostałe państwa chrześcijańskie na Bliskim Wschodzie w 1135 |
Królestwo Jerozolimskie (łac. Regnum Hierosolimitanum, stfr. Roiaume de Jherusalem) – państwo założone przez krzyżowców podczas I wyprawy krzyżowej (1096–1099) na terenie Syrii i Palestyny. Było ono lennem Stolicy Apostolskiej.
Królestwo Jerozolimskie było realizacją klasycznego ustroju lennego o bardzo rozbudowanych zależnościach feudalnych. Było ono wewnętrznie i zewnętrznie (z przyległymi państwami utworzonymi przez przywódców krucjat) skłócone.
W wyniku I wyprawy krzyżowej krzyżowcy zdobyli Jerozolimę[1]. Za właściwego organizatora Królestwa Jerozolimskiego należy uznać Baldwina I, który jako pierwszy przyjął tytuł królewski[2]. Jednak organizowanie państwa rozpoczęło się już po zdobyciu Jerozolimy przez krzyżowców w 1099 r. Przedstawiciele kościoła domagali się, aby zdobycze krzyżowców były traktowane jako własność papieża. Opór feudałów uniemożliwił realizację tego postulatu[3]. Naczelnikiem państwa został Gotfryd de Bouillon, który nie przyjął tytułu królewskiego, ale tytuł Advocatus Sancti Sepulchri (Obrońca Grobu Świętego)[3]. Uznał on prawo kurii rzymskiej do dominium directum („nagiej własności”)[2]. Nieporozumienia między nim a Rajmundem doprowadziły m.in. do niewykorzystania zwycięstwa pod Askalonem (Aszkalonem). Po śmierci Gotfryda de Bouillon władcą Jerozolimy został Baldwin I, który przyjął tytuł królewski oraz podporządkował sobie, jako lenna, łacińskie państwa Lewantu[2]. Królestwo Jerozolimskie, które w latach swej świetności obejmowało dawną Fenicję, Syrię i Palestynę, to klasyczne państwo feudalne z systemem lennym identycznym jak ten znany z Europy Zachodniej. Bariery społeczne nie były jednak tak mocne. Stąd zdecydowanie wyższa pozycja kobiet i miast oraz szybka możliwość awansu społecznego, co przyciągało rzesze ludzi z Europy. W Królestwie Jerozolimskim powstały zakony rycerskie: templariusze, joannici, Zakon Montjoye oraz krzyżacy.
W 1181 roku książę Antiochii, Renald de Châtillon, samowolnie zerwał zawieszenie broni z muzułmańskim sułtanem Saladynem. W 1182 roku wysłał swoją flotę drogą lądową do Zatoki Akaba, skąd rozpoczęła ona działania wojenne na Morzu Czerwonym. Między innymi usiłowano napaść na samo serce islamu, na Mekkę. Wywołało to natychmiastową reakcję świata muzułmańskiego, który zjednoczył się pod wodzą sułtana Saladyna.
W 1187 roku sułtan Saladyn na czele swojej armii zajął Tyberiadę, Akkę, Jaffę i wkroczył do Jerozolimy. Z całego Królestwa w ręce muzułmanów nie wpadło jedynie miasto Tyr, bronione przez załogę pod dowództwem Konrada z Montferratu oraz położony nieopodal zamek Beaufort.
Siły angielskie i francuskie (III wyprawa krzyżowa) w 1191 roku zdobyły twierdzę Akkę, a następnie pas nadmorski z Cezareą i Jaffą. Królem odbudowywanego Królestwa Jerozolimskiego ponownie został Gwidon z Lusignan. W toku dalszych działań krzyżowcy uzyskali korzystny pokój (1192 r.) z sułtanem Saladynem, dającym swobodny dostęp chrześcijanom do miejsc świętych w Palestynie[4].
Wyprawa cesarza Fryderyka II odzyskała Jerozolimę w 1229 roku. W 1239 roku krzyżowcy zawarli sojusz z Syrią przeciwko Egiptowi, i wykorzystując spory pomiędzy muzułmanami przejęli kontrolę nad całą Galileą. W 1240 roku przejęli kontrolę nad Górą Tabor. W 1244 roku nastąpiła ostateczna utrata Jerozolimy.
W 1291 upadła ostatnia twierdza krzyżowców w Palestynie, Akka. W ten sposób zakończyła się historia Królestwa Jerozolimskiego. Mimo to wielu władców w okresie późniejszym używało tytułu króla Jerozolimy.
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.