Według Spisu Powszechnego w 2021 r. miasto miało 17 998 mieszkańców. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego 1 stycznia 2023 r. miasto liczyło 17 376 mieszkańców[1] (243. miejsce w kraju). Gęstość zaludnienia wynosi 963,2 osób/1 km² (22. miejsce w województwie).
Dzięki dogodnemu położeniu komunikacyjnemu łatwo stąd się dostać do większych miejscowości nie tylko województwa, ale i kraju. W mieście krzyżują się drogi:
Miasto dzielą niewielkie odległości z Wrocławiem (ok. 100 km) oraz ze stolicą Czech – Pragą (ok. 130 km).
Do miasta można dojechać autobusamiPKS-u i prywatnymi busami, które jeżdżą z Wałbrzycha do Kamiennej Góry.
29 grudnia 1869 otwarto 1-torową linię kolejową (dł. 5,4 km) Kamienna Góra – Sędzisław, wraz ze stacją kolejową w Kamiennej Górze. Linia została zelektryfikowana w sierpniu 1921, natomiast drugi tor zbudowano w pierwszej dekadzie XX w. w ramach ówczesnej modernizacji sieci kolejowej Dolnego Śląska.
29 grudnia 1869 otwarto 1-torową linię kolejową (dł. 12,5 km) Kamienna Góra – Lubawka i dalej do Královca, zelektryfikowaną w sierpniu 1921.
2 października 1899 otwarto 1-torową linię kolejową (dł. 21,6 km) Kamienna Góra – Okrzeszyn i eksploatowaną w ruchu pasażerskim do stycznia 1954 (częściowo rozebrana w styczniu 1992). Na tej linii funkcjonował w latach 1899–1954 przystanek kolejowy Czadrówek, położony na obszarze Kamiennej Góry.
W 1914 oddano do użytku odcinek łączący Marciszów z Dębrznikiem, zelektryfikowany 1 stycznia 1939.
Do 1945 przez przejście Lubawka – Královec kursowały pociągi pasażerskie i towarowe. Później pociągi pasażerskie dojeżdżały od strony polskiej jedynie do Lubawki i kursowały w relacjach Lubawka – Wałbrzych oraz Lubawka – Marciszów (Jelenia Góra). W 2001 zamknięto dla ruchu towarowego przejście Lubawka – Královec oraz łącznicę Krużyn (Dębrznik) – Marciszów Górny. Od tej pory pociągi pasażerskie musiały kursować przez Sędzisław. 3 maja 2004 z Kamiennej Góry odjechał ostatni pociąg pasażerski relacji Lubawka – Jelenia Góra obsługiwany szynobusem SA102-001[2].
W 2018 uruchomiono stałe połączenie Sędzisław przez Kamienną Górę do Lubawki, obsługiwane przez czeskie koleje motorakiem 810.
Komunikacja Miejska
Od 2019 roku na terenie miasta funkcjonuje darmowa komunikacja miejska. Ruch prowadzony jest na 2 liniach[3].
Numer Linii
Trasa
1
ul. Jeleniogórska - ul. Wałbrzyska - Ogrody działkowe (nowy cmentarz)
Dokładny czas powstania pierwszej osady będącej zalążkiem dzisiejszej Kamiennej Góry nie jest znany. Początki miasta łączy się z osobą księcia Henryka I Brodatego, który miał zbudować w początkach XIII wieku budowlę obronną na Górze Zamkowej, u podnóża której, przy szlaku handlowym wiodącym przez Bramę Lubawską rozwinęło się podgrodzie – zalążek przyszłego miasta.
Pierwsze przekazy odnotowują nazwę miasta w języku niemieckim w formach Landeshut w 1232 roku i Landishute w 1249 roku. Miejscowość wzmiankowana jest również w łacińskim dokumencie z 1249 roku wydanym przez księcia Bolesława gdzie zanotowana została jako Landishute forensis auch Camena Gora[4][5]. W średniowieczu mieścił się tu nadgraniczny gród obronny i stąd niemiecka nazwa nawiązuje do strażnicy (niem. Land ‘kraj’ i Hut ‘straż’)[6][5][7]. Wówczas książę Bolesław Rogatka nadał benedyktynom z Krzeszowa prawo przekształcenia osady targowej w miasto na prawie niemieckim (magdeburskim). Zakonnicy jednak z nadanego im prawa nie skorzystali i przez kolejne lata osada w dotychczasowym kształcie prawdopodobnie powoli się rozwijała[8]. Około 1286 w kronikach wymieniany jest zamek kamienny, który podczas walk polsko-czeskich pełnił strategiczną rolę broniąc kresów księstwa świdnicko-jaworskiego[9].
W 1289 roku Bolko I Surowy odkupił od benedyktynów osadę, a w 1292 roku nadał jej ponownie prawa miejskie. W 1334 roku miasto książę Bolko II nadał przywilej warzenia piwa i handlu solą, od XIV w. rozwinęło się sukiennictwo, przed 1360 powstała w mieście komora celna[10]. Kamienna Góra była wielokrotnie obiektem walk, a w 1426 roku została zniszczona[10]. Ponownie miasto zostało zniszczone wraz z zamkiem podczas wojny husyckiej w 1446. Od XVI w. rozwinęło się tkactwo lnu oraz produkcja mezolami (wełna z domieszką lnu), a także handel płótnem na dużą skalę. Kamienna Góra słynęła wówczas z czterech dorocznych jarmarków i cotygodniowego targu płócien[9].
