Henryk Jabłoński i prezydent Stanów ZjednoczonychRichard Nixon przed frontem kompanii honorowej na lotnisku Okęcie, Warszawa, 31 maja 1972Od lewej: Henryk Jabłoński, Edward Gierek i Piotr Jaroszewicz na trybunie honorowej podczas pochodu 1-Majowego, 1973Henryk Jabłoński (z lewej) i Franciszek Szlachcic w prezydium I Krajowej Konferencji PZPR, październik 1973Henryk Jabłoński podczas uroczystego posiedzenia Obywatelskiego Komitetu Odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie, 19 lipca 1974Henryk Jabłoński wita Papieża Jana Pawła II podczas drugiej pielgrzymki do Polski, Warszawa, 16 czerwca 1983. Z prawej prymas Polski kardynał Józef GlempGrób Henryka Jabłońskiego na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie
W latach 1945–1947 przewodniczący Zarządu Głównego Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego. W latach 1946–1950 profesor Akademii Nauk Politycznych w Warszawie. W latach 1946–1948 piastował znaczące funkcje w lubelskiej PPS (kierownik Wydziału Polityczno-Propagandowego CKW PPS, przewodniczący Wojewódzkiego i Stołecznego Komitetu PPS, sekretarz Centralnego Komitetu Wykonawczego PPS oraz jego wiceprzewodniczący, już od 1945 zasiadał w Radzie Naczelnej partii). Zwolennik połączenia PPS i Polskiej Partii Robotniczej.
Poseł do Krajowej Rady Narodowej (zgłoszony na IX sesji KRN 29 grudnia 1945 na wniosek PPS, ślubowanie złożył 2 stycznia 1946[8]). Od 1947 do 1989 był posłem na Sejm Ustawodawczy oraz na Sejm PRL I, II, III, IV, V, VI, VII, VIII i IX kadencji. W latach 1985–1989 przewodniczący Sejmowej Komisji Obrony Narodowej.
W latach 1953–1955 sekretarz Wydziału I Nauk Społecznych PAN. Od 1955 do 1965 pełnił obowiązki sekretarza naukowego PAN, a w latach 1966–1971 wiceprezesa PAN[11]. Członek Rady Redakcyjnej „Przeglądu Historycznego”, przewodniczący Rady Redakcyjnej periodyku „Materiały i studia do historii prasy i czasopiśmiennictwa polskiego”[12], członek Komitetu Redakcyjnego biuletynu PAN „Nauka Polska”.
Zaliczany do byłych członków PPS zbliżonych do „puławian” podczas walki o władzę w kierownictwie PZPR w latach pięćdziesiątych[13].
W latach 1965–1966 minister szkolnictwa wyższego, następnie w latach 1966–1972 minister oświaty i szkolnictwa wyższego (podpisywał decyzje o relegowaniu „nieprawomyślnych” studentów po marcu 1968, m.in. Adama Michnika).
Od grudnia 1970 zastępca członka, a w latach 1971–1981 członek Biura Politycznego KC PZPR. We wrześniu 1980 przeprowadzał na posiedzeniu Komitetu Centralnego PZPR formalną procedurę odwołania ze stanowiska I sekretarza KCEdwarda Gierka i powołania na to stanowisko Stanisława Kani[14]. Na IX Nadzwyczajnym Zjeździe PZPR w lipcu 1981 nie został wybrany do Komitetu Centralnego partii, a w konsekwencji nie wszedł w skład Biura Politycznego. W październiku 1981 powołany przez plenum Komitetu Centralnego PZPR w skład Zespołu dla przygotowania naukowej syntezy dziejów polskiego ruchu robotniczego[15]. Ponownie zasiadał w KC PZPR w latach 1986–1990.
W 1972, zgodnie z umową zawartą przed zjednoczeniem PPS z PPR, według której stanowisko Przewodniczącego Rady Państwa miało być obsadzane przez PPS-owców, z inicjatywy Edwarda Gierka wybrany na przewodniczącegoRady Państwa (zajął miejsce Józefa Cyrankiewicza).
W okresie 1975–1976 był przewodniczącym Komisji Nadzwyczajnej dla przygotowania projektu ustawy o zmianie Konstytucji PRL. Zmiana ta polegała m.in. na wpisaniu do Konstytucji kierowniczej roli PZPR i sojuszu ze ZSRR. Odmówił wprowadzenia do projektu Konstytucji przepisów dotyczących ustanowienia funkcji Prezydenta PRL, którym miał zostać Edward Gierek[16].
