książę-biskup Liège | |
Okres | |
---|---|
Poprzednik |
Arnold z Hornes |
Następca |
Jan VII z Wallenrodt |
książę Bawarii-Straubing | |
Okres | |
Poprzednik | |
Następca |
podział księstwa |
Dane biograficzne | |
Dynastia | |
Data urodzenia |
ok. 1373 |
Data śmierci | |
Miejsce spoczynku | |
Ojciec | |
Matka | |
Żona |
Jan III (ur. ok. 1373 w Le Quesnoy, zm. w styczniu 1425 w Hadze lub Delfcie) – książę-biskup Liège (elekt) od 1389 do 1418 r. (jako Jan VI), książę Bawarii-Straubing od 1417 r. oraz pretendent do tronu hrabstw Hainaut, Holandii i Zelandii z dynastii Wittelsbachów.
Jan III był najmłodszym z trzech synów księcia bawarskiego na Straubing Albrechta I i Małgorzaty, córki księcia brzeskiego Ludwika I. Przeznaczony do stanu duchownego, Jan został kanonikiem katedralnym w Kolonii, a w 1389 roku wybrano go na biskupa Liège. W kolejnym roku został zatwierdzony na tym stanowisku przez papieża. Pozwolił jednak się wyświęcić jedynie na subdiakona, rządził więc biskupstwem jako elekt. Energiczny władca, chciał umocnić świecki wymiar swej władzy w mieście Liège, co nie było w smak władzom miejskim. W 1406 roku pojawił się nawet „antybiskup”, zatwierdzony przez antypapieża. To wywołało otwartą wojnę, w której biskup Jan pozyskał wsparcie książąt Bawarii i Burgundii oraz hrabiów Holandii i Namur. W 1408 roku mieszczanie z Liège zostali pokonani w bitwie pod Othée i krwawo ukarani przez zwycięzców. Zniesiono wszelkie przywileje miejskie, które jednak następnie Jan stopniowo oddawał mieszczanom.
W 1417 roku zmarł starszy brat Jana, Wilhelm II, książę Bawarii-Straubing, a zarazem hrabia Hainaut, Holandii i Zelandii. Nie pozostawił męskich potomków, a jako swoją następczynię wskazał swą córkę Jakobinę (wbrew woli cesarza Zygmunta, który wolał, aby następcą został Jan – po jego bezdzietnej śmierci lenno wróciłoby do dyspozycji cesarskiej). Jan podjął starania w celu objęcia schedy po bracie. Znalazł silne oparcie w samej Holandii, które pozwoliło mu zająć Dordrecht. Jednocześnie, w 1418 roku zrezygnował z biskupstwa Liège i otrzymał cesarskie potwierdzenie swej władzy w ziemiach pozostawionych przez brata (wkrótce potem poślubił cesarską bratanicę, księżną Luksemburga Elżbietę, wdowę po księciu Brabancji Antonim). W 1419 roku zawarł porozumienie z Jakobiną, które dawało mu władzę nad dużą częścią Holandii w roli lennika Jakobiny, zrzekał się też nadań cesarskich. Otrzymał tytuł namiestnika Holandii i Zelandii i w dużej mierze samodzielną władzę w tych hrabstwach. Rezydował w Hadze. W 1420 roku Jan pokonał pozostałą opozycję, zdobywając Lejdę. Jakobina udała się do Anglii, skąd wróciła jesienią 1424 roku aby na nowo podjąć walkę o władzę. Nie mając dzieci z legalnego związku, w 1424 roku Jan zawarł układ o wzajemnym dziedziczeniu z księciem burgundzkim Filipem Dobrym, swoim siostrzeńcem. Kilka miesięcy później Jan zmarł otruty (wolno działającą trucizną nasączono używany przezeń modlitewnik).
Jan był bystrym i energicznym człowiekiem, o bardzo silnej woli, której zawdzięczał przydomek „ohne Gnade” (niemiłosierny). Mimo biskupiego stanowiska, oddawał się światowym rozrywkom i cenił rycerskie rzemiosło oraz damskie towarzystwo. Jednocześnie dbał o rozwój i bezpieczeństwo swoich włości. Był też mecenasem kultury, m.in. przez dwa lata zatrudniał na swoim dworze Jana van Eycka.
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.