15.09.1590 r. odnotowano w Kamiennej Górze silne trzęsienie ziemi, tak mocne, że zawaliło się wiele kominów[11]
W XIX wieku używano w języku polskim nazwy Kamieniogóra[7] i spolszczonej nazwy niemieckiej Łańcut (por. Łańcut); znana także była postać Kamienna Góra[5]. Złe warunki bytowe i rozwój przemysłu kapitalistycznego wywoływał w I połowie XIX w. kolejne bunty tkaczy. W 1841 powstała pierwsza mechaniczna przędzalnia, w 1852 pierwsza tkalnia, a w 1874 fabryka obuwia[9]. W II połowie XIX wieku podejmowano próby eksploatacji węgla kamiennego[10]. W tym okresie miasto zyskało instalację gazową (w 1860) i oświetlenie elektryczne (w 1883)[10]. W połowie XIX w. rozebrano większość murów miejskich z bramami Dolną i Górną, a w 1873 renesansowy ratusz z 1564 stojący na środku rynku. W 1867 uruchomiono połączenie kolejowe z Sędzisławiem i Lubawką, w 1905 z Jelenią Górą i w 1914 z Marciszowem[9].
W czasie II wojny światowej do Kamiennej Góry przeniesiono część produkcji łożysk kulkowych z bombardowanej przez aliantów fabryki łożysk kulkowych w Schweinfurcie[13]. W lipcu 1944 utworzona zostaje w mieście filia obozu koncentracyjnego Groß-Rosen[14]. 9 maja 1945 miasto zostało zajęte przez jednostki 21 Armii 1 Frontu Ukraińskiego. 28 maja przybywają oddziały 29 Pułku Piechoty2 Armii Wojska Polskiego[15].
Po zakończeniu II wojny światowej polska administracja używała początkowo nazwy Kamieniogóra[16]. Nazwa w formie Kamienna Góra została zatwierdzona 7 maja 1946 roku[17].
W czasach Polski Ludowej w mieście funkcjonowały Zakłady Przemysłu Lniarskiego „Len”, Zakłady Przemysłu Odzieżowego „Polgar”, zakłady skórzano-garbarskie „Karkonosze”, zakłady jedwabnicze, Fabryka Maszyn Włókienniczych „Dofama” oraz kamieniołomy kruszywa drogowego. Powstało duże sanatorium leczące gruźlicę kostno-stawową, miasto było ośrodkiem handlowym, usługowym, kulturalnym oraz administracyjnym dla regionu rolniczo-hodowlanego[9].
Gospodarka
Ta sekcja wymaga określenia jasnych kryteriów wyboru.
Dawny budynek administracyjny „Kamodexu” (przedwojenne zakłady tekstylne F. V. Grundeflda), ul. Waryńskiego 13
Kamienna Góra jest znaczącym ośrodkiem przemysłowym z przemysłem włókienniczym, spożywczym i maszynowym. Do większych zakładów na terenie miasta należą:
Strefa będzie działać do 31 grudnia 2026. Inwestorzy którzy tam zainwestują mogą korzystać z pomocy publicznej do wysokości 65% poniesionych nakładów. W KSSEMP S.A. funkcjonuje 27 inwestorów którzy reprezentują branże metalową, tekstylną, produkcję wyrobów dekoracyjnych, podzespołów do samochodów i wiele innych. Kapitał pochodzi z krajów takich jak Japonia, USA, Niemcy, Włochy, Holandia, Francja. Do większych firm należą:
Joyson Safety Systems Poland sp. z o.o.,
SOPP Polska sp. z o.o.,
Ceramika Marconi sp. z o.o.,
CM3-Polska sp. z o.o.,
BDN sp. z o.o. Sp. Komandytowa (Grupa Wydawnicza Bauer)
kamienny obelisk ustawiony na wzgórzu po prawej stronie drogi biegnącej do osiedla Antonówka. Obelisk ustawiony został w 1880 r. na pamiątkę parady wojsk koalicji antynapoleońskiej, która miała miejsce 10 sierpnia 1813 r.[24]
Struktura powierzchni
Według danych z 2023[1] Kamienna Góra ma obszar 18,04 km² (334. lokata w kraju), w tym:
W Kamiennej Górze działa Centrum Kultury, które jest organizatorem imprez kulturalno-rozrywkowych. W jego ramach prowadzone są zajęcia dla mieszkańców miasta[25].
