Henryka Krzywonos
Ilustracja
Pełne imię i nazwisko

Henryka Krystyna Krzywonos-Strycharska

Imię i nazwisko urodzenia

Henryka Januszkiewicz

Data i miejsce urodzenia

27 marca 1953
Olsztyn

Zawód, zajęcie

działaczka społeczna i polityczna, motornicza

Miejsce zamieszkania

Glincz

Stanowisko

posłanka na Sejm VIII, IX i X kadencji (od 2015)

Partia

UW, PO

Małżeństwo

Krzysztof Strycharski

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Odznaka Honorowa Za Zasługi dla Ochrony Praw Dziecka Order Ecce Homo Order Uśmiechu
Henryka Krzywonos (z prawej) na konwencji Platformy Obywatelskiej (2011)
Henryka Krzywonos odbierająca z rąk przewodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej Wojciecha Hermelińskiego zaświadczenie o wyborze na posłankę VIII kadencji Sejmu (2015)
Wizerunek Henryki Krzywonos na muralu „Kobiety Wolności” w Gdańsku

Henryka Krystyna Krzywonos-Strycharska z domu Januszkiewicz, primo voto Pawłowska, secundo voto Lipska[1] (ur. 27 marca 1953 w Olsztynie) – polska działaczka społeczna i polityczna, motornicza, uczestniczka opozycji w okresie PRL, sygnatariuszka porozumień sierpniowych, posłanka na Sejm RP VIII, IX i X kadencji.

Życiorys

Okres PRL

Od 1973 do 1978 pracowała jako motornicza w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie Komunikacyjnym Oddział Komunikacji Miejskiej Tramwajowej w Gdańsku. Później była zatrudniona w Stoczni Gdańskiej, na stanowisku operatora urządzeń dźwigowych, jednak już w 1979 powróciła do poprzedniego miejsca pracy[2].

15 sierpnia 1980 w pobliżu Opery Bałtyckiej zatrzymała prowadzony przez siebie tramwaj[3][4]. Zdarzenie to bywa określane jako początek strajku gdańskiej komunikacji publicznej w okresie wydarzeń sierpniowych[4]. Według niektórych świadków zdarzeń już w godzinach rannych na swoje trasy nie wyjechała część kierowców autobusów, zatem Henryka Krzywonos przyłączyła się do trwającego już strajku[5]. Została następnie przedstawicielem WPK w Międzyzakładowym Komitecie Strajkowym[5], weszła w skład jego prezydium[2].

16 sierpnia, po podpisaniu w Stoczni Gdańskiej porozumienia z dyrekcją i ogłoszeniu przez Lecha Wałęsę końca strajku, wraz z Aliną Pienkowską, Anną Walentynowicz i Ewą Ossowską zatrzymywała na bramach robotników opuszczających stocznię, co zapobiegło zakończeniu strajku[4][6][7].

31 sierpnia znalazła się wśród sygnatariuszy porozumień sierpniowych, wkrótce została odwołana z prezydium MKZ Gdańsk przez komitet założycielski NSZZ „Solidarność” w jej zakładzie pracy[2].

W stanie wojennym zajmowała się pomocą internowanym, była też kolporterką wydawnictw podziemnych. Była represjonowana, objęta nakazem opuszczenia Gdańska i pozbawiona możliwości zatrudnienia. Korzystała wówczas ze wsparcia różnych osób, w tym księdza Henryka Jankowskiego[2]. Podczas jednej z rewizji została dotkliwie pobita, na skutek czego straciła ciążę[8][9].

III RP

Od 1994 do czasu przejścia na emeryturę (w 2009) prowadziła rodzinny dom dziecka w Gdańsku[6], wychowując wraz z mężem łącznie dwanaścioro dzieci[8]. Od 1995 należała do Unii Wolności[10]. W wyborach w 2002 kandydowała do rady miasta w Gdańsku z Obywatelskiego Komitetu Bogdana Borusewicza[11].

