 nr rej. 1283 z 30 grudnia 1986
| |
.jpg) Hala Mirowska (z prawej) i Hala Gwardii (z lewej) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
plac Mirowski 1 |
| Architekt |
Bolesław Milkowski |
| Kondygnacje |
2 |
| Rozpoczęcie budowy |
1899 |
| Ukończenie budowy |
1902 |
| Zniszczono |
1944 |
| Odbudowano |
po 1945 |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°14′19″N 20°59′49″E/52,238611 20,996944
| |
Hale Mirowskie – dwie bliźniacze hale targowe znajdujące się na warszawskim Mirowie na placu Mirowskim 1 (hala zachodnia) oraz placu Żelaznej Bramy 1 (hala wschodnia).
Zespół przy placu Mirowskim był pierwszym kompleksem hal targowych wzniesionym w Warszawie na przełomie XIX i XX wieku[1]. Hale umożliwiały m.in. lepszą organizację handlu i podniesienie warunków higienicznych sprzedaży dzięki przeniesieniu jej z otwartej przestrzeni do zamkniętych pomieszczeń[2].
Hale Mirowskie wybudowano w latach 1899–1902 w miejscu części rozebranych Koszar Mirowskich[1][3], pod które kamień węgielny położono 15 października 1899 roku[4]. Ich nazwa, przejęta od nazwy koszar, pochodzi od nazwiska Wilhelma Miera[5]. Projektantami hal byli: Bolesław Miłkowski (konstrukcja), Ludwik Panczakiewicz (elewacje) oraz Apoloniusz Nieniewski[6] i Władysław Kozłowski (oprawa architektoniczna)[6]. Były to dwa budynki o długości 95,4 m i szerokości 42,8 m[1]. Metalowe konstrukcje hal wykonała warszawska spółka K. Rudzki i S-ka[7]. Nad wejściami umieszczono cynkowe kartusze z warszawską Syreną[8]. Koszt budowy hal wyniósł 1,4 mln rubli[9].
Właścicielem hal było miasto, wydzierżawiając stragany i sklepy indywidualnym przedsiębiorcom[1]. Wydzielono w nich 515 stanowisk handlowych[1]. W halach sprzedawano produkty spożywcze oraz przedmioty związane z gospodarstwem domowym[1]. Stragany rozmieszczano według rodzajów sprzedawanych produktów[1].
Przed wybuchem II wojny światowej w 1939 w halach działało ok. 900 punktów sprzedaży detalicznej[10]. Do zniszczenia w 1944 były największym w Warszawie obiektem handlowym[3]. Obok znajdowały się także dwa inne skupiska handlu detalicznego: Gościnny Dwór oraz Bazar Janasza[11]. Handlowano także na ulicach sąsiadujących z placem Mirowskim i placem Żelaznej Bramy[12]. Cały ten obszar był czasem nazywany „brzuchem Warszawy”[12].
Pierwsze lata wojny hale przetrwały bez większych zniszczeń. W 1940 roku znalazły się przy granicy nowo utworzonego getta[13]. W maju 1941 działało w nich 1641 stoisk, więcej niż przed wojną[14]. Budynki silnie ucierpiały podczas powstania warszawskiego. 1 sierpnia 1944 doszło do walk o wschodnią halę, w której znajdowały się niemieckie warsztaty samochodowe[15]. 5 i 6 sierpnia, podczas ataku wojsk niemieckich w kierunku placu Piłsudskiego i towarzyszących mu bombardowań lotniczych, obydwie hale zostały spalone[16]. Zostały zdobyte po ciężkich walkach 6 sierpnia po południu przez oddziały Oskara Dirlewangera[16]. Okolicznych mieszkańców spędzono do rozbierania barykad, a następnie zamordowano[16]. Ich zwłoki zostały następnie spalone przez Verbrennungskommando Warschau[16]. 7 sierpnia powstańcy podjęli udaną próbę uwolnienia grupy osób przetrzymywanych w halach[17]. Polacy jeszcze dwukrotnie podejmowali próby odbicia hal: 13 sierpnia oraz w nocy z 30 na 31 sierpnia 1944[17].
Po wojnie początkowo nie planowano odbudowy okolic placu Żelaznej Bramy i Hal Mirowskich. Planowano wyburzyć pozostałości budynków i urządzić na ich miejscu park. Odstąpiono jednak od tego planu i wypalone hale zostały odbudowane.
Hala zachodnia (Mirowska) – po odbudowie według projektu Zbigniewa Pawlaka od listopada 1962 ponownie zaczęła pełnić funkcje handlowe[3][18]. Dla powiększenia powierzchni handlowej w latach 60. XX wieku do zachodniej fasady hali dodano modernistyczną betonowo-szklaną nadbudowę na poziomie górnej kondygnacji. Od 1974 użytkownikiem hali jest „Społem” WSS Śródmieście, która przejęła w 1997 zakupiony budynek wraz z przyległym terenem przekazanym jej w wieczyste użytkowanie. W latach 50. na zachodniej ścianie Hali Mirowskiej umieszczono tablicę Tchorka upamiętniającą masakrę ludności cywilnej z sierpnia 1944[19]. W 2011 została wyremontowana, lecz podczas remontu zachowano ślady po kulach i innych zniszczeniach wojennych, do dziś widoczne na elewacji budynku[20].
Hala wschodnia (Gwardii)[21] – po odbudowie w 1948 halę na krótko zaadaptowano na tymczasową zajezdnię autobusów miejskich. Garażowały tam zakupione we Francji autobusy Chausson[22]. W 1953 hala została przekazana Milicyjnemu Klubowi Sportowemu „Gwardia”[3] (stąd jej zwyczajowa nazwa). W 1953 w hali odbyły się X Mistrzostwa Europy w Boksie[23][24]. Na środku hali ustawiono ring oraz trybuny na 5300 widzów[25]. Odbywały się tam również turnieje szermiercze i koszykarskie oraz mecze tenisowe[26]. Po 1989, podobnie jak hala zachodnia, pełniła funkcje handlowe (m.in. mieścił się tam sklep MarcPol)[27], a niewielką część zajmowała sekcja bokserska WKS „Gwardia”. W 2017 po przeprowadzonym remoncie wnętrz w budynku uruchomiono targ z żywnością lokalną i ekologiczną, lokale gastronomiczne i sklepy[27][28][29]. Powstało tam również Muzeum Boksu im. Feliksa Stamma[30]. Właścicielem hali jest miasto. Trwa proces wyłaniania przez miasto partnera, który wykona remont i będzie odpowiedzialny za zarządzanie budynkiem w formie partnerstwa publiczno-prywatnego[31].
.jpg)
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.
