| Klasyfikacja systematyczna wyznania | |||||||||
| Chrześcijaństwo └ Kościoły wschodnie └ Kościoły indyjskie | |||||||||
| Obrządek | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
Chrześcijanie św. Tomasza – zbiorcze określenie używane w odniesieniu do chrześcijan w Indiach, którzy należą do Kościołów wschodnich.
Wspólnoty te uważają za swojego założyciela św. Tomasza. Apostoł ten miał prowadzić swoją misję w Indiach w latach 57–72, a następnie ponieść śmierć męczeńską i zostać pochowanym w Majlapur. Po nim chrystianizację Hindusów mieli kontynuować m.in. Panten z Aleksandrii i Teofil z Konstantynopola.
Chrześcijanie św. Tomasza rozwijając się w izolacji od europejskiego i bliskowschodniego świata chrześcijańskiego, nie uczestniczyli w sporach teologicznych, jakie opanowały pentarchię. Wiara trwała dzięki sprawowaniu kultu, przestrzeganiu nauki Chrystusa, kanonicznej sukcesji biskupów oraz głębokiemu poszanowaniu do zwyczajów i tradycji (pobożność, mistycyzm).
Chrześcijanie św. Tomasza byli w kontakcie jedynie z przedstawicielami perskiego Kościoła Wschodu. W związku z tym od VI do XVI wieku stanowili wspólnotę uznającą wyłącznie jurysdykcję biskupów doktryny przedefeskiej i duchowe zwierzchnictwo katolikosa-patriarchy Seleucji-Ktezyfonu. Pod wpływem działalności kolonistów i księży portugalskich przybywających do Malabaru chrześcijanie św. Tomasza zawarli w 1599 roku na synodzie w Diamper unię kościelną ze Stolicą Apostolską.
Uporczywe zwalczanie doktryny nestoriańskiej oraz wykorzenianie malabarskich obyczajów na rzecz obrządku rzymskiego doprowadziły do zdecydowanego sprzeciwu. W 1665, po spaleniu na stosie przysłanego przez kościół koptyjski biskupa, część wyznawców zgromadziła się w Mattancherry, by poprzysiąc odrzucenie zwierzchnictwa papieskiego i powrót do starożytnej tradycji przyjmowania biskupa z jednego z Kościołów wschodnich. Wydarzenie to zostało nazwane koonan kurisu – przysięga pod krzyżem Koonan. Duchowieństwo poprosiło patriarchę syryjskiego o przysłanie do Indii biskupa, do czego doszło dwa lata później. Patriarcha zażądał przyjęcia przez nich przedchalcedońskiej doktryny i rytu antiocheńskiego, przez co Kościoły malankarskie posługują się od tej pory obrządkiem zachodniosyryjskim[1].
Po kolonizacji portugalskiej przyszła kolej na Holendrów i Brytyjczyków. Ci ostatni prowadzili intensywną działalność misyjną, nie ingerując jednak w tradycje malabarskie. Mimo to doszło do kolejnych podziałów w łonie tego Kościoła m.in. na martomitów (reformowanych) czy syromalankarów (katolików). Wielu z dawnych wyznawców Kościoła malabarskiego zasiliło szeregi Kościoła katolickiego obrządku rzymskiego bądź Kościoła anglikańskiego.
Od XVII do XX wieku chrześcijanie św. Tomasza ulegali kolejnym podziałom, przyjmując w zależności od grupy, do której się przyłączali separatyści, katolicyzm, monofizytyzm, nestorianizm, anglikanizm bądź ewangelicyzm. Aktualnie największą grupę stanowią wśród nich wierni katolickiego Kościoła Syro-Malabarskiego.
| Nazwa | Wyznanie | Ryt | Liturgia | Zwierzchnik | Liczebność |
|---|---|---|---|---|---|
| Asyryjski Kościół Wschodu w Indiach | przedefeskie | chaldejski | malabarska | Aprem Mooken | 30 tys. |
| Syromalabarski Kościół katolicki | katolickie | George Alencherry | 4,1 mln[2] | ||
| Syromalankarski Kościół katolicki | antiocheński | malankarska | Baselios Cleemis Thottunkal | 0,5 mln | |
| Malankarski Kościół Ortodoksyjny | przedchalcedońskie | Baselios Mar Thoma Mathews III | 2,5 mln | ||
| Niezależny Kościół Malabarski | Hasyo Mar Baselios Cyril I | 35 tys. | |||
| Malankarski Syryjski Kościół Ortodoksyjny | Baselios Marthoma Didymos I | 80 tys. | |||
| Malankarski Kościół Mar Thoma | protestanckie | anglikański | malankarska reformowana |
Joseph Mar Thoma | 2 mln |
| Ewangelicki Kościół Świętego Tomasza | ewangelicki | C. V. Mathew | 100 tys. |
| Podstawy | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Biblia | |||||||||
| Teologia | |||||||||
| Historia | |||||||||
| Wyznania |
| ||||||||
| Postacie |
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.