Lycocorax pyrrhopterus[1] | |||
(Bonaparte, 1850) | |||
Przedstawiciel podgatunku nominatywnego na tablicy barwnej (powstałej między 1891 a 1898) | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Podtyp | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Infragromada | |||
Rząd | |||
Podrząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj | |||
Gatunek |
grabiec | ||
Synonimy | |||
| |||
Podgatunki | |||
| |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
Grabiec (Lycocorax pyrrhopterus) – gatunek ptaka z rodziny cudowronek (Paradisaeidae), najstarszy przedstawiciel rodziny. Występuje na 7 wyspach w indonezyjskiej prowincji Moluki Północne. Zasiedla głównie lasy i skraje lasów oraz plantacje, rzadziej inne tereny z choćby nieznacznym udziałem drzew i krzewów. Żywi się głównie owocami, a aktywny jest zwłaszcza o świcie i zmierzchu. Nie jest zagrożony wyginięciem. Wyróżniane są trzy podgatunki, których status jest kwestionowany – być może stanowią dwa lub trzy odrębne gatunki. Ze względu na podobieństwo do krukowatych – mocny, ciemny dziób, matowe czarne upierzenie, cynamonowobrązowe skrzydła – gatunek ten początkowo zaliczono właśnie do tej rodziny.
Po raz pierwszy gatunek opisał Karol Lucjan Bonaparte w 1850. Holotyp pochodził z Halmahery, największej wyspy Moluków. Autor nadał nowemu gatunkowi nazwę Corvus pyrrhopterus[3]. Zanim uznano go za przedstawiciela cudowronek (Paradisaeidae), grabiec był włączany do krukowatych (Corvidae)[4], a Wallace (1869) uznał go za szpaka podobnego do wrony lub kruka[5]. Obecnie (2021) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny umieszcza grabca w rodzaju Lycocorax[6] Bonaparte, 1853[7]. Podobną klasyfikację zastosowali autorzy Kompletnej listy ptaków świata (2021)[8] oraz Clements Checklist of Birds of the World (2019)[9]. We wszystkich tych ujęciach grabiec dzieli się na trzy podgatunki[6][8][9]. Ich status i potencjalna odrębność gatunkowa są niepewne, a tym samym również monotypowość rodzaju.
Oprócz podgatunku nominatywnego, grabca brązowoskrzydłego[8], L. (p.) pyrrhopterus (Bonaparte, 1850)[3], do rangi gatunku wynoszone bywają grabiec rajski[8], L. (p.) morotensis (Schlegel, 1863[10]) i grabiec lśniący[8], L. (p.) obiensis (Bernstein, 1865[11]). Hermann Schlegel opisał grabca rajskiego w oparciu okazy z kolekcji Heinricha Bernsteina[10]. Ten został wysłany do ówczesnych Holenderskich Indii Wschodnich – później ogłosiły niepodległość jako Indonezja – by pozyskać okazy do kolekcji Muzeum Historii Naturalnej w Lejdzie. Bernstein stacjonował w Ternate, skąd odbył co najmniej 9 wypraw. Holotyp L. (p.) morotensis zdobył 23 sierpnia 1861 podczas drugiej z nich. W trakcie piątej wyprawy, między 17 lipca a 2 września 1862, na Obi pozyskał cztery okazy reprezentujące nieznane dotąd taksony, w tym L. (p.) obiensis[12].
Autorzy Handbook of the Birds of the World pierwotnie uznawali podział na trzy podgatunki[13]. Zostało to zmienione i w opracowywanej przy współpracy z BirdLife International liście ptaków świata (wydanie książkowe: 2016[14], 5. wersja online: grudzień 2020[15]) zastąpiły je dwa gatunki – jeden z dwoma podgatunkami, trzeci uzyskał rangę gatunku. Ponieważ BirdLife International opiniuje przy tworzeniu Czerwonej Księgi IUCN, od 2016 oceniany jest stopień zagrożenia dla dwóch gatunków[16][17][18]. W takim ujęciu, zaakceptowanym również przez niektóre inne autorytety, za całkiem odrębny gatunek uznaje się grabca lśniącego (jako L. obiensis), natomiast grabiec rajski i brązowoskrzydły stanowią dwa podgatunki L. pyrrhopterus[18][4][9][15].
