Kobry – zbiorcza nazwa kilku rodzajów jadowitych węży (Naja, Ophiophagus, Hemachatus, Boulengerina) z rodziny zdradnicowatych. Zamieszkują tropikalne i pustynne tereny Azji i Afryki. Ich jad jest niebezpieczny dla człowieka.
Kobry azjatyckie stanowią co najmniej 8 odrębnych gatunków z rodzaju Naja. Niegdyś wszystkie były uważane za podgatunki Naja Naja.
Najstarsze ślady kopalniane węży z grupy Proteroglypha pochodzą z Europy Środkowej, sprzed około 19–20 mln lat temu. Należały do rodzaju Naja (nazywanego niegdyś Palaeonaja), który pojawił się w początkach miocenu i wywodzi się z pewnością z Afryki. W miocenie kobry szeroko rozprzestrzeniły się w całej południowej części Europy. Kobry wyginęły w Europie około 2- 3 mln lat temu; możliwe, że na skutek zmian klimatycznych. Prawdopodobnie w okolicach Morza Egejskiego kobry żyły, aż do 1,5 mln lat temu; ponieważ znacznie dłużej panowały tam sprzyjające warunki klimatyczne. Obecnie kobry wyginęły już w Europie i występują w Azji i Afryce. Wiele odnalezionych skamieniałości to czaszki i kręgi, które zostały odnalezione m.in. w różnych regionach Francji. Ich analiza pozwoliła na wyróżnienie trzech gatunków w obrębie rodzaju Palaeonaja. W 1990 roku kopalny rodzaj Palaeonaja, zaczęto nazywać w sposób jednolity z aktualnie istniejącym rodzajem Naja.
Okres reprodukcyjny kobry rozpoczyna się w różnym czasie, np. u kobry indyjskiej i królewskiej kopulacja odbywa się od stycznia do kwietnia, podczas pory deszczowej. W czasie kopulacji samiec okręca się wokół tylnej części ciała samicy i wprowadza do kloaki samicy jeden z dwóch hemipenisów (są w kształcie litery Y). Hemipenisy pokryte są szorstką i ząbkowaną powierzchnią, która umożliwia zakotwiczenie się w układzie rozrodczym samicy. Samica składa zwykle od 10 do 40 jaj, po czym układa się na nich, mieszając je z ziemią i szczątkami roślinnymi. Jaja rozwijają się przez okres 2 miesięcy i stale są pod opieką dorosłych osobników.
Średnie wymiary jaj: 60x34 mm, masa około 40 g. Jaja są niebieskie.
Kobra wyposażona jest w dobry wzrok, ale podczas polowań kieruje się przede wszystkim węchem. Kiedy kobra znajdzie się blisko ofiary, gwałtownie wyrzuca głowę do przodu i w dół. Podczas ukąszenia, kobra wprowadza przez zęby jadowe jad, który powoli rozprzestrzenia się w ciele ofiary. Dzięki elastycznym więzadłom łączącym obie części żuchwy, kobra może połykać zdobycze większe od siebie. Pokarm tego gada jest bardzo zróżnicowany. Żywi się przede wszystkim: żabami, ropuchami, ptakami i ich jajami, drobnymi ssakami. U kobry królewskiej zaobserwowano akty kanibalizmu.
Kobra atakuje w obronie własnej, kiedy jest niepokojona podczas posiłku lub w okresie godowym. W razie niebezpieczeństwa (kobra plująca i czarno szyja) rozpylają krople jadu w skoncentrowanej wiązce w oczy zbliżającego się napastnika.
Postawy ciała:
Ukąszenie przez kobrę azjatycką powoduje wiele skutków, a najważniejszym jest śmiertelne działanie neurotoksyczne. W przypadku ukąszenia przez okularnika ból porównywalny jest do ukłucia. Niecałe 24 godziny później następuje paraliż, który obejmuje kolejno: kończyny, szyję, kark, mięśnie, język, wargi i w końcu gardło. Mówienie początkowo staje się trudne, a w końcu niemożliwe. Warga dolna opada i następuje ślinienie. Pacjent ma coraz większe trudności z połykaniem, a oddychanie staje się bolesne. Można także zaobserwować krwawienie z różnych otworów ciała. W przypadku dostania się jadu do oczu, występuje ostry ból oczu, a czasami jad powoduje czasową lub trwałą ślepotę. Jedynym sposobem przeciwdziałania jadowi jest surowica, która bezpośrednio go neutralizuje. Jednak surowica działa skutecznie tylko wtedy gdy zawiera przeciwciała przeciw jadowi konkretnego gatunku węża. Dziś niewiele krajów azjatyckich może sobie pozwolić na produkcję surowicy, ponieważ jest droga i trudno się ją przechowuje. Innym sposobem neutralizowania jadu jest stosowanie roślin, które przeciwdziałają niektórym skutkom ukąszenia. Taka metoda stosowana jest w tradycyjnej chińskiej medycynie.
Obecnie głównym zagrożeniem dla kobry jest rozwój handlu wężami, który rozwija się m.in. w Tajlandii. Węże zabijane są głównie w celu uzyskania skóry, która później wykorzystywana jest do produkcji luksusowych artykułów. W Tajlandii mimo wprowadzenia kontroli przemysłu przetwarzającego surowce dostarczane przez węże nadal ten rynek pozostaje bardzo słabo kontrolowany. W latach 1980 do 1984 rząd tajlandzkich wydał oficjalny eksport 190000 sztuk kobr z rodzaju Naja.
W niewoli kobry hodowane są przez zaklinaczy węży, którzy używają ich do pokazów publicznych. Zaklinacze wykorzystują znajomość zachowań węży, co znacznie ogranicza niebezpieczeństwo ataku. Jednak kobry rzadko pozbawiane są zębów jadowych i czasami dochodzi do sytuacji, że zaklinacz pada ofiarą własnego węża. Pułkownik F. Wall, który wykazał głuchotę węży, uważa, że kobrę fascynuje wyłącznie ruch fletu a nie jego muzyka.
Taniec węży wykonywany przez święte kapłanki w obrzędzie religijnym, spotykany w Azji Południowo-Wschodniej. Polega on na gwałtownym przerwaniu tańca i gwałtownym uderzeniu w kosz, wówczas niespodziewanie pojawia się wąż. Tancerka w apogeum tego rytualnego tańca, trzykrotnie całuje głowę kobry królewskiej.
W buddyzmie kobra, występuje w legendzie w której Budda po reinkarnacji wrócił do Indii. Podczas swojej wędrówki musiał odpocząć na prażącym słońcu. W czasie gdy Budda spał, nieopodal przechodziła kobra. Widząc, że człowiek narażony jest na okrutne promienie słoneczne, osłoniła go swoim kapturem, który dawał cień, aż do chwili obudzenia. Budda w podzięce pobłogosławił zwierzę przykładając dwa palce na kapturze.
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.
