ResponseEve, a responsive template by SiGa

Kazimierz Sabbat

Pełne imię i nazwisko	Kazimierz Aleksander Sabbat
Data i miejsce urodzenia	27 lutego 1913 Bieliny Kapitulne, Królestwo Polskie
Data i miejsce śmierci	19 lipca 1989 Londyn, Wielka Brytania
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej (na uchodźstwie)
Okres	od 8 kwietnia 1986 do 19 lipca 1989
Pierwsza dama	Anna Sabbat
Poprzednik	Edward Bernard Raczyński
Następca	Ryszard Kaczorowski
Premier Rzeczypospolitej Polskiej (na uchodźstwie)
Okres	od 5 sierpnia 1976 do 8 kwietnia 1986
Poprzednik	Alfred Urbański
Następca	Edward Szczepanik
Minister spraw zagranicznych RP (na uchodźstwie)
Okres	od 20 czerwca 1979 do 7 kwietnia 1986
Poprzednik	Zygmunt Zawadowski
Następca	Zygmunt Szkopiak
Przewodniczący Egzekutywy Zjednoczenia Narodowego
Okres	od 1967 do 1972
Poprzednik	Jan Starzewski (zastępca)
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Kazimierz Aleksander Sabbat (ur. 27 lutego 1913 w Bielinach Kapitulnych, zm. 19 lipca 1989 w Londynie) – polski działacz emigracyjny, w latach 1976–1986 przedostatni premier rządu Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie, w latach 1986–1989 przedostatni prezydent RP na uchodźstwie.

Życiorys

Urodził się w Bielinach Kapitulnych u stóp Łysej Góry. Był synem Ignacego (organisty) i Franciszki z Wiącków. W 1932 zdał egzamin dojrzałości w I Państwowym Gimnazjum im. Stanisława Konarskiego w Mielcu^[1]. W 1939 ukończył prawo na Uniwersytecie Warszawskim. Był harcerzem w II RP oraz na emigracji. Po krótkiej służbie w Marynarce Wojennej został skierowany do służby w brygadzie gen. Stanisława Maczka, z którą dotarł do Wielkiej Brytanii. Został ranny podczas służby. Pod koniec wojny pracował jako referent ds. młodzieży przy Sztabie Generalnym.

Do rezerwy przeszedł w 1948 i założył własne przedsiębiorstwo wyrobów z plastiku. Społecznie pracował w harcerstwie i Stowarzyszeniu Polskich Kombatantów. Kierował odcinkiem skarbu w Egzekutywie Zjednoczenia Narodowego. Od 1967 był prezesem tego organu. Był premierem rządu RP na uchodźstwie w latach 1976–1986. 23 lutego 1981 został powołany na członka Powiernictwa „Trust”^[2]. 9 stycznia 1986 został przez prezydenta Edwarda Raczyńskiego odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski^[3]. 8 kwietnia 1986 objął urząd Prezydenta RP na Uchodźstwie^[4][5] (zajmował go w latach 1986–1989), stając się, z racji urzędu, z dniem 8 kwietnia 1986 kawalerem Orderu Orła Białego^[6] i Wielkiej Wstęgi Orderu Odrodzenia Polski. Usiłował jednoczyć polityczne ośrodki na emigracji. Sprawując urząd w 1988 odwiedzał polskie ośrodki w Stanach Zjednoczonych (od 26 sierpnia do 31 sierpnia) i w Australii (od 1 września do 6 października 1988), zaś w podróży towarzyszyła mu małżonka^[7]. Z okazji 45. rocznicy zwycięstwa pod Monte Cassino, 19 maja 1989 został wraz z rodziną przyjęty na audiencji prywatnej przez papieża Jana Pawła II^[8].

19 lipca 1989 ok. godz. 19 wyszedł z siedziby Prezydenta RP na uchodźstwie w Londynie przy 43 Eaton Place SW1, udając się do domu przy 38 Parkside koło Wimbledonu; w drodze do stacji metra Sloane Square o godz. 19:20 zasłabł i upadł, po czym został przewieziony do szpitala Westminster, gdzie stwierdzono zgon^[9][10]. Przyczyną śmierci był zawał serca^[11]. Zdarzyło się to po nadejściu z Polski informacji o wyborze przez Sejm kontraktowy w Warszawie generała Wojciecha Jaruzelskiego na stanowisko prezydenta PRL. Jego następcą został Ryszard Kaczorowski – dotychczasowy minister ds. krajowych w gabinecie prof. Edwarda Szczepanika. Stało się to na mocy dekretu o sukcesji prezydenckiej przed zawarciem pokoju.

Uroczystości pogrzebowe odbyły się 27 lipca 1989 w Katedrze Westminsterskiej, gdzie w Kaplicy Matki Boskiej wystawiono trumnę z ciałem Prezydenta^[12]. Następnego dnia 28 lipca 1989, po odprawionej mszy św. pod przewodnictwem bp. Szczepana Wesołego, został pochowany na cmentarzu Gunnersbury w Londynie, nieopodal Pomnika Katyńskiego^[13]. W tym miejscu została pochowana później jego żona Anna Sabbat (1924–2015, z domu Sulik), która została jego żoną w 1949 i z którą miał trzy córki i syna^[14][15].

Upamiętnienie

Od grudnia 2015 jego portret wraz z portretami pozostałych prezydentów RP na uchodźstwie wisi na honorowym miejscu w holu Ambasady RP w Londynie^[16].

12 listopada 2022 roku wraz z uroczystym złożeniem szczątków trzech Prezydentów RP na uchodźstwie (Władysława Raczkiewicza, Augusta Zaleskiego, Stanisława Ostrowskiego) w Mauzoleum Prezydentów RP na Uchodźstwie została również otwarta Izba Pamięci, w której Prezydent Sabbat został upamiętniony. Izba poświęcona Prezydentom RP na uchodźstwie została zaprojektowana przez Instytutu Pamięci Narodowej oraz Fundację "Pomoc Polakom na Wschodzie".^[17][18]

W Mauzoleum Prezydentów RP na uchodźstwie znajduje się jego symboliczny grób.

Przypisy

Bibliografia

• Życiorys Prezydenta Rzeczypospolitej Kazimierza Sabbata. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 28–30, nr 2 z 10 kwietnia 1986. 
• Kazimierz Sabbat (1913–1989). [w:] Kartki z historii gminy Bieliny [on-line]. bieliny.pl. [dostęp 2015-07-12].
• Dariusz Matelski, Losy insygniów władzy Drugiej Rzeczypospolitej (11 grudnia 1922 – 22 grudnia 1990), [w:] Wojskowość – bezpieczeństwo wychowanie. Księga jubileuszowa profesora Lecha Wyszczelskiego w 70. rocznicę urodzin, t. II, Red. Małgorzata Wiśniewska, Siedlce 2012, s. 59–78.

Linki zewnętrzne

• Działalność harcerska Kazimierza Sabbata. czujduch.zhr.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-18)].
• Sabbat Kazimierz Aleksander w Encyklopedii miasta Mielca