Jamalsko-Nieniecki Okręg Autonomiczny
Ямало-Ненецкий автономный округ
Okręg Autonomiczny
Ilustracja
Nieńcy – rdzenna ludność okręgu
Herb Flaga
Herb Flaga
Hymn:
Гимн Ямало-Ненецкого автономного округа
Państwo

 Rosja

Obwód

 tiumeński

Siedziba

Salechard

Kod ISO 3166-2

RU-YAN

Gubernator

Dmitrij Artiuchow

Powierzchnia

769 250 km²

Populacja (2021)
• liczba ludności


547 111[1]

• gęstość

0,71 os./km²

Tablice rejestracyjne

89

Położenie na mapie
Położenie na mapie
Strona internetowa

Jamalsko-Nieniecki Okręg Autonomiczny (ros. Ямало-Ненецкий автономный округ) – jednostka podziału administracyjnego w obrębie Federacji Rosyjskiej.

Położenie

Okręg położony jest w strefie arktycznej Niziny Zachodniosyberyjskiej na Skrajnej Północy o powierzchni 769 tys. km², tj. obszar ca 2,4 raza większy od terytorium Polski. Najdalej na południe wysunięty skrawek okręgu oddalony jest na południe od północnego kręgu polarnego o 800 km. Ponad połowa terytorium leży za kręgiem polarnym. W skład terytorium okręgu wchodzi Półwysep Jamalski.

Od wschodu graniczy z Krajem Krasnojarskim, od południa z Chanty-Mansyjskim Okręgiem Autonomicznym – Jugrą, od zachodu z Republiką Komi i Nienieckim Okręgiem Autonomicznym, a od północy oblewają go wody Morza Karskiego.

Powierzchnia

Rzeźba terenu

Na terenie Okręgu występują dwa zasadnicze rodzaje rzeźby terenu: równiny i góry. Równiny w 90% leżą na wysokości poniżej 100 m n.p.m.

Górska część Okręgu zajmuje niezbyt szeroki pas wzdłuż Uralu Polarnego. Średnia wysokość masywów górskich w tym rejonie to 600–800 m. Sam Ural Polarny wznosi się na wysokość 1200–1300 m. Najwyższymi szczytami Jamalsko-Nienieckiego OA są góra Paj-Er – 1499 m n.p.m., oraz góra Kołokolnia – 1305 m n.p.m.

Klimat

Teren Okręgu leży w trzech strefach klimatycznych: polarnej, subpolarnej i umiarkowanej chłodnej. Miejscowy klimat charakteryzuje się dużymi zmianami temperatury i innych warunków pogodowych na przestrzeni roku, długą, chłodną i surową zimą z silnymi burzami śnieżnymi i zamieciami.

Najniższa zanotowana temperatura to –56 °C. Lato jest krótkie, średnio trwa ok. 50 dni.

Strefa klimatu polarnego obejmuje wyspy na Morzu Karskim oraz północną część Półwyspu Jamał i Półwyspu Gydańskiego. Tu właśnie najbardziej widoczne są cechy klimatu Okręgu: zima jest bardzo długa i ciężka, a burze śnieżne i zamiecie – najsilniejsze. Także tu notuje się najniższe temperatury (absolutne minimum –56 °C).

W okresie zimowym grubość pokrywy śnieżnej nie przekracza 40 cm. Wiosna pojawia się późno. Temperatury nocą nie spadają poniżej 0 °C jedynie w lipcu. Często występuje wysoki poziom zachmurzenia. Jesienią do pochmurnej pogody dołączają silne wiatry.

Temperatura zwykle spada na stałe poniżej zera już we wrześniu, czasami jednak zdarzają się cieplejsze lata i wówczas w czasie dnia przyjmuje ona wartości dodatnie jeszcze w październiku, a wody zamarzają dopiero w listopadzie.

Subpolarna strefa klimatyczna zajmuje położone bardziej na południe części półwyspów Jamał i Gydańskiego. Lato (albo raczej ciepła pora roku, bez przymrozków) w tym rejonie trwa dłużej, do 68 dni. Opady głównie w ciepłej porze roku, w formie deszczu.

Południowa część regionu, położona na Nizinie Zachodniosyberyjskiej leży strefie klimatów umiarkowanych chłodnych, skrajnie kontynentalnych. Średnia temperatury są wyższe. Pokrywa śniegowa osiąga grubość 60–80 cm. i zalega od połowy października do połowy maja. Lato dość ciepłe i wilgotne. Okres bez przymrozków wynosi ok. 100 dni.