Oprócz tego w mieście działa:
Biblioteka Pedagogiczna (w ramach Powiatowego Centrum Edukacji[26] w Kamiennej Górze),
Klub Seniora,
Miejska Biblioteka Publiczna wraz z dwoma filiami[27],
Muzeum Tkactwa przy placu Wolności 11 w barokowej kamieniczce, którego stałą ofertą są wystawy:
„Z dziejów tkactwa ludowego”,
„Z dziejów Kamiennej Góry”
„Rozwój tkactwa i przemysłu włókienniczego w Kamiennej Górze”,
„Dawna wieś dolnośląska”,
Oprócz tego Muzeum organizuje także kilka wystaw czasowych o różnorodnej tematyce. Rokrocznie jesienią prezentuje wystawę „Sztuka włókna”, będącą wynikiem plenerów artystów europejskich.
Muzeum organizuje także lekcje muzealne oraz zajęcia plastyczne i konkursy.
Oświata
Liceum Ogólnokształcące w Kamiennej Górze
Na terenie miasta znajdują się placówki oświatowe prowadzone przez gminę miejską Kamienna Góra:
Przedszkole Publiczne Nr 1 z Grupami Żłobkowymi ulokowane przy ul. Spacerowej,
Przedszkole Publiczne Nr 2 znajdujące się przy ul. Tadeusza Kościuszki,
Przedszkole Publiczne Nr 3 mieszczące się przy ul. Papieża Jana Pawła II,
Szkoła Podstawowa nr 1 w Kamiennej Górze im. ks. Jana Twardowskiego zlokalizowana przy pl. Kościelnym[28],
Szkoła Podstawowa nr 2 im. Tkaczy Śląskich ulokowana przy ul. Jeleniogórskiej[29],
W mieście znajdują się także placówki oświatowe oraz placówki związane z oświatą prowadzone przez powiat kamiennogórski:
Liceum Ogólnokształcące mieszczące się przy ul. Marii Skłodowskiej-Curie 2
Zespół Szkół Specjalnych[30] znajdujący się przy ul. Stanisława Staszica,
Zespół Szkół Zawodowych i Ogólnokształcących im. 29 Pułku Piechoty 2 Armii Wojska Polskiego zlokalizowany przy ul. Traugutta[31],
Powiatowego Centrum Edukacji znajdujące się przy ul. Papieża Jana Pawła II, które składa się z: Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej, Biblioteki Pedagogicznej, Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli,
Dziecięca Świetlica Środowiskowa zlokalizowana przy ul. Papieża Jana Pawła II.
filiał w Kamiennej Górze. Z powodu braku kaplicy, nabożeństwa w Kamiennej Górze zostały zawieszone i członkowie biorą czynny udział w życiu nabożeństwowym w zborze wałbrzyskim[34].
Józef Cyrankiewicz (1911–1989) – 16 listopada 1947 - 31 stycznia 2024 roku radni miasta Kamienna Góra podjęli uchwałę o utracie przez Józefa Cyrankiewicza tytułu Honorowego Obywatela[39]
03.03.2022 r. Rada Miasta Kamienna Góra uchyliła uchwałę w sprawie zawarcia umowy partnerskiej pomiędzy miastem Iwangorod w Rosji a miastem Kamienna Góra w Rzeczypospolitej Polskiej. Decyzja miała związek z agresją Rosji na Ukrainę[50][51].
↑ abcdGUS, Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2023 roku [online], stat.gov.pl [dostęp 2023-07-22](pol.).
↑Analiza wygaszania popytu na linii Marciszów/Sędzisław-Kamienna Góra-Lubawka. [dostęp 2009-10-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-05)]. (pol.).
↑Nowy rozkład jazdy komunikacji miejskiej [online], kamiennagora.pl [dostęp 2021-09-09].
↑Zespół Szkół Zawodowych i Ogólnokształcących im. 29 Pułku Piechoty 2 Armii Wojska Polskiego. [dostęp 2018-10-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-04)].
↑Parafie i dekanaty [online], diecezja.legnica.pl [dostęp 2023-07-27].
↑Problem z kościołem [online], powiatowa.info [dostęp 2023-07-27].
↑Kamienna Góra | Parafia E-A w Wałbrzychu. walbrzych.luteranie.pl. [dostęp 2019-08-21]. (pol.).
ColmarC.GrünhagenColmarC., Regesten zur Schlesischen Geschichte, Breslau: Josef Max & KOMP., 1866(niem.).
Karl August Müller: Vaterländische Bilder, in einer Geschichte und Beschreibung der alten Burgfesten und Ritterschlösser Preussens: ¬Die Burgfesten und Ritterschlösser Schlesiens (beider Antheile), so wie der Grafschaft Glatz, Tom 1. Glogau: Flemming, 1837.
Kamienna Góra, 2001, E. Oleksiak, R. Plata, B. Pecio, M. Karasińska, M. Dańczak, M. Zdanowicz, wyd. Eureka, ISBN 83-88599-65-8.
Dolny Śląsk na weekend, 2005, C. Skała, W. Brygier, wyd. Pascal, ISBN 83-7304-420-5.
.JPG)
50°47′03″N 16°02′08″E/50,784167 16,035556
.JPG)
Kamienna Góra – Marciszów
Skalnik – Pisarzowice – Kamienna Góra – Boreczna – Chełmiec – Szczawno-Zdrój
– Janowice Wielkie – Raszów – Kamienna Góra – Krzeszów – Jawiszów – Chełmsko Śląskie[52]
