Mapa topograficzna Arktyki
Mapa batymetryczna Oceanu Arktycznego

Grzbiet Gakkela[1], dawniej Grzbiet Nansena (ang. Gakkel Ridge, Nansen Cordillera, Arctic Mid-Ocean Ridge, fr. Dorsale de Gakkel, ros. Хребет Гаккеля) – fragment systemu grzbietów śródoceanicznych, położony na obszarze Oceanu Arktycznego, w obrębie Basenu Nansena. Jest granicą pomiędzy płytą północnoamerykańską a płytą eurazjatycką[2], w której zachodzi rozrost dna oceanu.

Długość Grzbietu Gakkela wynosi ok. 1800 km. Ciągnie się od ryftu Morza Łaptiewów w pobliżu ujścia rzeki Leny do rejonu Grenlandii, gdzie łączy się poprzez mniejsze grzbiety Knipowicza i Mohna z Grzbietem Śródatlantyckim.

Istnienie i przybliżony przebieg tego grzbietu poznano dzięki radzieckiej ekspedycji pod kierunkiem J.J. Gakkela w 1950. W 2002 roku Międzynarodowa Organizacja Hydrograficzna i Międzynarodowa Komisja Oceanograficzna zadecydowały o oficjalnym nadaniu grzbietowi jego imienia[1].

Charakterystyka

Grzbiet Gakkela odznacza się bardzo małym przyrostem skorupy ziemskiej, poniżej 1 cm rocznie. Dawniej uważano, że brak na nim aktywności wulkanicznej, ale w 1999 roku naukowcy odbywający rejs na atomowym okręcie podwodnym odkryli czynne wulkany położone wzdłuż grzbietu. W 2001 naukowcy z kilku krajów na lodołamaczach, niemieckim Polarstern i amerykańskim Healy, badali Grzbiet Gakkela i pobrali próbki skał. Odkryli również, że występują też kominy hydrotermalne[3]. W 2007 ekspedycja Arctic Gakkel Vents Expedition (AGAVE) organizacji Woods Hole Oceanographic Institution dokonała nowych odkryć, m.in. nieskonsolidowane fragmenty materiałów piroklastycznych, pokrywających dolinę ryftową biegnącą w osiowej części grzbietu (ich powierzchnia wynosiła więcej niż 10 km²). Sugeruje to, że zawartość substancji lotnych przekracza dziesięciokrotnie średnią zawartość w magmach innych grzbietów śródoceanicznych[4]. Ekspedycja AGAVE za pomocą pływających robotów podwodnych odkryła wiele nowych gatunków w obrębie Grzbietu Gakkela[5].

Zobacz też

Przypisy

  1. a b Fifteenth Meeting of the GEBCO Sub-Comittee on Undersea Feature Names (SCUFN), Monako: IOC-IHO, październik 2002 [dostęp 2012-10-07] (ang.).
  2. GPS Measurements Reveal Imprint of North American Plate in Siberia. Earth Institute at Columbia University, 2003.
  3. NOAA Scientist and Colleagues Find Hot Springs in Cold Waters. NOAA.
  4. Robert A. Sohn i inni, Explosive volcanism on the ultraslow-spreading Gakkel ridge, Arctic Ocean, „Nature”, 453, 2008, s. 1236-1238, DOI: 10.1038/nature07075 [dostęp 2012-10-07].
  5. The Arctic Gakkel Vents (AGAVE) Expedition: A High–Stakes Technology Gamble Pays Big Dividends Beneath the Arctic Ice Cap. Ridge 2000 Abstracts, 2009. [dostęp 2010-07-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-05)].

Linki zewnętrzne

  • Polar Discovery: Arctic Seafloor Expedition: July 1-Aug. 10, 2007

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się