Ludność

Narodowości

Zdecydowaną większość ludności Jamalsko-Nienieckiego OA stanowią Rosjanie (59,2%). Ponadto na terenie Okręgu mieszkają:

Rdzenni mieszkańcy Okręgu stanowią 6,1% populacji i są to:

Gęstość zaludnienia

Średnia gęstość zaludnienia w Jamalsko-Nienieckim OA wynosi 0,7 os./km² W praktyce istnieją duże rozbieżności pomiędzy różnymi częściami kraju. W miastach i w ich pobliżu jest to kilkadziesiąt, a nawet ponad kilkaset osób na km², zaś na pozostałych obszarach pozamiejskich 1 osoba przypada na kilkadziesiąt km².

Miasta

Nojabr´sk
Nojabr´sk
Nowy Urengoj

Stolicą Okręgu jest miasto Salechard. Największymi miastami na terenie Autonomii są Nowy Urengoj i Nojabr´sk.

Ludność miejska stanowi 82,8% populacji okręgu.

Najważniejsze miasta i osiedla (stan na 1 stycznia 2005)

Miasto Nazwa rosyjska Liczba mieszkańców
Nowy Urengoj Новый Уренгой 109 108
Nojabr´sk Ноябрьск 106 860
Nadym Надым 49 248
Salechard Салехард 38 343
Murawlenko Муравленко 36 812
Łabytnangi Лабытнанги 27 402
Gubkinskij Губкинский 21 591
Tarko-Sale Тарко-Сале 19 529
Pangody Пангоды 10 972
Urengoj Уренгой 9450
Charp Харп 7153
Tazowskij Тазовский 6410
Zapoliarnyj Заполярный 1008

Podział administracyjny

Z obszaru Jamalsko-Nienieckiego OA – wyodrębnione są tereny większości dużych miast. Obejmują one obszar samego miasta, czasem również kilku miejscowości położonych w pobliżu. Okręgów takich jest 7. Pozostała powierzchnia Okręgu podzielona jest na 7 rejonów.

Okręgi miejskie

Okręg miejski Nazwa rosyjska liczba mieszkańców
Salechard 38 531
Gubkinski 21 591
Labytnangi 34 905
Murawlenko 36 812
Nadym 49 248
Nojabr´sk 106 860
Nowy Urengoj 109 108

Rejony

Pozamiejska powierzchnia Jamalsko-Nienieckiego OA podzielona jest na 7 rejonów.

Rejon Nazwa rosyjska Liczba mieszkańców W tym: miasto W tym: wieś Siedziba władz
Jamalski Ямальский район 15 478 --- 15 478 Jar-Sale
Krasnosielkupski Красноселькупский район 6264 --- 6264 Krasnosielkup
Nadymski Надымский район 21 088 11 980 9108 Nadym
Priuralski Приуральский район 7996 --- 7996 Aksarka
Purowski Пуровский район 49 196 28 979 20 217 Tarko-Sale
Szurymkarski Шурышкарский район 9718 --- 9718 Muży
Tazowski Тазовский район 16 571 6410 10 161 Tazowskij

Władze

Organem prawodawczym jest miejscowy parlament – Duma Państwowa Jamalsko-Nienieckiego Okręgu Autonomicznego (ros. Государственная Дума Ямало-Ненецкого автономного округа), złożona z 21 członków. Stanowione przez ten organ prawa dotyczą spraw lokalnych i nie mogą być sprzeczne z ustawodawstwem ogólnorosyjskim.

Głową Okręgu jest gubernator. Obecnie, od 1994 funkcję tę sprawuje Jurij. W. Niejołow.

Języki urzędowe

Zasadniczym językiem urzędowym Okręgu jest, podobnie jak w całej Rosji język rosyjski. Na terenie Jamalsko-Nienieckiego OA specjalny status posiadają języki autochtonicznych narodów: nieniecki, chantyjski i selkupski, jednak w praktyce ich znaczenie jest symboliczne, jako że zaledwie nieco ponad połowa spośród 8760 zamieszkujących kraj Chantów i ok. 35% spośród ok. 2500 Selkupów żyjących w OA zna język ojczysty. Znajomość języka nienieckiego jest większa z racji większej liczebności tego narodu, ale także i on powoli traci znaczenie, gdyż spośród ponad 22 000 Nieńców ojczystym językiem posługuje się zaledwie 66%.

Tablice rejestracyjne

Tablice pojazdów zarejestrowanych w Jamalsko-Nienieckim Okręgu Autonomicznym mają oznaczenie 89 w prawym górnym rogu nad flagą Rosji i literami RUS.

Zobacz też

Przypisy

  1. Предварительная оценка численности постоянного населения на 1 января 2021 года и в среднем за 2020 год [online] [dostęp 2021-03-17] [zarchiwizowane z adresu 2021-02-04].

Linki zewnętrzne

  • Strona internetowa Jamalsko-Nienieckiego Okręgu Autonomicznego. adm.yanao.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-11-12)]. (ros.)

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się