W 2004 ukończyła Liceum Ogólnokształcące Centrum Kształcenia Ustawicznego w Kościerzynie[12].

Zaangażowała się w działalność ruchu społecznego Kongres Kobiet, była członkinią rady programowej powołanego na jego bazie stowarzyszenia[13]. W wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2014 startowała z listy Platformy Obywatelskiej w okręgu nr 1 (województwo pomorskie) i nie uzyskała mandatu posła, zdobywając 21 911 głosów[14].

W 2015 wystartowała w wyborach parlamentarnych z listy PO w okręgu gdyńskim. Została wybrana na posłankę VIII kadencji, otrzymując 24 333 głosy[15]. Została członkinią sejmowej Komisji Łączności z Polakami za Granicą, pracowała też w Komisji Polityki Społecznej i Rodziny (2015–2018)[16]. W wyborach w 2019 z powodzeniem ubiegała się o poselską reelekcję z ramienia Koalicji Obywatelskiej, otrzymując 14 508 głosów[17]. Zasiadła w Komisji Regulaminowa, Spraw Poselskich i Immunitetowych, a ponadto początkowo ponownie w Komisji Łączności z Polakami za Granicą, z której jednak po miesiącu przeszła do Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych[12]. W 2021 wstąpiła do PO[18]. W wyborach w 2023 została wybrana do Sejmu X kadencji z wynikiem 8460 głosów[19].

Życie prywatne

Córka Henryka i Haliny[1]. Mężem Henryki Krzywonos jest Krzysztof Strycharski[10]. Mieszkają w Glinczu[20].

Publikacje

Odznaczenia, wyróżnienia, upamiętnienie

W 2006, za wybitne zasługi w działalności na rzecz przemian demokratycznych w Polsce, została przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego odznaczona Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski[22].

Została ponadto wyróżniona:

W 2019 jej wizerunek znalazł się na muralu „Kobiety Wolności” na stacji PKM Strzyża w Gdańsku[27].

Odniesienia w kulturze

Henryce Krzywonos został poświęcony film dokumentalny Świat bez tajemnic – Oni zrywali Żelazną Kurtynę – Polska. Henryka Krzywonos i narodziny Solidarności w reżyserii Małgorzaty Buckiej (produkcja Francja 2008) oraz książka Agnieszki Wiśniewskiej Duża Solidarność, mała solidarność. Biografia Henryki Krzywonos (Wydawnictwo Krytyki Politycznej 2010). Jej postać występuje również w filmie Wałęsa. Człowiek z nadziei z 2013, Henrykę Krzywonos zagrała w tej produkcji Dorota Wellman[28]. Została jedną z bohaterek spektaklu 1989, koprodukcji Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie i Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego z 2022; Henrykę Krzywonos zagrała Dominika Feiglewicz[29].