Po raz pierwszy przedstawicieli rodziny cudowronek rozpatrzono jako gatunki filogenetyczne (ewolucyjne) w 1992. Cracraft potraktował każdy z trzech podgatunków grabca jako osobny gatunek[19]. Z jego podejściem nie zgodził się Snow (1997), według którego kryteria oceny przyjmowane dla poszczególnych gatunków były niespójne. Cracraft przypisał populacje z Batjan i Halmahery do jednego gatunku, mimo że według jego kryteriów można było je rozdzielić. Uzasadnił to wstrzymaniem się z decyzją do czasu pojawienia się nowych informacji o zróżnicowaniu behawioralnym i genetycznym grabców z tych populacji. Według Snowa w ten sam sposób Cracraft mógłby wyjaśnić przyznanie danemu taksonowi rangi gatunku[20].
Grabiec jest najstarszym gatunkiem cudowronek[21][22]. Wchodzi w skład kladu bazalnego tej rodziny, który obejmuje również fałdowrona lśniącego (Phonygammus keuraudrenii) oraz cztery gatunki fałdowronów Manucodia[21][23]. W bazie TimeTree dostępne są dane z czterech badań opublikowanych przed 2017 (kiedy opublikowano podstawową wersję bazy) pozwalające na oszacowanie czasu oddzielenia się linii rozwojowych kladu Lycocorax+Phonygammus+Manucodia, samego rodzaju Lycocorax, a w końcu rozdzielenia się Phonygammus i Manucodia[24]. Wyodrębnienie się linii Lycocorax+Phonygammus+Manucodia nastąpiło w oligocenie lub na początku miocenu – między 28,8 a 18,2 mln lat temu[24]. Linia rozwojowa grabca oddzieliła się między 17,2[21] a 12,3[25] mln lat temu[24].
Wyjątkowy na tle rodziny jest u przedstawicieli kladu Lycocorax+Phonygammus+Manucodia brak znaczącego dymorfizmu płciowego. Poza tym brak go jedynie u dwóch gatunków z rodzaju Astrapia, czasami wydzielanych do Paradigalla: tarczonosa długosternego (A. carunculata) i kusego (A. brevicauda)[26][21]. Gatunki z tej grupy są również monogamiczne i dobierają się w pary, co jest nietypowe dla cudowronek[21]. W przypadku grabca nie ma jednak pewnych danych[4]. Brak znaczącego dymorfizmu płciowego, monogamia i utrzymywanie par razem tworzą strategię życiową dosyć „mało efektowną” w porównaniu do reszty cudowronek. Ułatwia to dyspersję i pozwala wytłumaczyć obecność fałdowronów Manucodia+Phonygammus na kilku wyspach u wybrzeży Nowej Gwinei oraz na półwyspie Jork, a Lycocorax – na Molukach Północnych. Tarczonosy są geograficznie ograniczone do Gór Środkowych[21] i gór Ptasiej Głowy, a także Fakfak[27]; mają więc niewielkie możliwości dyspersji[21].
Niemal wszystkie cudowronki występują na Nowej Gwinei i wyspach w obrębie jej górotworu[21]. Grabiec i flagowiec (Semioptera wallacii) jako jedyne zasiedliły Moluki Północne[21][27]. Według Irestedt et al. (2009) współczesne rozmieszczenie tych gatunków może być wynikiem głównie specjacji allopatrycznej oraz wahań poziomu morza pod koniec pliocenu i w miocenie. Trudniejsze do wyjaśnienia jest występowanie we wspomnianym regionie flagowca[21]. Należy wziąć pod uwagę, że jest to gatunek ewolucyjnie młodszy od grabca. Linia rozwojowa flagowca wyodrębniła się bowiem między 14,6 a 9,8 mln lat temu (według wspomnianych 4 źródeł w bazie TimeTree)[24]. Był to późny miocen (ogółem trwający 23,03 do 5,33 mln lat temu)[21]. Specjacja musiała zachodzić więc wtedy, kiedy Moluki Północne (będące wyspami oceanicznymi) dryfowały obok półwyspu Ptasia Głowa[21].
