 39 z dnia 28.02.1953[1]
| |||||||||||||
| katedra | |||||||||||||
 Katedra w Łomży | |||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||
| Adres |
ul. Dworna 25 | ||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||
| Parafia |
katedralna św. Michała Archanioła w Łomży | ||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||
| |||||||||||||
| |||||||||||||
Położenie na mapie Łomży  | |||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |||||||||||||
 53°10′39,24″N 22°04′49,14″E/53,177567 22,080317
| |||||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||||
Katedra św. Michała Archanioła w Łomży – późnogotycki kościół św. Michała Archanioła wzniesiony ok. 1526 r., ośrodek kultu maryjnego z cudownym obrazem Matki Bożej Pięknej Miłości, zwanej Łomżyńską.
Łomża zgodnie z potwierdzoną legendą już około roku 1000 miała swój kościół farny na wzgórzu św. Wawrzyńca w Starej Łomży, odległy około 1 km od dzisiejszej katedry. Pod koniec XIV wieku na Popowej Górze został wybudowany kościół Najświętszej Maryi Panny i świętych Rozesłańców. W 1410 roku przeniesiono do niego parafię[2]. Gdy ten kościół około 100 lat później podupadł książęta mazowieccy Janusz i Stanisław oraz ich matka Anna rozpoczęli wznoszenie obecnego kościoła farnego, pracami kierował biskup płocki Andrzej Noskowski, który również konsekrował świątynie w 1525 r. Kolejna konsekracja kościoła odbyła się po 1531 przez biskupa płockiego Andrzeja Krzyckiego. Około 1550 roku kościół został przebudowany na pseudobazylikę i przesklepiony.
Istnieje hipoteza zgodnie, z którą sklepienie prezbiterium jest starsze od sklepienia reszty kościoła oraz że prezbiterium stanowiło niegdyś kaplicę zamkową książąt mazowieckich, która pochodziła zapewne z pierwszych lat XV stulecia. Opisy dawnej Łomży potwierdzają istnienie oddzielnej kaplicy zamkowej.
W wyniku zniszczeń w czasie potopu szwedzkiego w latach 1691–1692 odbył się remont, w wyniku którego wystrój kościoła zmienił się z gotyckiego na barokowy według projektu Józefa Szymona Bellottiego. Wzniesiono nowy szczyt zachodni i szczyt nad łukiem tęczowym oraz podniesiono mury prezbiterium, a także obniżono dachy. W 1696 roku przeprowadzono remont. Ponowny remont przeprowadzono w 1752 roku, przy okazji którego wprowadzono sztukaterie rokokowe nad łukiem tęczowym[3]. Ponowna konsekracja świątyni odbyła się w 1783, lecz w 1819 została czasowo zamknięta z uwagi na zły stan techniczny. W 1844 roku przeprowadzono remont[3]. W 1886 roku restaurację sklepień przeprowadził J. Hinz. W 1886 roku dobudowano od południa zakrystię. Od 1921 znajduje się w rejestrze zabytków. 28 października 1925 podniesiony do rangi katedry w wyniku utworzenia diecezji łomżyńskiej. W latach 1932–1934 przebudowano pod kierunkiem Stefana Cybichowskiego[4][5] poprzez dostawienie piętra na zakrystii południowej oraz drewnianych empor w prezbiterium, wybito otwory w ścianie południowej i przeniesiono nagrobki z prezbiterium i kaplicy Różańcowej do nawy.
W czasie II wojny światowej uległ częściowemu zniszczeniu i dzięki zabiegom biskupa Stanisława K. Łukomskiego nie został wysadzony. W 1944 roku bomba zniszczyła zakrystię[3]. W 1947 roku naprawiono dach. Regotyzowany w latach 1953–1958 według projektu architekta Władysława Paszkowskiego[3]. Jest przykładem tzw. gotyku mazowieckiego.
Dekretem biskupa łomżyńskiego Janusza Stepnowskiego z 9 lutego 2021 r. kościół katedralny – Sanktuarium Matki Boskiej Łomżyńskiej – Matki Pięknej Miłości w Łomży został ustanowiony jednym z 20 kościołów stacyjnych Papieskiego Roku św. Józefa w diecezji łomżyńskiej[6].
W nawie głównej ma sklepienia gwiaździste i sieciowe, natomiast w nawach bocznych, kryształowe, spotykane na Mazowszu dość rzadko. Wewnątrz wiele cennych dzieł sztuki, gotyckich i późniejszych.
W zewnętrznym murze wieży katedry wmurowany jest kamień przypominający maskę, być może przedmiot kultu pogańskiego. Tego typu maski znajdują się jeszcze w murach kościoła w Prątnicy koło Lubawy na Mazurach i kolegiaty w Pułtusku.
Podczas prac remontowych, które rozpoczęto w prezbiterium katedry w II poł. 2005 natrafiono pod posadzką na grobową kryptę. Było to bezpośrednią przyczyną rozpoczęcia prac wykopaliskowych, które przeprowadzono pod kierunkiem Archeologa i Geomorfologa Macieja Czarneckiego. W wyniku tych prac odnaleziono aż dziesięć krypt grobowych. Badania architektoniczne krypt przeprowadził Archeolog Mariusz Biel. Były to głównie krypty jednoosobowe. Znaleziono w nich dwa zachowane pochówki duchownych (w tym budowniczego katedry z XVI w.). Było także wiele innych pochówków – także poza kryptami (w wykopanych w ziemi jamach grobowych). Do poł. grudnia 2005 odkopano ok. 70 pochowanych pod prezbiterium szkieletów.
Łomżyńska katedra jest źródeł inspiracji dla wielu artystów. Świadczy o tym malarstwo poświęcone łomżyńskiej świątyni oraz wytwory kultury popularnej[10]. W 2004 roku na znaczku pocztowym z serii Sanktuaria Maryjne został uwieczniony wizerunek Matki Boskiej Łomżyńskiej[11]. W 2007 roku wybito monetę z cyklu Historyczne Miasta Polski poświęconą miastu Łomży, na której rewersie umieszczono stylizowany wizerunek łomżyńskiej katedry.
.jpg)
.jpg)
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.
