Kazimierz Wajda
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

3 grudnia 1905
Lwów, Austro-Węgry

Data i miejsce śmierci

8 maja 1955
Warszawa, Polska

Zawód

aktor, reżyser

Współmałżonek

Mira Grelichowska

Lata aktywności

1933–1955

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Srebrny Krzyż Zasługi Srebrny Krzyż Zasługi
Grobowiec Kazimierza Wajdy

Kazimierz Jan Wajda, ps. „Szczepko”, „Szczepcio” (ur. 3 grudnia 1905 we Lwowie, zm. 8 maja 1955 w Warszawie) – polski aktor radiowy, teatralny i filmowy, dziennikarz.

Życiorys

Rodowity lwowianin wywodzący się z ulic Gródeckiej i Na Błonie[1]. Był synem Aleksandra. Kształcił się w szkole realnej przy ul. Szumlańskiej we Lwowie[2]. Studiował na Politechnice Lwowskiej; zdał eksternistyczny egzamin aktorski po przygotowaniach u Mariana Bieleckiego.

W 1933, kreując postać „Szczepka” („Szczepcia”), wraz z Henrykiem Vogelfängerem jako „Tońkiem” („Tońciem”) zaczął występować w słuchowisku radiowym Wesoła Lwowska Fala w skeczach Wiktora Budzyńskiego, a następnie własnych. Pseudonimy obu zostały zaczerpnięte z przynależności obu do kościołów lwowskich: Wajdy do kościoła św. Elżbiety, a Vogelfängera do kościoła św. Antoniego[3]. Popularność przyniosły im role lwowskich batiarów. Dzięki m.in. jego występom, audycja w krótkim czasie z lokalnego programu stała się najpopularniejszą audycją radiową w przedwojennej Polsce i jedną z najpopularniejszych w całej historii Polskiego Radia (ponad 6 mln stałych słuchaczy). W roli „Szczepcia” wystąpił również w trzech filmach: Będzie lepiej (1936), Włóczęgi (1939, w filmie duet wykonywał piosenkę pt. „Lwów jest jeden na świecie”, popularnie nazywaną „Tylko we Lwowie”) i Serce batiara (produkowany w 1939, po wybuchu II wojny światowej negatyw filmu zaginął). Duet „Szczepko” i „Tońko” był również określany jako: „tajojkowie” (od używanej przez nich frazy: ta joj)[4], „trubaciarzy Lwowa” (od trubadurów)[5].

W rozgłośni lwowskiej Polskiego Radia pełnił funkcję spikera, a w maju 1938 został mianowany referentem aktualności[6]. W lipcu 1938 doniesienia prasowe informowały, że Wajda miał zrezygnować z lotu samolotem, który następnie uległ katastrofie w Rumunii 22 lipca 1938[7][8].

Po wybuchu II wojny światowej we wrześniu 1939 wraz z Vogelfängerem ewakuował się z Polski, po czym przez Rumunię, Jugosławię, Włochy dotarł do Francji[9]. W czasie wojny był członkiem zespołu aktorskiego Polish Soldier's Revue by Lwowska Fala we Francji, w Anglii i na froncie zachodnim, działającym przy Polskich Sił Zbrojnych[9]. Był żołnierzem 1 Dywizji Pancernej generała Maczka, występując wraz z Vogelfängerem, Henrykiem Hausmanen dla walczących żołnierzy także w bunkrach[10]. Na obszarze Holandii w 1944 został awansowany na stopień podporucznika[11].

Po wojnie powrócił do Polski. Pracował w redakcji rozrywki Polskiego Radia (m.in. z Jeremim Przyborą). Zajmował się głównie transmisjami radiowymi z występów cyrkowych, organizowanych dla robotników w zakładach pracy[12]. W radio prowadził program rozrywkowy pt. Przy sobocie po robocie[9]. Był też autorem tekstu piosenki Walczyk murarski (muz. Władysław Szpilman). We wrześniu 1953 napisał w Cieplicach poemat pt. Gródeckie kwiaty[13].

