S38N29
Z4
Aa1M12S29X1
N25
Hekau-chasut w hieroglifach
Egipt i Nubia. XVIIXVI wiek p.n.e.

Hyksosi (egip. Hekau-chasut, „władcy obcych krajów”; arab. trb. Al-Mluk ar-R`t, „królowie pasterze”; stgr. Ύκουσσώς) – termin określający niejednorodną etnicznie grupę ludów zachodnioazjatyckich (semickich i huryckich) przybyłych do delty Nilu ok. 1650–1540 p.n.e. w tak zwanym Drugim Okresie Przejściowym[1][2].

Stolicą Wielkich Hyksosów (XV dynastia według numeracji Manetona) było Awaris (egip. Hut-uret), obecnie San al-Hadżar al-Kiblija. Poza nimi wyróżnia się jeszcze dynastię Małych Hyksosów (XVI dynastia), którzy prawdopodobnie byli wasalami dynastii Wielkich Hyksosów. Osiedlili się w Farasz, Tell el-Sahaba, Bubastis, Inszas i Tell el-Jahudija[2].

Stosowali odmienną niż inni najeźdźcy politykę na opanowanych terenach. Nie zakładali własnej administracji, nie stosowali represji w stosunku do ludności, lecz adaptowali istniejący porządek rzeczy, wtapiając się w wielowiekową tradycję i doświadczenie. Przyjęli pismo hieroglificzne (dokonali transkrypcji swych imion), tytuły królewskie i urzędnicze[2].

W dziedzinie kultury i religii postępowali podobnie jak w polityce, przyjmując Seta jako głównego boga z centrum jego kultu w Awaris. Wnieśli także wielki wkład w dziedzinie techniki, głównie w wojskowości, wprowadzając zaprzęgi konne – rydwany, co zrewolucjonizowało sposób prowadzenia działań wojennych, naśladowany później przez władców Nowego Państwa. Po raz pierwszy rydwany bojowe wprowadził do swej armii Kamose. Wprowadzili do uzbrojenia również zaawansowany sposób obróbki brązu, co później pozwoliło uzyskać Egiptowi znaczną przewagę militarną względem wrogów[1][2][3]

W wyniku działań zbrojnych podjętych przez Kamose (XVII dynastia tebańska) oraz jego brata i następcy, Ahmose I – Hyksosi zostali wyparci z Egiptu. Wyzwolenie i zjednoczenie Egiptu za czasów Ahmose dało początek powstaniu Nowego Państwa – najświetniejszej epoki w dziejach Egiptu Faraonów[2].

Uproszczona tabela chronologiczna dynastii hyksoskich i tebańskiej

Drugi Okres Przejściowy
Rok p.n.e. XIII/XIV dynastia XV/XVI dynastia – Awaris XVII dynastiaTeby
1674 Dedumesiu I
Szeszi/Salitis
Dedumesiu II
Senebiu
Dżedkare
Montuemsaf
1650 Jakob-Har
Rahotep
Antef V
Sobekemsaf II
Chian Dżehuti
1633 koniec XIV dynastii Mentuhotep VII
Nebirau
Antef VII
Apopis I
1594 Senachtenre Ahmose
1592 Sekenenre Tao
Apopis II
Kamose
1550 początek XVIII dynastiiAhmose I

Przypisy

  1. a b Hilary McGlynn (red.), Wielka Encyklopedia Oxford, t. 8, Oxford Educational, 2008, s. 7, ISBN 978-83-252-0187-6 (pol.).
  2. a b c d e Hyksos, [w:] F.L. Cross, E.A. Livingstone (red.), Oxford Encyclopedia of Archaeology in the Near East, Oxford University Press, 2011, DOI: 10.1093/acref/9780195065121.001.0001, ISBN 978-0-19-989228-0 [dostęp 2021-06-04] (ang.).
  3. Hyksos, [w:] World Encyclopedia, Philip’s, 2014, DOI: 10.1093/acref/9780199546091.001.0001, ISBN 978-0-19-954609-1 (ang.).

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się