C. nippon mantchuricus (C. nippon dybowskii) – jeleń Dybowskiego
C. nippon mandarinus
C. nippon grassianus
C. nippon sichuanicus
C. nippon yesoensis
C. nippon taiouanus – jeleń tajwański
C. nippon pseudaxis – jeleń wietnamski
C. nippon kopschi
C. nippon keramae
C. nippon pulchellus – jeleń wyspowy
Morfologia
Ubarwienie sierści brunatne, dość zmienne; grzbiet i boki ciała pokryte białawymi cętkami. Długość ciała do 1,5 m, ogona do 20 cm, wysokość w kłębie 75–110 cm, masa ciała do 110 kg. Poroże jelenia wschodniego charakteryzuje się niezbyt silnym odgałęzieniem, a liczba odnóg jest nie większa niż 8. Samica nie posiada poroża. Największe rozmiary osiągają podgatunki syberyjskie, a najmniejsze żyją na Tajwanie.
Preferuje lasy liściaste i mieszane z gęstym podszytem, ale łatwo przystosowuje się do zmiennych warunków i różnych wysokości (od poziomu morza do 1800 m n.p.m.).
Tryb życia
Dorosłe samce są samotnikami łączącymi się w małe stada tylko w okresie godowym. Stado składa się z kilku łań i jednego byka. Zwierzę żywi się głównie trawą oraz liśćmi drzew i krzewów. Żyją 15–18 lat. Żerują głównie w nocy.
Komunikują się przy pomocy dźwięków. Zapachy wykorzystywane są do przekazywania informacji o gotowości do rozrodu oraz do znakowania terenu.
Rozmnażanie
Dojrzałość płciową uzyskują ok. 16–18 miesiąca życia. Sika jest gatunkiem poligamicznym. Samiec gromadzi na swoim terytorium haremy do 12 samic.
Gwizdowisko rozpoczyna się w październiku i trwa do końca listopada. Ciąża trwa od 210 do 230 dni, samica rodzi 1–2 młode o wadze urodzeniowej od 4,5–7 kg. Młode przebywają z matką do ukończenia roku.
Sika może krzyżować się z jeleniem szlachetnym.
Zagrożenia i ochrona
Do najgroźniejszych wrogów jelenia wschodniego należą wilki, tygrysy i ludzie. W Polsce od 1 kwietnia 2022 r. nie jest zaliczany do zwierząt łownych[6], został wpisany na listę gatunków obcych, które w przypadku uwolnienia do środowiska przyrodniczego mogą zagrozić gatunkom rodzimym lub siedliskom przyrodniczym[7].
↑Cervus nippon, [w:] Integrated Taxonomic Information System(ang.).
↑ abR.B.R.B.HarrisR.B.R.B., Cervus nippon, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2015.2 [dostęp 2015-09-04](ang.).
↑ abNazwa polska za: Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 174. ISBN 978-83-88147-15-9.
↑ abcK. Kowalski (redaktor naukowy), A. Krzanowski, H. Kubiak, G. Rzebik-Kowalska, L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 117, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
↑SławomirS.WąsikSławomirS., Ssaki Polski od A do Ż, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2011, s. 53, ISBN 978-83-7073-674-3 [dostęp 2023-09-27].
↑Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 25 marca 2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ustalenia listy gatunków zwierząt łownych (Dz.U. z 2022 r. poz. 696).
↑Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2011 r. w sprawie listy roślin i zwierząt gatunków obcych, które w przypadku uwolnienia do środowiska przyrodniczego mogą zagrozić gatunkom rodzimym lub siedliskom przyrodniczym (Dz.U. z 2011 r. nr 210, poz. 1260).
Bibliografia
Halina Komosińska, Elżbieta Podsiadło: Ssaki kopytne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002. ISBN 83-01-13806-8.brak strony w książce
Zwierzęta w parkach narodowych świata. Praca zbiorowa. Warszawa: MUZA SA, 2000. ISBN 83-7200-437-4.brak strony w książce
Na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 11 marca 2005 r. w sprawie ustalenia listy gatunków zwierząt łownych (Dz.U. z 2005 r. nr 45, poz. 433) z późniejszymi poprawkami: Dz.U. z 2017 r. poz. 1484 i Dz.U. z 2022 r. poz. 696