Był synem dozorcy Walentego Węgrzyna i Karoliny z Beslerów. Jego starszym bratem był Maksymilian Węgrzyn, aktor i reżyser[1].
Ukończył szkołę realną w Krakowie, gdzie mieszkał u swego brata Maksymiliana, i szkołę dramatyczną Gabrieli Zapolskiej.
Debiutował w 1904 na deskach Teatru Miejskiego we Lwowie jako Eros w sztuce J. Żuławskiego Eros i Psyche. W latach 1905–1912 był aktorem Teatru Miejskiego w Krakowie. W 1912 występował w Rosji z zespołem teatru A. Szyfmana, a po powrocie do Polski zamieszkał w Warszawie, gdzie został aktorem Teatru Polskiego w Warszawie. 29 stycznia 1913 wystąpił w premierze inauguracyjnej tego teatru, którą był IrydionZygmunta Krasińskiego, grając tytułową rolę[2]. W latach 1916–1924 występował w Teatrze Rozmaitości, a w latach 1924–1938 w Teatrze Narodowym. Z Warszawy często wyjeżdżał na występy gościnne, brał też udział w objazdowych spektaklach Reduty (1930).
W latach 1914–1939 grał w wielu polskich filmach, m.in.: Słodyczy grzechu (1914), Urodzie życia (1921), Trędowatej (1926), Dziejach grzechu (1933). Partnerował w nich między innymi Poli Negri i Jadwidze Smosarskiej. Dzięki roli w filmie Carat i jego sługi stał się gwiazdorem i jednocześnie amantem.
Ogromną popularność zyskał dzięki roli w Iwonce (1925)[3]. Film nie zachował się w całości (ostatnio odnaleziono 20-minutowy fragment dzieła), ale zachowały się fotosy oraz recenzje wielkich krytyków. Tak pisał o roli Węgrzyna Antoni Słonimski[3]:
Węgrzyn ma najpiękniejszy głos z aktorów polskich, ale to tylko troszkę mu pomaga w kinematografie. Odegrał on w Iwonce rolę wykwintnisia, demona elegancji. Już w pierwszej scenie widzieliśmy, jak pije sam szampana i rzuca papierosy na dywan. Tego nie robi nawet Beylin, kiedy jest sam w pokoju.
Rok później stanął po obu stronach kamery, reżyserując wraz z Edwardem Puchalskim słynną Trędowatą na podstawie powieści Heleny Mniszkówny. Wcielił się również w rolę Rudeckiego, ojca Stefci. W tej samej roli wystąpił dziesięć lat później, tym razem w dźwiękowej ekranizacji powieści wyreżyserowanej przez Juliusza Gardana[4].
Pierwszym filmem dźwiękowym, w którym wystąpił, był dramat polityczny Dziesięciu z Pawiaka (1931). Zagrał w nim przywódcę niepodległościowej organizacji bojowej[4].
Po wybuchu II wojny światowej został aresztowany przez Gestapo i osadzony na Pawiaku, zapewne w związku z wykreowaną w lipcu w Teatrze Polskim rolą Battlera w spektaklu GenewaGeorge'a Bernarda Shawa, która była parodią Hitlera. W 1940 został zwolniony i zaczął grać w jawnych teatrach (najpierw w rewiach w teatrze Złoty Ul, potem w repertuarze dramatycznym w teatrze Komedia (1941–44) i dorywczo w teatrze Miniatury). 27 listopada 1943 obchodził w teatrze Komedia jubileusz czterdziestolecia pracy artystycznej[1].
Po powstaniu warszawskim, zniszczony nałogiem alkoholowym w który wpadł po tragicznej śmierci syna, aby zdobyć środki do życia otworzył we Włochach niewielki sklepik, w którym sprzedawał m.in. bimber[5].
Po wojnie przeniósł się do Łodzi, gdzie powrócił na scenę. W latach 1946–1948 był aktorem Teatru Wojska Polskiego w Łodzi. Występował również gościnnie w Warszawie i Bydgoszczy. W 1950 roku zagrał w łódzkim „Teatrze Osa” swą ostatnią rolę Strzechy w Złotych niedolach Władysława Krzemińskiego.
Życie prywatne
Był dwukrotnie żonaty. Z pierwszą żoną miał dwójkę dzieci, syna Mieczysława (aktora) i córkę Zofię. Drugą żoną Węgrzyna była Zofia Lindorfówna, dla której porzucił swą pierwszą żonę oraz przeszedł na prawosławie. Ślub odbył się w cerkwi na warszawskiej Pradze. Drugie małżeństwo było bezdzietne i rozpadło się po 15 latach.
W 1942 roku syn Węgrzyna – Mieczysław – został aresztowany przez Gestapo. Wywieziono go do Auschwitz, gdzie kilka tygodni później rozstrzelano przed blokiem 11. Aktor załamał się psychicznie i popadł w alkoholizm[5]. Stwierdzono też u niego schizofrenię. Kilka ostatnich lat życia spędził w szpitalu psychiatrycznym w Kościanie, gdzie zmarł w zapomnieniu w 1952 roku[3].
↑ abcAgnieszka Czarkowska-Krupa Agnieszka Czarkowska-Krupa ma konto: Józef Węgrzyn – polski Rudolf Valentino. OldCamera.pl, 2020-11-21. [dostęp 2021-01-19].
↑ abcJózef Węgrzyn. Akademia Polskiego Filmu. [dostęp 2021-01-19].
↑ abWacław Wiernicki: Wspomnienia o warszawskich knajpach. Prószyński i S-ka, 1994, s. 109. ISBN 83-902520-0-7.
Syrena Record. Pierwsza polska wytwórnia fonograficzna = Poland’s first recording company: 1904–1939. ISBN 83-917189-0-5.brak strony w książce
Zbigniew Adrjański: Kalejdoskop estradowy. Leksykon polskiej rozrywki 1944–1989 : artyści, twórcy, osobistości. Warszawa: Bellona, 2002. ISBN 83-11-09191-9.brak strony w książce