Język haseł przedmiotowych Biblioteki Narodowej (JHP BN) – język informacyjno-wyszukiwawczy o charakterze uniwersalnym stosowanym od kilkudziesięciu lat w bieżącej bibliografii narodowej, katalogach Biblioteki Narodowej oraz co najmniej kilkuset polskich bibliotekach[1].
Pierwszy słownik JHP BN ukazał się w 1956 r. pod tytułem Słownik tematów dla bibliografij i katalogów w układzie przedmiotowym, nazywany też Słownikiem Kossonogi.
Następne wydanie było dopiero w 1989 r. pod tytułem Słownik języka haseł przedmiotowych Biblioteki Narodowej. Kolejne wydania poprawianego i uzupełnianego słownika były w latach 1993, 1997, 2000 i 2005.
Od 1957 r. Biblioteka Narodowa zamieszcza hasła przedmiotowe we wszystkich opisach bibliograficznych rejestrowanych w bieżącej bibliografii narodowej wydawnictw zwartych Przewodniku Bibliograficznym, a od 1969 r. katalog przedmiotowy – początkowo tradycyjny, kartkowy, a następnie zautomatyzowany – stał się głównym katalogiem rzeczowym BN.
Wszystkie hasła JHP BN są objęte kontrolą kartoteki wzorcowej tworzonej stopniowo od 1995 roku. Wówczas to zawartość kartoteki kartkowej przeniesiono do systemu MAK, a następnie do zintegrowanego systemu bibliotecznego INNOPAC i rozpoczęto tworzenie wzorcowych haseł osobowych, korporatywnych, tytułowych i geograficznych. Kartoteka wzorcowa JHP BN jest od początku prowadzona w formatach typu MARC – pierwotnie w formacie własnym BN (MARCBN), następnie w USMARC, obecnie MARC21. Umożliwiło to wykorzystywanie języka w systemach bibliotecznych przystosowanych do obsługi sieci odsyłaczy w systemie informacyjno-wyszukiwawczym.
Od września 2007 r. odpowiedzialność za rozwój JHP BN przejęła Pracownia Języka Haseł Przedmiotowych Biblioteki Narodowej w Instytucie Bibliograficznym, pod kierownictwem Anny Stolarczyk.
JHP BN był projektowany i prowadzony początkowo jako język opisu książek. Począwszy od lat 90. XX w. opracowanie w JHP BN obejmowano kolejno:
Tematy – są jednostkami samodzielnymi leksykalnie i składniowo, tzn. mogą samodzielnie stanowić hasło przedmiotowe.
Tematy dzielimy na:
Określniki
Określniki – są wyrażeniami niesamodzielnymi składniowo, tzn. nie mogą samodzielnie stanowić hasła przedmiotowego. Są elementem dodawanym po temacie w celu doprecyzowania kontekstu, wskazania na aspekt, ujęcie, punkt widzenia, lokalizacji przedmiotu dokumentu w czasie i przestrzeni.
Określniki dzielimy na:
Począwszy od wydania drugiego artykuły przedmiotowe JHP BN w Słowniku drukowanym otrzymują postać taką jak artykuły deskryptorowe w tezaurusach.
Używane symbole:
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.