Poniższy kladogram przedstawia relacje w obrębie kladu bazalnego Paradisaeidae według Irestedt et al. (2009) i Jønsson et al. (2016)[25]. Jetz et al. (2012)[22] i Marki et al. (2005) inaczej przedstawiają jedynie pozycję M. jobiensis i M. ater (nie jako gatunki siostrzane)[28]:
| |||||||||||||||||||
Następujący kladogram prezentujący pozycję grabca na tle całej rodziny opiera się o pracę Irestedt et al. (2009)[21]. Przedstawiony został jednak według Ligon et al. (2018), w której to pracy uaktualniono pozycję Lophorina i Ptiloris[29]:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Nazwa rodzaju Lycocorax pochodzi od Lycos Boie, 1829, synonimu dla Corvus monedula – kawki zwyczajnej oraz greckiego słowa κόραξ koraks – „kruk”[30]. Według innego źródła nawiązuje nie do kawki, a „wilka” – λύκος lykos[4]. Epitet gatunkowy pyrrhopterus wywodzi się od πυρρός pyrros – „ognisty”, „czerwony” i -πτερος -pteros – „-skrzydły”[30].
Długość ciała wynosi od 42 do 44 cm[13] (według jednego ze starych źródeł – od 38 cm[31]). Masa ciała: u samców grabców brązowoskrzydłych 242–304 g (n=8), u grabców lśniących – 300–370 g (n=9), natomiast u samic jest to odpowiednio 218–276 g (n=7) i 250–316 g (n=5). Dane o masie ciała pochodzą z etykiet dołączonych do okazów muzealnych – część ptaków po zabiciu była jeszcze ważona. Takich adnotacji Frith i Frith (1997) nie znaleźli na etykietach okazów grabców rajskich[32]. Wymiary szczegółowe – zebrane przez tych samych autorów – podane w milimetrach znajdują się w poniższej tabeli (n oznacza liczbę zmierzonych okazów).
Długość (mm) | |||||
---|---|---|---|---|---|
skrzydła | ogona | skoku | dzioba | ||
L. (p.) pyrrhopterus | |||||
samce | śr. | 190 | 143 | 42,0 | 46,6 |
175–206 | 127–160 | 38,7–44,0 | 41,8–49,1 | ||
n | 28 | 27 | |||
samice | śr. | 186 | 139 | 41,7 | 44,6 |
176–197 | 131–153 | 38,9–44,7 | 40,8–48,8 | ||
n | 27 | ||||
L. (p.) morotensis | |||||
samce | śr. | 219 | 156 | 49,2 | 55,55 |
214–223 | 152–161 | 48,1–50,5 | 54,5–56,2 | ||
n | 4 | ||||
samice | śr. | 209 | 145 | 46,5 | 52,9 |
209–210 | 143–147 | 44,8–49,0 | 52,6–53,6 | ||
n | 3 | ||||
L. (p.) obiensis | |||||
samce | śr. | 204 | 145 | 45,5 | 52,3 |
190–224 | 135–156 | 43,0–49,3 | 49,0–56,2 | ||
n | 26 | ||||
samice | śr. | 198 | 141 | 45,1 | 50,3 |
186–208 | 130–152 | 42,2–47,7 | 44,9–54,4 | ||
n | 19 | ||||
wszystkie podgatunki | |||||
samce | śr. | 198 | 145 | 44,1 | 49,8 |
175–224 | 127–161 | 38,7–50,5 | 41,8–56,2 | ||
n | 58 | 57 | |||
samice | śr. | 192 | 140 | 43,3 | 47,3 |
176–210 | 130–153 | 38,9–49,0 | 40,8–54,4 | ||
n | 49 |
Grabce wszystkich podgatunków można łatwo zidentyfikować po czerwonej tęczówce, mocnym ciemnym dziobie, matowym czarnym upierzeniu, cynamonowobrązowych skrzydłach i białych plamach na skrzydłach[4]. Dalszy opis dotyczy ptaków podgatunku nominatywnego, jeżeli nie zaznaczono inaczej.
