Jerzy Lewczyński
Data i miejsce urodzenia

14 marca 1924
Tomaszów Lubelski

Data i miejsce śmierci

2 lipca 2014
Gliwice

Dziedzina sztuki

archeologia fotografii, fotografia kolekcjonerska

Epoka

anty-fotografia

Ważne dzieła
  • Choroba
  • Negatyw
Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” Złoty Medal „Zasłużony dla Fotografii Polskiej”

Jerzy Tadeusz Lewczyński (ur. 14 marca 1924 w Tomaszowie Lubelskim, zm. 2 lipca 2014 w Gliwicach) – polski artysta fotograf, krytyk i publicysta.

Życiorys

Podczas II wojny światowej był żołnierzem Armii Krajowej[1]. Absolwent Politechniki Śląskiej w Gliwicach. W latach 50. jego prace – próbujące uchwycić wzajemne relacje starannie komponowanych, symbolicznych przedmiotów i w ten sposób stworzyć komentarz do codzienności – nazywano mianem „antyfotografii”, on sam jednak skłania się do nazywania swych działań „teatrem fotografii”. Z czasem skoncentrował się na działaniach nazywanych „archeologią fotografii” – zaczął wykorzystywać w swych dziełach prace innych autorów, reprodukcje – zapomniane, zniszczone, odnajdując w nich symbol sponiewieranej przeszłości, ślady dotyku ludzkich dłoni czy oczu. Stara się odkrywać, badać, komentować zdarzenia i fakty dziejące się w przeszłości fotograficznej – bo dzięki temu przeszłość, dawne warstwy kulturowe mogą oddziaływać na dzisiejsze, tworzy się swoista ciągłość. W latach 1957–1960 był członkiem nieformalnej grupy fotograficznej wraz ze Zdzisławem Beksińskim i Bronisławem Schlabsem[2]. Prezentował swą twórczość m.in. na wystawach Fotografia subiektywna (1968) i Fotografowie poszukujący (1971), Stany graniczne fotografii (1977). W 1971 wykorzystał cudze zdjęcie pasażerów pociągu w Nysie 1945 roku tworząc pracę „Nysa 1945 – nasze powiększenie”. O zdjęciu (oryginalnym) pisze Henryk Waniek[3][4] w Finis Silesiae.

W 1988–1993 wykładowca Wyższego Studium Fotografii ZPAF w Warszawie. Badania nad historią fotografii doprowadziły go do wydania Antologii fotografii polskiej 1839-1989 (1999). Było to pierwsze w Polsce wydawnictwo opisujące tak kompleksowo to zjawisko[5]. Członek Gliwickiego Towarzystwa Fotograficznego (od 1951) i ZPAF (od 1956)[2]. Członek honorowy Fotoklubu Rzeczypospolitej Polskiej[6].

Decyzją Międzynarodowej Federacji Sztuki Fotograficznej otrzymaą honorowy tytuł Artiste FIAP – AFIAP (1963)[7]. W 1996 został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski[8]. W 2007 otrzymał Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[9], a także Nagrodę im. Katarzyny Kobro. Postanowieniem Kapituły Fotoklubu Rzeczypospolitej Polskiej został odznaczony Złotym Medalem „Zasłużony dla Fotografii Polskiej”[10].

Zmarł 2 lipca 2014 w Gliwicach[11][12]. Został pochowany na Cmentarzu Centralnym w Gliwicach[1].

Jerzy Lewczyński przyjaźnił się ze Zdzisławem Beksińskim; w 2014 ukazała się książka pod redakcją Olgi Ptak zatytułowana Zdzisław Beksiński. Listy do Jerzego Lewczyńskiego[13].

Wpływy Lewczyńskiego są obecne w fotografiach u innych twórców, m.in. Wojciecha Prażmowskiego, Krzysztofa Pijarskiego czy Georgii Krawiec[14].

Przypisy

  1. a b Jerzy Lewczyński. gliwice.grobonet.com. [dostęp 2021-05-01].
  2. a b Lilianna Lewandowska. „Fotografia kolekcjonerska 7. Katalog wystawy”, s. 51, 2010. Warszawa: Dom Aukcyjny Rempex. ISSN 1429-9755. 
  3. Ikonosfera: Album o końcu pewnego świata... (3) [online], ikonosfera.umk.pl [dostęp 2017-11-21].
  4. Ikonosfera: Album o końcu pewnego świata... (4) [online], ikonosfera.umk.pl [dostęp 2017-11-21].
  5. Maria Kosińska, Jerzy Lewczyński [online], Fundacja Archeologia Fotografii, [b.r.] [dostęp 2010-12-27].
  6. Członkowie – spis alfabetyczny wg nazwisk. Strona oficjalna FOTOKLUBU RP [online], fotoklubrp.org [dostęp 2019-04-17] [zarchiwizowane z adresu 2019-11-07].
  7. Barbara Typek, Jerzy Lewczyński-artysta fotografik z Rachań, cz.I i II [online], [b.r.] [dostęp 2017-12-27] (pol.).
  8. M.P. z 1997 r. nr 14, poz. 124.
  9. Krzysztof Jurecki, 60. urodziny ZPAF [online], fotopolis.pl, 21 maja 2007 [dostęp 2013-01-03].
  10. Wyróżnieni medalami przez Kapitułę Fotoklubu RP – lista. Strona oficjalna FOTOKLUBU RP [online], fotoklubrp.org [dostęp 2019-04-17].
  11. Joanna Ruszczyk: Zmarł Jerzy Lewczyński. [dostęp 2014-07-02].
  12. Grzegorz Krawczyk: Zmarł Jerzy Lewczyński. czytelniasztuki.pl, 2014. [dostęp 2021-05-01].
  13. Olga Ptak (oprac.): Zdzisław Beksiński. Listy do Jerzego Lewczyńskiego. Gliwice: Muzeum w Gliwicach, 2014, s. 1–742. ISBN 978-83-89856-71-5.
  14. Jerzy Lewczyński – Życie i twórczość [online], culture.pl, 15 lipca 2015 [dostęp 2016-01-18].

Linki zewnętrzne

  • Oczyszczenie Lewczyńskiego. Trójka – Program 3 Polskiego Radia, 2011-06-20. [dostęp 2014-07-02].

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się