Przypisy

  1. a b Dane osoby pełniącej funkcje publiczne. katalog.bip.ipn.gov.pl. [dostęp 2023-11-27].
  2. a b c d e f Nota biograficzna w Encyklopedii Solidarności. [dostęp 2021-12-10].
  3. Wydajemy biografię Henryki Krzywonos. krytykapolityczna.pl, 13 sierpnia 2010. [dostęp 2010-09-09].
  4. a b c Tomasz Potkaj: Ciągle robię to samo. tygodnikpowszechny.pl, 10 sierpnia 2003. [dostęp 2021-08-13].
  5. a b Arkadiusz Kazański. Sierpień ’80 w Gdańsku. „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej”. 8–9 (118–119), s. 25, 28, wrzesień-październik 2010. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej. ISSN 1641-9561. [dostęp 2015-12-10]. 
  6. a b Irena Łaszyn, Mama na emeryturze, „Dziennik Bałtycki” z 24 stycznia 2009.
  7. Udział Henryki Krzywonos w tych wydarzeniach potwierdzają m.in. relacje obecnych wówczas w Stoczni Gdańskiej Jerzego Borowczaka (zob. Jaką rolę w Sierpniu 1980 r. odegrali Lech Kaczyński i Henryka Krzywonos?. se.pl, 7 września 2010. [dostęp 2010-09-09].), Bogdana Borusewicza (zob. Tomasz Potkaj: Ciągle robię to samo. tygodnik.com.pl. [dostęp 2010-09-09].) i Lecha Wałęsy (zob. „Gdyby nie Krzywonos, musiałbym wyjść ze Stoczni”. tvn24.pl, 3 września 2010. [dostęp 2020-02-15].). Także ks. Henryk Jankowski opisywał Henrykę Krzywonos jako tę, która podeszła do Lecha Wałęsy i powiedziała mu, że motorniczy chcą kontynuować strajk (zob. Roger Boyes: Nagi prezydent. Londyn: Aneks, 1995, s. 73. ISBN 1-897962-11-8.). Według Arkadiusza Kazańskiego rolę tę kwestionowała natomiast Anna Walentynowicz (zob. „Mit Krzywonos zbudowany na kłamstwie”. wp.pl, 7 września 2010. [dostęp 2010-09-09].).
  8. a b Mama. Panią to masz na ulicy. wysokieobcasy.pl, 24 maja 2009. [dostęp 2010-09-09].
  9. Henryka Strycharska-Krzywonos. wyborcza.pl, 25 czerwca 2010. [dostęp 2010-09-09].
  10. a b Gwiazda Henryki Krzywonos. wp.pl, 7 września 2010. [dostęp 2010-09-09].
  11. Serwis PKW – Wybory 2002. [dostęp 2018-11-16].
  12. a b Strona sejmowa posła IX kadencji. [dostęp 2023-05-05].
  13. Rada Programowa. stowarzyszeniekongreskobiet.pl. [dostęp 2011-03-16].
  14. Serwis PKW – Wybory 2014. [dostęp 2014-06-03].
  15. Serwis PKW – Wybory 2015. [dostęp 2015-10-27].
  16. Strona sejmowa posła VIII kadencji. [dostęp 2018-07-30].
  17. Serwis PKW – Wybory 2019. [dostęp 2019-10-15].
  18. Rada Krajowa: Posłowie i Senatorowie. platforma.org, 9 grudnia 2021. [dostęp 2021-12-10].
  19. Serwis PKW – Wybory 2023. [dostęp 2023-10-17].
  20. „Samorządna Gmina Żukowo” chce zmienić burmistrza. zukowo.net, 19 maja 2010. [dostęp 2014-08-28].
  21. Szymon Bujalski: Gill-Piątek: „Największe poczucie winy mam wobec mieszkańców”. wyborcza.pl, 24 marca 2016. [dostęp 2019-05-12].
  22. Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 3 maja 2006 r. o nadaniu orderów (M.P. z 2006 r. nr 43, poz. 460).
  23. Kobiety „Solidarności”. tygodnik.onet.pl, 31 sierpnia 2010. [dostęp 2010-08-31].
  24. Henryka Krzywonos i Justyna Kowalczyk Ludźmi Roku 2010 WPROST. media.point-group.pl, 21 marca 2011. [dostęp 2011-03-21].
  25. Dama Orderu Henryka Krzywonos-Strycharska. ecce-homo.pl. [dostęp 2011-08-17].
  26. Odznaka Honorowa Rzecznika. Biuro Rzecznika Praw Dziecka. [dostęp 2017-02-01].
  27. Izabela Biała: Kobiety Wolności – niezwykły mural na stacji PKM Strzyża przypomina polskie opozycjonistki. gdansk.pl, 5 lipca 2019. [dostęp 2021-05-14].
  28. Wałęsa. Człowiek z nadziei w bazie filmpolski.pl. [dostęp 2015-04-06].
  29. 1989. teatrwkrakowie.pl. [dostęp 2023-09-14].

Linki zewnętrzne

  • Strona sejmowa posła IX kadencji. [dostęp 2023-05-05].

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się