Ojciec Kościoła prezbiter święty mnich Obrońca obrazów | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Czczony przez | |
Wspomnienie |
4 grudnia (kat.), |
Atrybuty |
Jan z Damaszku, Jan Damasceński (arab. يوحنا الدمشقي, Yuḥannā Al Demashqi, gr. Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός, Iôannês ho Damaskênos, cs. Иоа́нн Дамаски́н; ur. ok. 675 w Damaszku, zm. ok. 749 w Mar Saba) – teolog, filozof, święty Kościoła katolickiego i prawosławnego (święty mnich, преподобный), jeden z najwybitniejszych pisarzy chrześcijańskich, Ojciec Kościoła.
Jan urodził się w bogatej rodzinie mającej ogromne wpływy w Damaszku. Dziadek świętego, Mansur, poddał miasto Chalidowi ibn al-Walidowi w 635 roku. Ojciec, Sardżun ibn Mansur (Sergiusz), był odpowiedzialny za finanse kalifa Abd al Malika (685–705). Jan także pełnił tę funkcję aż do zwolnienia wielu chrześcijańskich urzędników przez kolejnego islamskiego władcę. Jan przeniósł się do klasztoru świętego Saby i wkrótce został wyświęcony na kapłana przez patriarchę jerozolimskiego Jana V (705–735).
Podejmował polemikę z nestorianami, jakobitami, monoteletami i islamem. Stanowczo przeciwstawiał się ikonoklazmowi. Twierdził, iż sam wizerunek nie jest przedmiotem adoracji, a zakazy przedstawiania istot żywych zawarte w Starym Testamencie zostały unieważnione przez Nowy Testament. Zajmował się także kontemplacją i możliwością poznania rzeczy duchowych. W jednym z dzieł pisał: „Ponieważ mamy podwójną naturę, będąc złożeni z duszy i ciała, nie możemy dotrzeć do rzeczy duchowych w oderwaniu od cielesnych. W ten sposób poprzez kontemplację cielesną dochodzimy do kontemplacji duchowej”. Święty oraz jego nauczanie wywarło ogromny wpływ na cesarzową Irenę, która na soborze nicejskim II w 787 przywróciła kult obrazów.
Świętemu Janowi przypisuje się autorstwo Kanonu Paschalnego – uroczystego hymnu wychwalającego zmartwychwstanie Chrystusa, śpiewanego podczas nocnego nabożeństwa paschalnego (Jutrznia paschalna) w rycie bizantyjskim, m.in. w Kościele prawosławnym i greckokatolickim.
Jan z Damaszku był ostatnim wielkim ojcem Kościoła wschodniego.
W 1890 roku papież Leon XIII ogłosił go doktorem Kościoła[1].
Wspomnienie liturgiczne w Kościele łacińskim obchodzone jest w zwyczajnej formie rytu rzymskiego 4 grudnia, natomiast w nadzwyczajnej formie rytu rzymskiego 27 marca.
Cerkiew prawosławna wspomina świętego mnicha 4/17 grudnia[a], tj. 17 grudnia według kalendarza gregoriańskiego.
Wierni modlą się do niego o pomoc w nauce śpiewu cerkiewnego oraz poprawnego i uduchowionego czytania pism religijnych. Jest też orędownikiem osób z paraliżem rąk.
W zachodniej ikonografii św. Jan przedstawiany jest w chwili, kiedy anioł uzdrawia go, przykładając rękę, którą – według legendy – odciął mu cesarz bizantyjski Leon.
Atrybutem świętego jest księga i pióro pisarskie.
W ikonografii wschodniej święty przedstawiany jest jako stary mężczyzna z długą siwą brodą, mający na sobie czarne mnisze szaty. Na niektórych wyobrażeniach na głowie ma turban. Zawsze prawą rękę ma uniesioną w błogosławieństwie, a w lewej trzyma zwój, na którym widnieją słowa poświęcone Matce Bożej. Św. Jan jest jedną z głównych postaci na ikonach „Soboru Przenajświętszej Bogarodzicy”, gdzie trzyma zwój z napisem: „O Tobie raduje się wszelkie stworzenie”.
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.