Pióra na głowie popielatobrązowe, wydają się być nieco czarniawe i połyskliwe. Ciemię ciemniejsze. Obszar od płaszcza do pokryw podogonowych jaśniejszy i bardziej szary ze słabym niebieskoszarym połyskiem (z nieznaczną domieszką zieleni). Skrzydła z wierzchu brązowe, przy czym pokrywy i lotki III rzędu są ciemniejsze od cynamonowobrązowych lotek. Lotki I rzędu u nasady białe, co w różnym stopniu widać u siedzącego ptaka, lecz u lecącego – bardzo wyraźnie. Ogon czarniawobrązowy, połyskujący. Spód ciała ubarwiony podobnie do płaszcza, lecz jaśniejszy, z niebiesko-zielonym połyskiem. Brzuch bardziej brązowy, podobnie jak okolice kloaki i pokrywy podogonowe[13]. U osobników w 1. szacie ciemię, środek grzbietu oraz wierzchnia strona ogona są ubarwione jak u dorosłych. Pozostała część upierzenia brązowawa ze znikomym niebiesko-czarnym połyskiem. Pozostały na spodzie ciała puch brązowy, matowy. Później osobniki młodociane uzyskują szatę bardziej matową i mniej czarniawą od dorosłej. Prawdopodobnie skrzydła są bardziej jasnobrązowe[13].
Grabce rajskie na tle dwóch pozostałych wyróżniają się znacząco większymi rozmiarami ciała[32]. Upierzeniem przypominają grabce brązowoskrzydłe, jednak są jaśniejsze, bardziej brązowawe z wierzchu i ciemniejsze od spodu. Biały obszar u nasady lotek I rzędu stosunkowo duży[13].
Odrębność grabców lśniących była od dawna wspominana w literaturze. Znacznie bardziej różnią się upierzeniem od grabców brązowoskrzydłych niż różnią się od nich grabce rajskie[32]. U ptaków tego podgatunku – nieco większych niż L. (p.) pyrrhopterus – całość upierzenia jest ciemniejsza, mocniej i bardziej zielono opalizująca. Zewnętrzne chorągiewki lotek są ciemnobrązowe, nie jasnobrązowe, przez co nie kontrastują z tułowiem[13]. Na żywo grabce lśniące mają ponoć bardziej przypominać fałdowrony[33]. Pióra w obszarze kantarka oraz brwi są dłuższe i grubsze, co daje wrażenie wyrastania u tych ptaków gęstej „brwi”[13].
Frith i Frith (1998) stwierdzili aberracje barwne u 2 z 224 (0,9%) zbadanych okazów muzealnych (różnych podgatunków). Były to dwie samice, odpowiednio z jednym białym piórem w płaszczu i z dużą białą plamą na środku brzucha[34].
Zasięg występowania grabca obejmuje 7 wysp w prowincji Moluki Północne[13][6][4], która stanowi jedno z 7 indonezyjskich centrów endemizmu[35]. Według szacunków BirdLife International obszar ten zajmuje 59,8 tys. km²[17][18], z czego na grabca lśniącego przypada 3,6 tys. km²[18], a na brązowoskrzydłego i rajskiego łącznie – 56,2 tys. km²[17]. Rozciągłość południkowa zasięgu całego gatunku to około 485 km (od Tanjung Sopi na północy Morotai 2°38′30″N 128°34′00″E/2,641667 128,566667 po Wai Lower na południu Obi 1°44′S 127°36′E/-1,733333 127,600000)[36].
Grabce lśniące występują na Obi i Bisa[13][27], znajdujących się w skrajnie południowej części Moluków Północnych[27]. Z szacowanych 3,6 tys. km²[18] większość zajmuje Obi – 2,67 tys. km²[37]. Na Obi grabce lśniące nie występują jedynie na terenach nadbrzeżnych[38]. Zasięg geograficzny tego podgatunku (L. (p.) obiensis) jest najbardziej wysunięty na południe spośród wszystkich trzech[27].
Dalej na północ występują grabce brązowoskrzydłe. Ich zasięg obejmuje wyspy Halmahera, Kasiruta i Bacan[27][13] (leżącą około 33 km na północ od Wysp Obi). Na Bacan znajduje się najwyższy punkt Moluków Północnych, Sibela – 2111 m n.p.m.[37] Halmaherę tworzą 4 górzyste półwyspy, jednak najwyższy punkt tej wyspy znajduje się na jedynie 1635 m n.p.m.[17] Występowanie na Kasiruta odnotowano dopiero w 1991 roku[39].
Grabce rajskie zamieszkują najbardziej wysuniętą na północ wyspę Moluków – Morotai (2315 km²[40]), a prócz tego przyległą niewielką wyspę Rau[13][27][37]. Cieśnina Morotai oddzielająca Morotai i Halmaherę w najwęższym miejscu ma około 10 km szerokości[40], przeciętnie około 15 km. Podczas zlodowaceń cieśnina zwężała się do kilku kilometrów, co sprzyjało rozwojowi endemizmu na Morotai[41].