W 1985 ustąpił z funkcji przewodniczącego Rady Państwa, jego miejsce zajął gen. Wojciech Jaruzelski. Po oficjalnym zakończeniu stanu wojennego zaproponował awansowanie gen. Wojciecha Jaruzelskiego na stopień marszałka Polski (ten awansu nie przyjął). Po X Zjeździe PZPR w 1986 wszedł w skład Rady Redakcyjnej organu teoretycznego i politycznego KC PZPR „Nowe Drogi”[23]. W latach 1986–1989 był członkiem Ogólnopolskiego Komitetu Grunwaldzkiego. W 1986 był przewodniczącym Komitetu Honorowego Encyklopedii Pamięci Narodowej.
W latach 70. i 80. stał na czele lub wchodził w skład szeregu innych komitetów honorowych i rocznicowych oraz obejmował protektorat nad obchodami jubileuszowymi instytucji kulturalnych i naukowych w całym kraju. Był m.in. członkiem Komitetu Honorowego i Komitetu Przygotowawczego, a od 1972 przewodniczącym Komitetu Honorowego Obchodów 500-lecia urodzin Mikołaja Kopernika[24]. W 1978 objął protektorat nad obchodami jubileuszu 150-lecia Biblioteki Kórnickiej. W 1982 wszedł w skład Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Wincentego Witosa w Warszawie, który został odsłonięty w 1985[25]. 2 września 1982 na mocy decyzji Biura Politycznego KC PZPR wszedł w skład Komitetu Honorowego uroczystości żałobnych Władysława Gomułki[26]. Był też przewodniczącym Ogólnopolskiego Komitetu Obchodów 300. Rocznicy Odsieczy Wiednia (1982–1983)[27], przewodniczącym Ogólnopolskiego Komitetu Honorowego Obchodów 50. rocznicy Czynu Zbrojnego Dąbrowszczaków (1986) oraz przewodniczącym Komitetu Honorowego Obchodów 45. rocznicy Powstania w getcie warszawskim (1988). 28 listopada 1988 wszedł w skład Honorowego Komitetu Obchodów 40-lecia Kongresu Zjednoczeniowego PPR-PPS-powstania PZPR, któremu przewodniczył I sekretarz KC PZPR. 11 listopada 1988 wszedł w skład Honorowego Komitetu Obchodów 70. rocznicy Odzyskania Niepodległości przez Polskę, którego przewodnictwo objął I sekretarz KC PZPR Wojciech Jaruzelski.
W październiku 1988, z okazji 70-lecia Niepodległości oraz 45-lecia ludowego Wojska Polskiego, został awansowany uchwałą Rady Państwa do stopnia generała brygady w stanie spoczynku. Nominację wręczył mu w Belwederze I sekretarz KC PZPR, przewodniczący Rady Państwa PRL, gen. armii Wojciech Jaruzelski.
23 października 1996 Sejm uchwałą umorzył postępowanie w sprawie pociągnięcia do odpowiedzialności konstytucyjnej i karnej osób związanych z wprowadzeniem i realizacją stanu wojennego, w tym i Henryka Jabłońskiego.
↑JABŁOŃSKI, Henryk [online], pan.pl [dostęp 2023-02-02].
↑„Materiały i studia do historii prasy i czasopiśmiennictwa polskiego”, tom IV, Polska Akademia Nauk, Pracownia Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego XIX i XX Wieku, PWN Warszawa 1966
↑Październik i „Mała stabilizacja”. W: Jerzy Eisler: Zarys dziejów politycznych Polski 1944–1989. Warszawa: POW „BGW”, 1992, s. 62. ISBN 83-7066-208-0.
Kto jest kim w Polsce 1984, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1984
Kto jest kim w Polsce 1989, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989
Leksykon Historii Polski, Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa 1995
J. Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943–1990 t. II: I–M, Toruń 2010.
J. Stroynowski (red.), Who is who in the Socialist countries of Europe: a biographical encyclopedia of more than 12, 600 leading personalities in Albania, Bulgaria, Czechoslovakia, German Democratic Republic, Hungary, Poland, Romania, Yugoslavia 1989, tom 3, K.G. Saur Pub., 1989
„Trybuna Ludu”, organ KC PZPR, nr 289, 13–14 grudnia 1975, str. 2
Linki zewnętrzne
Henryk Jabłoński, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [dostęp 2009-08-30].[martwy link]
_of_the_People%27s_Republic_of_Poland_1972-1985.jpg)
_-_ribbon_bar.gif){kind=small}
.svg)
