Data i miejsce urodzenia |
4 sierpnia 1960 |
---|---|
Premier Hiszpanii | |
Okres |
od 17 kwietnia 2004 |
Przynależność polityczna | |
Poprzednik | |
Następca | |
Sekretarz generalny Hiszpańskiej Socjalistycznej Partii Robotniczej | |
Okres |
od 22 lipca 2000 |
Przynależność polityczna | |
Poprzednik | |
Następca | |
José Luis Rodríguez Zapatero (wym. ⓘ[xoˈse ˈlwiz roˈðɾiɣeθ θapaˈteɾo]; ur. 4 sierpnia 1960 w Valladolid[1]) – hiszpański polityk i prawnik, długoletni poseł do Kongresu Deputowanych, w latach 2000–2012 lider Hiszpańskiej Socjalistycznej Partii Robotniczej (PSOE), od 2004 do 2011 premier Hiszpanii.
Urodził się w Valladolid jako syn prawnika Juana Rodrígueza García-Lozano[2] i Purificación Zapatero Valero. Wychowywał się w Leónie. Jego dziadek od strony ojca, Juan Rodríguez Lozano, był kapitanem wojsk republikańskich w czasie hiszpańskiej wojny domowej; został zamordowany przez frankistów[2].
W 1982[3] ukończył studia prawnicze na Universidad de León[1], po których podjął pracę na macierzystej uczelni jako nauczyciel akademicki w dziedzinie prawa konstytucyjnego[4].
Od szesnastego roku życia zaangażowany w działalność socjalistów[3], formalnie do Hiszpańskiej Socjalistycznej Partii Robotniczej wstąpił w 1979[4]. Od 1982 obejmował różne funkcje w partyjnych strukturach, została wówczas przewodniczącym socjalistycznej organizacji młodzieżowej w prowincji León[4].
W 1986 po raz pierwszy uzyskał mandat posła do Kongresu Deputowanych III kadencji. Do niższej izby Kortezów Generalnych był następnie wybierany w wyborach w 1989, 1993, 1996, 2000, 2004 i 2008[1]. Awansował jednocześnie w strukturze partyjnej, obejmując w 1988 przywództwo w PSOE w prowincji León[4]. W 1997 dołączył do federalnego komitetu wykonawczego partii[3].
22 lipca 2000, po drugiej z rzędu porażce wyborczej socjalistów i rezygnacji złożonej przez Joaquína Almunię, został wybrany na nowego sekretarza generalnego Hiszpańskiej Socjalistycznej Partii Robotniczej. Otrzymał poparcie 414 z 993 delegatów, pokonując m.in. swojego głównego konkurenta José Bono Martíneza[2][3]. 27 października 2002 podczas masowego wiecu ogłoszono go kandydatem PSOE na premiera po wyborach w 2004[3]. Kampanię wyborczą kierowani przez niego socjaliści prowadzili m.in. pod hasłem wyprowadzenia hiszpańskich sił z Iraku[2]. Socjaliści zwyciężyli w tych wyborach, uzyskując 164 mandaty w 350-osobowym Kongresie Deputowanych[5]. Za główną przyczynę ich zwycięstwa uznano zamachy terrorystyczne w Madrycie, które miały miejsce na trzy dni przed głosowaniem[6].
16 kwietnia 2004 niższa izba Kortezów Generalnych wybrała go na urząd premiera głosami posłów PSOE oraz 19 deputowanych ugrupowań komunistycznych i regionalnych[5]. Następnego dnia został zaprzysiężony przez hiszpańskiego króla[2]. Jedną z pierwszych decyzji ogłoszonych przez José Luisa Zapatero było wycofanie hiszpańskiego kontyngentu z Iraku[2]. Jego rząd doprowadził też do uchwalenia przepisów umożliwiających zawieranie małżeństwa przez osoby tej samej płci[7]. Był również inicjatorem Sojuszu Cywilizacji ONZ (UNAOC), nowego programu Organizacji Narodów Zjednoczonych przeciwko ekstremizmowi[3].
Prowadzeni przez niego socjaliści wygrali także wybory parlamentarne w 2008 z wynikiem 169 mandatów. José Luis Zapatero nie uzyskał reelekcji w pierwszym głosowaniu w Kongresie Deputowanych, w którym wymagana była większość bezwzględna. Został jednak ponownie wybrany na premiera w drugim głosowaniu z 11 kwietnia 2008, w którym obowiązywała zwykła większość, a 23 przedstawicieli partii komunistycznych i regionalnych wstrzymało się od głosu[8]. Jego drugi rząd rozpoczął urzędowanie 14 kwietnia tegoż roku. Zajął się m.in. reformą uprawnień wspólnot autonomicznych i wprowadzeniem ograniczeń dla palaczy[3]. W czasie jego funkcjonowania Hiszpanię dotknęły skutki ogólnoświatowego kryzysu finansowego, a socjaliści zaczęli tracić poparcie. Przeprowadzona w 2010 reforma prawa pracy skutkowała strajkiem generalnym[9]. W październiku tegoż roku José Luis Zapatero dokonał rekonstrukcji swojego gabinetu[10].
W kwietniu 2011 ogłosił, że nie będzie ubiegał się o ponowny wybór na premiera[3]. W maju 2011 kierownictwo PSOE wskazało Alfreda Péreza Rubalcabę jako kandydata na nowego lidera partii, który miał ją poprowadzić do kolejnych wyborów w 2012[11]. Kryzys finansowy doprowadził ostatecznie do wyborów przedterminowych jeszcze w tym samym roku, które socjaliści przegrali, uzyskując najgorszy wynik od czasu demokratyzacji. José Luis Zapatero nie ubiegał się o mandat poselski, 21 grudnia 2011 na stanowisku premiera zastąpił go lider ludowców Mariano Rajoy. Partią formalnie zarządzał do 4 lutego 2012, kiedy to nowym sekretarzem generalnym został Alfredo Pérez Rubalcaba[12].
W 2012 dołączył do Rady Stanu, rządowego organu doradczego[13].
Odznaczony Łańcuchem Orderu Izabeli Katolickiej (2011)[14].
27 stycznia 1990 ożenił się z Sonsolesą Espinosą Díaz, z którą ma dwie córki: Laurę (ur. 1993) i Albę (1995)[2]. Jest kibicem katalońskiego klubu piłkarskiego FC Barcelona[15].
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.