Kapalin, Europa zachodnia XVII w.

Kapalin (staropol. kłobuk, kłobuczek, kupalin) – hełm otwarty o dzwonie otoczonym szerokim, prostym lub nachylonym w dół rondem[1].

Historia

Kapaliny były jednymi z najdłużej stosowanych hełmów w historii. Znane były już w starożytności i we wczesnym średniowieczu, jednak największą popularność zdobyły w XIII – XV wieku[2]. W XVI wieku z kapalinu wyewoluował cieszący się dużą popularnością morion, mimo to używano ich jeszcze w XVII wieku[1][3].

Ze względu na swoją prostą i tanią konstrukcję wykorzystywane były przede wszystkim przez uboższe warstwy społeczne, walczące głównie w formacjach piechoty. W Polsce w XVI–XVII wieku kapaliny w odmianie husarskiej znajdowały się na wyposażeniu pocztowych[1].

W 1915 roku Brytyjczyk John L. Brodie opracował wzorowany na kapalinie nowoczesny hełm wojskowy – hełm Brodie (używany przez wiele państw w czasie I i II wojny światowej)[4].

Budowa

Kapaliny miały zróżnicowaną budowę, w swojej najpopularniejszej wersji były to hełmy otwarte o kulistym dzwonie otoczonym szerokim rondem co nadawało im wygląd przypominający „kapelusz”[a]. Rondo mogło być proste lub nachylone w dół, nitowane do dzwonu, lub wykuwane wraz z nim z jednego kawałka blachy tworząc razem monolit[1]. Wytwarzano również dzwony o bardziej spiczastym kształcie, niekiedy o żłobkowanej powierzchni lub z granią przebiegająca wzdłuż hełmu. Rondo przybierało również różne stopnie nachylenia i szerokości a w wersjach mocno nachylonych niekiedy wycinano w nich wizurę. W rzadszych przypadkach w kapalinie występował również nosal częściowo osłaniający twarz.

Przykłady kapalinów

Zobacz też

Uwagi

  1. Stąd też w języku angielskim kapalin funkcjonuje pod nazwą kettle hat (dosł. „kapelusz-sagan”) lub war hat (dosł. „wojenny kapelusz”), a w języku niemieckim jako eisenhut (dosł. „żelazny kapelusz”).

Przypisy

  1. a b c d Włodzimierz Kwaśniewicz, Leksykon dawnego uzbrojenia ochronnego, Warszawa: Bellona, 2005, s. 52, ISBN 83-11-10063-2.
  2. Olgierd Ławrynowicz, Nowo odkryty kapalin z Włocławka [Newly discovered kettle-hat from Włocławek on the comparative background] [online] [dostęp 2023-01-04].
  3. Włodzimierz Kwaśniewicz, Leksykon dawnego uzbrojenia ochronnego, Warszawa: Bellona, 2005, s. 76-77, ISBN 83-11-10063-2.
  4. Nina Edwards: Dressed for war : uniform, civilian clothing and trappings, 1914–1918. Londyn: Tauris, 2013, s. 26. ISBN 978-1-78076-707-9.

Bibliografia


Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się