Graffiti Aleksamenosa
Graffiti Aleksamenosa - wersja retuszowana

Graffiti Aleksamenosagraffiti wyryte na murze Pałacu Cezarów na Palatynie w Rzymie, uważane za najstarsze znane wyobrażenie ukrzyżowanego Jezusa[1][2][3][4][5]. Zostało odkryte w 1857 roku[6]. Obecnie jest umieszczone w muzeum Antiquarium Forense e Antiquarium Palatino.

Rysunek przedstawia ukrzyżowanego człowieka z głową osła. Po jego lewej stronie stoi postać z uniesioną – prawdopodobnie w geście religijnym – ręką. Podpis w języku greckim głosi Αλεξαμενος ϲεβετε θεον (Aleksamenos sebete theon), czyli „Aleksamenos oddaje cześć bogu”[7].

W 1870 roku na ścianie sąsiedniego budynku znaleziono dwujęzyczną inskrypcję w łacinie i grece o treści Aleksamenos fidelis, czyli „Aleksamenos wierzący”. Odnalezione graffiti są zatem szyderstwem z Aleksamenosa i jego religii.

Wiek graffiti jest nieznany; datuje się je na okres między I a III wiekiem. W tym okresie w pismach pogańskich często zarzucano Żydom i chrześcijanom onolatrię (kult osła)[8], a popularnym sposobem ośmieszenia oponentów było przedstawianie ich mistrza jako postaci z oślą głową. Tertulian wspomniał o Żydzie, który w Kartaginie namalował na murze karykaturę chrześcijańskiego Boga jako istotę z oślimi uszami i kopytem u jednej nogi, trzymającego książkę[9]. Niektórzy uważali, że graffiti może mieć związek z gnostycką sektą, której symbolem była głowa osła[10][11].

Wśród uczonych nie ma jednomyślności na temat tego, kogo przedstawia rysunek[12][13]. Na wizerunku z Palatynu widnieje po prawej stronie oślogłowca litera Y, która była symbolem pitagorejczyków i stąd wynika – zdaniem profesora Wunscha – że Aleksamenos z graffiti należał do sekty setian[14][15]. Postać identyfikowana bywa jako egipski bóg Set, czyli grecki Tyfon[16][17]. Nie jest też wykluczone, że karykatura z Palatynu może mieć związek z egipskim bogiem Anubisem[18][19].

Przypisy

  1. Walter Lowrie, Monuments of the Early Church, Macmillan, 1901, s. 238
  2. Dom Dunstan Adams, What is Prayer?, Gracewing Publishing, 1999, s. 48
  3. Father John J. Pasquini, True Christianity: The Catholic Way, iUniverse, 2003, str. 105
  4. Augustus John Cuthbert Hare, Walks in Rome, Volume 1, Adamant Media Corporation, 2005, s. 201
  5. Richard Viladesau: The Word in and Out of Season. Paulist Press, 1992, s. 46. ISBN 0-8091-3626-0.
  6. Filippo Coarelli, Guida archeologica di Roma, Arnoldo Mondadori Editore, Verona 1984, s. 158
  7. Michael Green, Evangelism in the Early Church, Wm. B. Eerdmans Publishing, 2004, s. 244
  8. O onolatrii na Catholic Encyclopedia (dostęp 3 sierpnia 2009)
  9. Tertulian, Ad nationes, 1:11, 1:14
  10. John Denham Parsons, Non-christian cross, London 1896, s.38
  11. Tertulian, Do pogan, przyp. 82, ATK, Warszawa 1983, s. 64
  12. Pierwsze znane przedstawienie Ukrzyżowania z suppedaneum to tzw. krucyfiks szyderczy o niechrześcijańskim pochodzeniu z ok. 240 roku z Muzeum Narodowego w Rzymie.(...) Wyobrażenie to nie ma pochodzenia chrześcijańskiego (Stanisław Kobielus: Krzyż Chrystusa. Od znaku i figury do symbolu i metafory. IW PAX, Warszawa 2000, s. 118, 249)
  13. Magia antyczna, Andrzej Wypustek, Ossolineum, Wrocław 2001, s. 154, 155, 244
  14. Setianische Verfluchungstafeln aus Rom, Lipsk, 1898, s. 110
  15. Krzyż widlasty w kształcie litery Y wykorzystywali w swej filozofii pitagorejczycy. Odzwierciedlał on możliwość wyboru jednej z dwóch dróg w ludzkim życiu (Iza Elżbieta Smolińska: Symbolika krzyża w arabskiej literaturze religijnej i obrzędów Koptów. Wydawnictwo Ibidem 2008, s. 48)
  16. sekcja: Later Development of the Crucifix, wraz z biografią. [dostęp 2010-06-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-04-23)].
  17. Hugh Joseph Schonfield, B. Geis Associates: Those incredible Christians. Grove Press, 1968, s. 20 i n.
  18. B. Hudson MacLean, An introduction to Greek epigraphy of the Hellenistic and Roman periods from Alexander the Great down to the reign of Constantine, University of Michigan Press, 2002, s. 209
  19. Non-christian cross, John Denham Parsons, Londyn 1896, s. 38

Linki zewnętrzne

  • Paweł Janiszewski: Czciciele osła. Chrześcijanie i Żydzi w oczach Rzymian. mowiawieki.pl. [dostęp 2014-02-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-04-09)].
  • The Alexamenos Graffito: page by Rodney J. Decker
  • Alexamenos and pagan perceptions of Christians
  • Christian iconography: the Alexamenos graffito. aug.edu. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-01-20)].
  • ReligionFacts: the Alexamenos graffito. religionfacts.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-01-05)].
  • Alexamenos: a Christian mocked for believing in a crucified God

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się