Środowiskiem życia grabców są lasy i skraje lasów oraz plantacje, jednak akceptują każde inne środowisko z porozrzucanymi krzewami i drzewami, również na terenach uprawnych[13][38]. Przynajmniej do połowy lat 90. XX wieku większość badań prowadzono nad ptakami wysp Ternate, Halmahera i Bacan.
Ogółem podobne preferencje co do środowiska życia obserwuje się również u grabców rajskich i brązowoskrzydłych. Grabce brązowoskrzydłe zamieszkują lasy, zarówno te położone na nizinach, jak i na wzgórzach i w środkowych partiach gór; prócz tego spotykane są na obrzeżach lasów, w odrastających lasach i w ogrodach. Rzadko zapuszczają się też w bagienne lasy i przyległe do nich namorzyny. Najchętniej wybierają obszary położone głębiej w lesie i z wyższymi drzewami. Przeważnie unikają terenów rolniczych[13]. Na Halmaherze występują co najmniej do 1500 m n.p.m., a na Bacan – 1700 m n.p.m.[13]
O grabcach rajskich wiadomo, że żyją w gęstych lasach na umiarkowanych wysokościach[13]. Na Morotai, którego najwyższy szczyt sięga 1250 m n.p.m.[36], do 2015 włącznie nieliczne wyprawy docierały jednak powyżej 800 m n.p.m.[42] Ten opis zasięgu L. (p.) morotensis pochodzi od Bernsteina, lecz przytoczono go w publikacji z 1950 roku. Został wspomniany w monografii o cudowronkach wydanej w 2019 roku, bez wzmianek o nowszych danych[4].
Grabce lśniące na Obi (której najwyższy punkt wynosi 1611 m n.p.m.[43]) występują zarówno blisko poziomu morza, jak i na wzgórzach[13][38], między 0[37] a 1550 m n.p.m.[38] (do 2013 roku stwierdzane były jedynie poniżej 800 m n.p.m.[37]). Lambert (1994) ocenił, że ówcześnie Obi była słabo zbadana pod względem występujących na niej ptaków, stąd i dostępność informacji o awifaunie Moluków Północnych jako całość była niewielka[33]. W 2012 prowadzono badania terenowe w 6 lokalizacjach, z czego w jednej w ogóle grabców nie zaobserwowano – na samym wybrzeżu. W 4-stopniowej skali w trzech lokalizacjach oceniono go jako pospolitego (common), w jednej jako dosyć pospolitego (fairly common) – były to okolice dużych miasteczek z namorzynami, polami uprawnymi oraz plantacjami kokosów i czapetki pachnącej (z której pozyskuje się goździki). Grabca uznano za nieczęstego (uncommon; przedostatnia z ocen) w pobliżu dwóch miejsc wydobycia rud niklu[38].
Grabce żywią się głównie owocami. Zjadają również stawonogi[13]. Jedno źródło wspomina o szczególnym upodobaniu do palm Pinanga, autor znalazł też pestkę jej owocu w gnieździe[4].
Największa aktywność grabców przypada na świt, po którym następuje stopniowy spadek aktywności w ciągu dnia i gwałtowny wzrost przed zmierzchem[39]. Grabce żerują samotnie, w parach lub małych grupach. Przebywają w środkowych piętrach lasu oraz w koronach drzew, niekiedy w bardziej otwartych miejscach. Dołączają się do gołębi[13], widywano je żerujące razem z owocożerami Ptilinopus (brodawkowymi, P. granulifrons i wspaniałymi, P. superba), muszkatelami Ducula (dwubarwnymi, D. bicolor i białoookimi, D. perspicillata) i kasztanówkami cienkodziobymi (Macropygia amboinensis)[44]. Lindon et al. (2018) w nowatorski sposób badali między innymi złożoność sygnałów w komunikacji cudowronek, również podczas zalotów. Dla ułatwienia stworzyli barwne drzewo filogenetyczne ze skalą różnorodności sygnałów obok. U grabca przeważa komunikacja optyczna (wzrokowa) – najmniej różnorodne są komunikaty oparte o barwy, natomiast większość stanowią specyficzne zachowania. Komunikację akustyczną umiejscowiono pomiędzy nimi. Na tle kladu Lycocorax+Phonygammus+Manucodia grabiec jest przedostatni; mniejsza różnorodność sygnałów cechuje wyłącznie fałdowrona trąbiącego[29].
