 |
Ten artykuł od 2014-12 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Dziedzina sztuki |
proza |
| Ważne dzieła | |
|
„Jakub Łgarz” | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Jurek Becker (ur. 30 września 1937 w Łodzi, zm. 14 marca 1997 w Sieseby w Niemczech) – niemiecki pisarz, syn Maxa Beckera.
Jurek Becker urodził się 30 września w Łodzi. Data urodzenia została jednak zniekształcona, ponieważ jego ojciec chciał go uchronić przed wysiedleniem z getta, zawyżając wiek swojego syna. Później pisarz nie był w stanie przypomnieć sobie rzeczywistej daty urodzin. Prawdopodobnie był nawet kilka lat młodszy, niż podaje się w typowych źródłach.
Jego rodzice byli Żydami, a jego ojciec, pochodzący z Bawarii Max Becker (1900–1972), był urzędnikiem, a później prokurentem w fabryce odzieżowej. W 1939 Jurek Becker został wraz z rodzicami przesiedlony do łódzkiego getta. Mając lat 5 trafił do niemieckiego obozu koncentracyjnego Ravensbrück, a następnie do Sachsenhausen. Po zakończeniu wojny udało się jego ojcu, który przeżył obóz Auschwitz-Birkenau, odnaleźć syna za pomocą amerykańskiej organizacji charytatywnej. W trakcie wojny zginęło około 20 członków jego rodziny, z których większości nie zdążył poznać. Jedynymi, którzy ocaleli był późniejszy pisarz, jego ojciec oraz ciotka, która zdążyła przed wybuchem wojny uciec do USA.
Z okresu wojny pozostało niewiele wspomnień. Sam mówił, że większość z nich wyrzucił z pamięci, a zarazem dni w obozie były tak szare i podobne do siebie, że jego życie można było nazwać zaledwie wegetacją. Również ojcu Beckera nie udało się wywołać w nim wspomnień:
Z tego powodu Jurek Becker próbował później poszukiwać przeszłości, a wyniki tych poszukiwań przekształcał w literackie historie:
W 1945 Jurek Becker zamieszkał wraz ze swoim ojcem na Lippehner Straße 5 w Berlinie Wschodnim. Tę decyzję uzasadnił ojciec faktem, że w radzieckiej strefie okupacyjnej do władzy doszli antyfaszyści i nigdzie nie obchodzono się z antysemityzmem tak zdecydowanie, jak w miejscu, w którym najsilniej zaznaczył swoje piętno. Max Becker także później starał się rozgraniczać między sobą a Niemcami. Jurek swoje stosunki z ojcem określał jako całkiem dobre, chociaż nadmienił że:
Jurek Becker nigdy nie wypowiadał się na temat swoich stosunków z macochą. Największym problemem w Berlinie Wschodnim stanowił fakt, że nie posługiwał się swobodnie niemieckim:
Sytuacja była najcięższa w szkole, wszędzie uznawano go za obcego i do niedawna jeszcze prześladowanego, a koledzy ze szkolnej ławy pogardzali nim. Największym szkolnym szczęściem było wówczas dla niego unikanie błędów. Poza tym życie w Berlinie było znośne, ponieważ Żydzi cieszyli się pewnymi przywilejami i otrzymywali np. lepsze kartki żywnościowe.
Po 1945 Becker mieszkał ciągle w Berlinie Wschodnim, jego współlokatorem był między innymi Manfred Krug. W 1955 zdał maturę, odbył dwa lata służby wojskowej w armii NRD i został członkiem FDJ. Na przekór swojemu ojcu, który pragnął, by jego syn został lekarzem, rozpoczął w 1957 studia filozoficzne i został członkiem SED. Po szóstym semestrze został relegowany z uniwersytetu z przyczyn politycznych i rozpoczął życie jako literat.
W 1960 Jurek Becker rozpoczął studium scenariopisarskie w centrum filmowym NRD w Babelsbergu i pisał liczne teksty kabaretowe. W 1962 został zatrudniony jako etatowy scenarzysta w DEFA i napisał kilka sztuk telewizyjnych oraz scenariuszy. Kiedy w 1968 odrzucono jego scenariusz pt. „Jakub Łgarz”, przerobił go na swoją pierwszą powieść, która ukazała się rok później, a w roku 1974 została zekranizowana. W 1971 roku otrzymał nagrodę im. Heinricha Manna oraz nagrodę im. Charlesa Veillona. Jego najsłynniejsza książka, „Jakub Łgarz”, została jak dotąd sfilmowana dwukrotnie, a wersja zrealizowana przez Franka Beyera w wytwórni DEFA w roku 1974 z Vlastimilem Brodskym w roli głównej została nominowana do Oscara w kategorii filmu zagranicznego. Obydwa filmy znane są polskim widzom pod tytułem Jakub kłamca (Jakub kłamca z 1999).
W 1972 roku zmarł jego ojciec. Rok później ukazała się jego kolejna powieść, „Irreführung der Behörden” (pol. Oszukiwałem władze, 1976), która w następnych latach została nagrodzona nagrodą literacką Wolnego Miasta Bremy i nagrodą państwową NRD. Poza tym został wybrany do zarządu Związku Literatów NRD. W 1976 roku zaangażowany politycznie Jurek Becker podpisał wraz z 11 innymi pisarzami list otwarty sprzeciwiający się pozbawieniu obywatelstwa Wolfa Biermanna, za co został ukarany wykreśleniem z listy członków SED i utratą stanowiska w zarządzie Związku Literatów. W tymże roku ukazała się powieść „Bokser”. W następnym roku pisarz wystąpił ze Związku w proteście przeciwko wykluczeniu Reinera Kunze i za zgodą władz NRD osiedlił się w NRF. Jego książki przestały być drukowane w NRD, a propozycje scenariuszy regularnie odrzucane. Uważał przy tym, że ciągłe polityczne rozgrywki mogą mieć wyłącznie negatywny wpływ na literaturę. Mimo to podkreślał: „Gdybym tylko mógł publikować w NRD i nie zabrano by mi czytelników, chciałbym od jutra znów żyć w NRD”. W latach 1978–1984 ukazały się dwie kolejne powieści („Bezsenne dni” w 1978 i „Przyjaciel całego świata” – napisany w 1982), a także zbiór opowiadań („Po pierwszej przyszłości” 1980). Jurek Becker wykładał gościnnie w tym okresie na uniwersytetach, wygłaszał również wykłady programowe.
W 1986 r. ukazała się powieść „Dzieci Bronsteina”, był też autorem scenariusza do cieszącego się sporą popularnością serialu „Ukochany Kreuzberg”, za który w następnym roku wraz ze swoim najlepszym przyjacielem Manfredem Krugiem i Heinzem Schirkiem otrzymał Złotą Nagrodę Adolfa Grimme’a.
Pisarz niechętnie opowiadał o swoim życiu prywatnym. Wiadomo tylko, że żenił się dwukrotnie i że miał trzech synów, z których najmłodszy, Jonathan, urodził się w 1990 roku.
Zmarł na rozpoznanego pod koniec 1995 roku raka jelita.
Na pytanie, czy jest Żydem, odpowiadał zwykle: „Moi rodzice byli Żydami”. Sam określał się jako ateista. Jego ojciec nigdy nie wprowadził go w życie Żydów, a samemu w nie także nie wrósł. W synagodze pojawił się podobno tylko raz w życiu, przed kręceniem jakiegoś filmu telewizyjnego, żeby rozeznać się w przebiegu ceremonii.
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.
