ResponseEve, a responsive template by SiGa

Ten artykuł dotyczy filozofa. Zobacz też: Jerzy Zygmunt Łoziński.

Jerzy Łoziński

Ładysław Jerzyński

Data urodzenia	1947
Zawód, zajęcie	wykładowca akademicki, tłumacz
Tytuł naukowy	doktor filozofii
Uczelnia	Uniwersytet Warszawski, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie
Cytaty w Wikicytatach

Jerzy Łoziński (ur. 1947) – polski tłumacz, doktor filozofii, pracownik Instytutu Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego^[1] oraz Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie^[2].

Znawca filozofii europejskiej XIX i XX wieku. Dokonał kontrowersyjnych przekładów Władcy Pierścieni J.R.R. Tolkiena oraz cyklu Kroniki Diuny Franka Herberta (częściowo pod pseudonimem „Ładysław Jerzyński”). Był członkiem PZPR^[3].

Prace

Kontrowersje

Liczne kontrowersje wzbudził przekład Władcy Pierścieni J.R.R. Tolkiena. Czytelnicy krytykowali szczególnie tłumaczenia nazw własnych z powieści (m.in. Włości, oryg. Shire, Bagosz, oryg. Baggins, Dołek, oryg. Holman) oraz wprowadzenie nowych tłumaczeń nazw w miejsce przyjętych we wcześniejszych przekładach (m.in. Łazik, wcześniej: Obieżyświat, Starzyk, wcześniej: Dziadunio, Sępna Puszcza, wcześniej: Mroczna Puszcza). Istnieją jednak tłumaczenia ww. nazw na inne języki, np. we francuskim Shire przetłumaczono na La Comte, w hiszpańskim na La Comarca^[4], co można tłumaczyć zarówno jako „hrabstwo”, jak i „włość”. Tym samym Łoziński nie wyróżnia się na tle przekładów na większość innych języków, w których wszystkie nazwy własne czy miejsc otrzymały tłumaczenia^[5][6][7]. Sam Łoziński wyjaśniał, że chciał – stosując się do zaleceń autora oryginału – osiągnąć taki efekt, jaki uzyskałby Tolkien, gdyby tworzył w języku polskim; przypominał przy tym, że Lord of the Rings był przedstawiany przez autora nie jako oryginalne dzieło anglojęzyczne, ale jako przekład ze Wspólnej Mowy^[8].

Krytycznie o tłumaczeniu Władcy Pierścieni wypowiadali się także literaturoznawcy, m.in. Agnieszka Sylwanowicz, tłumaczka i znawczyni twórczości Tolkiena^[9]. Kontrowersje te spowodowały rewizję tłumaczenia i powrót do wielu oryginalnych nazw^[10]. Z podobną, nieco mniejszą krytyką spotkało się również jego tłumaczenie Diuny Franka Herberta.

Nieprzychylne przyjęcie tłumaczeń znalazło wyraz w obraźliwym neologizmie łozizm, popularnym zwłaszcza na forach internetowych, oznaczającym niezręczne, zbyt oryginalne lub odmienne od tradycyjnych tłumaczenie^[11]. Obrońcy tłumaczeń Łozińskiego twierdzą, że mają one „wspaniały styl” oraz prostszy i zrozumiały język^[12].

Prace autorskie

• Uspołecznić państwo! (1981, razem z Andrzejem Kołakowskim).

Tłumaczenia i redakcje

• Szkoła Frankfurcka (tom I, część 1-2: 1985; tom II, część 1-2: 1987)
• Zygmunt Bauman, Socjologia (1996)
• Frederick Copleston, Historia filozofii (tom 6: 1996, tom 7: 1995)
• Peter Vardy, Paul Grosch, Etyka: poglądy i problemy (1995)
• J.R.R. Tolkien, Władca Pierścieni (tom 1: Bractwo Pierścienia; tom 2: Dwie wieże; tom 3: Powrót króla; 1996–1997 – wiele wydań w następnych latach)
• Ted Honderich (red.), Encyklopedia filozofii (tom 1: 1998, tom 2: 1998)
• Anthony Kenny (red.), Oksfordzka Ilustrowana Historia Filozofii (2001)
• Niklas Luhmann, Semantyka miłości: o kodowaniu intymności (2003)
• Roald Dahl, Fantastyczny pan Lis (2003)
• Roald Dahl, Charlie i wielka szklana winda (2004)
• Roald Dahl, Charlie i fabryka czekolady (2004)
• Roald Dahl, Danny mistrz świata (2005)
• George Steiner, Gramatyki tworzenia: na podstawie wygłoszonych w roku 1990 wykładów imienia Gifforda (2004)
• Klaus von Beyme, Współczesne teorie polityczne (2005)
• Ulrich Beck, Władza i przeciwwładza w epoce globalnej: nowa ekonomia polityki światowej (2005)
• Ken Kesey, Czasami wielka chętka (1995)
• William Diehl, Władca piekieł (2003)
• John Fowles, Daniel Martin (1977)
• Tiziano Terzani, Powiedział mi wróżbita. Lądowe podróże po Dalekim Wschodzie (2008)
• Arthur Conan Doyle, Studium w szkarłacie, Znak czterech, Pies Baskerville’ów, Dolina trwogi, Przygody Sherlocka Holmesa, Szpargały Sherlocka Holmesa, Powrót Sherlocka Holmesa, Pożegnalny ukłon, Archiwum Sherlocka Holmesa (2014)^[13][14][15]
• Charles Dickens, Opowieści wigilijne (2015)^[16][17]
• Emily Brontë, Wichrowe Wzgórza (2016)^[18]
• Peter Ackroyd, Alfred Hitchcock (2017)^[19]

Przypisy

Bibliografia

• Jerzy Łoziński, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [dostęp 2014-04-10] .^{[martwy link]}