Grabce lśniące są opisywane jako znaczne aktywniejsze i śmielsze od przedstawicieli pozostałych dwóch podgatunków. Na Obi to jedne z częściej widywanych ptaków, których trąbiący głos stanowi charakterystyczny element tamtejszych lasów. Grabce brązowoskrzydłe z populacji na Halmaherze były opisywane (jeszcze co najmniej w 2015[45]) jako raczej niezwracające na siebie uwagi i ograniczone w swym zasięgu do lasów w interiorze wyspy. Grabce lśniące tolerują za to tereny zdegradowane przez działalność agroleśniczą[45][33]. Różnice w zachowaniu i preferencjach środowiskowych bywają podstawą do wydzielania grabca lśniącego[13]. Przekonanie o tym, że grabce brązowoskrzydłe występujące na Halmaherze, Kasiruta i Bacan są ciche i dosyć skryte pochodzi od Lamberta (1994). Wspomniał również o węższych preferencjach środowiskowych[33]. Już 5 lat później ukazały się wyniki ekspedycji, której celem było zbadanie rozmieszczenia i stanu populacji grabców oraz flagowców. Zaprzeczały one sugestiom Lamberta, jakoby grabce miały być skryte, nieprzykuwające uwagi i trudne do zaobserwowania na Halmaherze[39].
Aktywne gniazda i jaja grabców lśniących (L. (p.) obiensis) znajdowano od grudnia do stycznia. U grabców rajskich (L. (p.) pyrrhopterus) i brązowoskrzydłych (L. (p.) morotensis) okres lęgowy trwa co najmniej od grudnia do początku czerwca. Powiększone gonady wskazujące na aktywność lęgową zaobserwowano u samców odłowionych w styczniu, czerwcu, sierpniu, październiku i listopadzie, natomiast u samic – w lipcu[13]. Brak pewnych informacji o sposobie kojarzenia, jednak różni autorzy na przestrzeni lat zakładali, że grabce są monogamiczne[4][21][39].
Gniazdo ma kształt zbliżony do czarki lub misy, jest stosunkowo duże. Przypomina gniazda fałdowronów Manucodia, od którego jest bardziej zwaliste. Budulec warstwy zewnętrznej stanowią lekkie poskręcane łodygi pnączy, wąsy czepne i martwe liście lub mech. Za wyściółkę służą wióry lub płatki kory oraz sprężyste wąsy czepne podobne do włosów. Gniazdo umieszczone jest na drzewie, od 4 do 15 m nad podłożem[13].
W zniesieniu najprawdopodobniej znajduje się tylko jedno jajo. Skorupka ma barwę jasnoszarą lub różowawoszarą. Pokrywają ją nieregularnie rozmieszczone proste i faliste kreski koloru fioletowego, fiołkowego i brązowego[13]. Parker (1963) uzyskał informacje o 5 jajach w zbiorach muzealnych; trzy należały do grabców brązowoskrzydlych, jedno – do lśniącego, ostatnie było nieznanego pochodzenia. Ich wymiary wynosiły 35,2–41 na 25–29 mm. Najmniejsze są jaja grabców brązowoskrzydłych, odpowiednio do mniejszych rozmiarów samych ptaków[46].
Co najmniej do 2019 nie było żadnych informacji o wysiadywaniu i opiece nad młodymi[13][4].
IUCN uznaje grabca za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) od 2016 (stan w 2021). Od tamtego roku grabiec lśniący jest klasyfikowany osobno, stąd dla danego gatunku nie jest podawana „łączna” klasyfikacja z poprzednich lat[16]. BirdLife International uznaje trend liczebności populacji za prawdopodobnie stabilny ze względu na brak widocznych zagrożeń[17][18]. Moluki Północne zostały uznane przez BirdLife International za ostoję ptaków endemicznych (Endemic Bird Area)[43].
Grabiec jest jednym z ponad 560 gatunków ptaków objętych ochroną w Indonezji (spośród 1723 występujących w tym kraju[47]). Określa je załącznik do rozporządzenia Ministerstwa Środowiska i Leśnictwa nr 7/1999 w sprawie ochrony gatunkowej roślin i zwierząt, przy czym wykaz gatunków poszerzono i zmieniono w rozporządzeniu 20/2018[48].
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.