Jego żoną była artystka estradowa Mira Grelichowska. Zmarł na zawał serca 8 maja 1955 w Warszawie[9]. Został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie 12 maja 1955[14][15] (kwatera M; w tym samym miejscu została pochowana Wiktoria Wajda, ur. 1870, zm. 3 kwietnia 1955)[16]. Jego siostrą była Krystyna Zawisza-Grzeszczyńska[17].

Filmografia

Słuchowiska radiowe

Odznaczenia i nagrody

Przypisy

  1. Henryk Vogelfänger: Tońko, czyli legenda o ostatnim batiarze. youtube.com. [dostęp 2019-01-13]. Czas filmu: 4:01.
  2. Henryk Vogelfänger: Tońko, czyli legenda o ostatnim batiarze. youtube.com. [dostęp 2019-01-13]. Czas filmu: 4:23.
  3. Henryk Vogelfänger: Tońko, czyli legenda o ostatnim batiarze. youtube.com. [dostęp 2019-01-13]. Czas filmu: 4:37-4:56.
  4. „Tajojki lwowskie” – Szczepko i Tońko w filmie „Włóczęgi”. „Robotnik”. Nr 97, s. 6, 5 kwietnia 1939. 
  5. Tadeusz Sobolewski. Z ekranów. Tydzień filmowy. „Prosto z Mostu”. Nr 17, s. 5, 23 kwietnia 1939. 
  6. Nominacje i zmiany personalne w rozgłośni lwowskiej. „Gazeta Lwowska”. Nr 111, s. 2, 18 maja 1938. 
  7. Szczegóły strasznej katastrofy samolotowej. „Goniec Częstochowski”, s. 2, Nr 168 z 28 lipca 1938. 
  8. Specjalna komisja techniczna bada przyczynę katastrofy samolotu polskiego. „Szczepko” miał szczęście. „Głos Lubelski”. Nr 202, s. 1, 25 lipca 1938. 
  9. a b c d Adam Warzocha. Śpij moji sercy cichutko. „Nowiny”. Nr 262, s. 1, 3, 21-26 grudnia 1990. 
  10. Henryk Vogelfänger: Tońko, czyli legenda o ostatnim batiarze. youtube.com. [dostęp 2019-01-13]. Czas filmu: 43:00-44:21.
  11. Henryk Vogelfänger: Tońko, czyli legenda o ostatnim batiarze. youtube.com. [dostęp 2019-01-13]. Czas filmu: 44:21-44:32.
  12. Jeremi Przybora: Przymknięte oko opaczności. Memuarów część II.
  13. Dary do biblioteki i zbiorów Koła Lwowian. „Biuletyn”. Nr 42, s. 94, Grudzień 1981. Koło Lwowian w Londynie. 
  14. Kazimierz Jan Wajda. „Życie Warszawy”. Nr 110, s. 5, 10 maja 1955. 
  15. Z kroniki żałobnej. Kazimierz Wajda. „Dziennik Polski”. Nr 112, s. 7, 12 maja 1955. 
  16. Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Krakowie. Internetowy lokalizator grobów. Wajda. rakowice.eu. [dostęp 2018-12-25].
  17. Marian Brzezicki. Wyjaśnienie. „Biuletyn”. Nr 42, s. 89, Grudzień 1981. Koło Lwowian w Londynie. 
  18. Kazimierz Wajda, Henryk Vogelfänger. Szczepko i Tońko. Dialogi radiowe z „Wesołej Lwowskiej Fali”. Lwów 1934.
  19. M.P. z 1954 r. nr 98, poz. 1160.
  20. M.P. z 1923 r. nr 12, poz. 21
  21. Dekoracja odznaczonych w lwowskim Pałacu Wojewódzkim. „Gazeta Lwowska”. Nr 100, s. 3, 5 maja 1939. 

Linki zewnętrzne

  • Kazimierz Wajda w bazie filmpolski.pl
  • Kazimierz Wajda (Wayda), [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2021-04-09].
  • Kazimierz Wajda w bazie Filmweb
  • Jerzy Janicki – Szczepcio i Tońcio w wydaniu specjalnym tygodnika Przekrój (1991)
  • Zdjęcia ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego na stronie fotosik. pl

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się