Gospodarka Lesotho
Ilustracja
Banknot wartości 100 maloti.
Informacje ogólne
Waluta

Loti

Bank centralny

Centralny Bank Lesotho

Rok podatkowy

1 kwietnia – 31 marca[1]

Organizacje gospodarcze

SACU, Konwencja Lomé[2]

Dane statystyczne
PKB (nominalny)

2,2 mld USD (2016)[3]

PKB (ważony PSN)

6,7 mld USD (2016)[3]

PKB per capita

998 USD (2016; 3029 USD ważony PSN)[3]

Wymiana handlowa
Towary eksportowane

woda, diamenty, odzież, wełna, żywność, energia elektry[4][1].

Główni partnerzy

RPA (47%), USA (44%), Belgia (3%), ZEA (2%), USA[5]

Towary importowane

żywność, mat. budowlane, pojazdy, maszyny, medykamenty[1]

Główni partnerzy

RPA (89%), Tajwan (5%), Chiny (3%), Indie, USA[5]

Zatrudnienie
Stopa bezrobocia

28,1%[6][1]

Wskaźniki jakości życia
Ludność poniżej progu ubóstwa

57,8%[7][8]

Współczynnik Giniego

0,5[7][9]

Finanse publiczne
Dług publiczny

60% PKB[4]

Deficyt budżetowy

0,6% PKB[4]

Przychody budżetowe

835,8 mln USD[7][1]

Wydatki budżetowe

978,3 mln USD[7][1]

Gospodarka Lesotho – z uwagi na bycie enklawą i górzyste położenie, gospodarka Lesotho jest silnie uzależniona od gospodarki Południowej Afryki i kursu randa. Z PKB na mieszkańca na poziomie ok. 3000 USD (ważonym parytetem siły nabywczej) Lesotho klasyfikowane jest przez Bank Światowy w niższej klasie średniej (ang. lower-middle-income country). Dla sytuacji gospodarczej kraju nie bez znaczenia jest również drugi na świecie odsetek obywateli zarażonych wirusem HIV – nosicielami jest 25% populacji w wieku 15–49 lat[10][4][8].

Stan i struktura gospodarki

Od lat 80. XX wieku rząd starał się dywersyfikować gospodarkę, stymulując produkcję (odzież, tekstylia, obuwie) i turystykę (ośrodek narciarski w Górach Smoczych). Dynamiczny rozwój w latach 90. został przerwany przez zawirowania polityczne w 1998 roku. Ubyło wówczas ponad 40 000 miejsc pracy, a gospodarka skurczyła się o prawie 5%. Po roku 2000 gospodarka ponownie weszła na ścieżkę wzrostu. Do 2006 roku udział sektora produkcyjnego wzrósł do 22% PKB, ale w 2012 spadł do 12%. Było to spowodowane światowym kryzysem i rosnącą konkurencyjnością producentów azjatyckich na rynku amerykańskim. Od 2010 roku gospodarka Lesotho znowu się rozwija, uzyskując w latach 2012–2015 roczny wzrost przynajmniej 4–4,5%. W ostatnich latach wzrost PKB zmalał do ok. 2,3%. Szacuje się, że w latach 2017–2018 ponownie przekroczy 4%, dzięki inwestycjom budowlanym i górniczym[10][8].

Struktura gospodarki wg sektorów:

Rok Rolnictwo Przemysł Usługi
2011[10] 7,8% 34,0% 58,1%
2016[1][11] 7,3% 31,1% 61,5%

Na przemysł składa się przede wszystkim duża liczba małych firm produkujących tekstylia (wełna, moher), odzież i obuwie, oraz zajmujących się przetwarzaniem żywności i budownictwem. Wykorzystywane surowce często pochodzą z lokalnych gospodarstw rolniczych (skóry, juta)[2]. W sektorze tym pracuje około 36 000 Sotyjczyków, głównie kobiet[1].

W 2016 roku, z uwagi na wystąpienie suszy, rząd subsydiował żywność i wpływał na jej ceny za pomocą państwowych przedsiębiorstw[4].

Struktura PKB wg końcowego wykorzystania[1]:

Rok Konsumpcja gosp. domowych Konsumpcja jednostek budżetowych Inwest. w ŚT Inwest. w zapasy Eksport towarów i usług Import towarów i usług
2016[1][11] 70,4% 27,2% 30,2% -1,6% 40,9% -67,1%

Handel i usługi

Wielkie znaczenie odgrywa handel. Łączna wartość importu i eksportu przekracza 136% PKB[4]. Niemal cały import (90%) pochodzi z RPA. Największymi odbiorcami eksportu są USA i RPA[1].

Rolnictwo

Mimo najmniejszego udziału w gospodarce, i mimo że jedynie 1/10 powierzchni kraju jest uprawna[5], rolnictwem lub hodowlą trudni się niemal 3/4 Lesotyjczyków. Rolnictwo pokrywa jedynie 20% krajowego zapotrzebowania na żywność. Jest podatne na zmienność pogody i klimatu[1].

Główne uprawy: kukurydza, pszenica, groch i fasola, sorgo, jęczmień[1][5].

W 2014 roku 73% populacji zamieszkiwało obszary wiejskie[5].

Wskaźniki makroekonomiczne

Rok Całk. PKB[3]
[mld USD]
Całk. PKB ważony PSN[3]
[mld USD]
Zmiana PKB[3] Bezrobocie Inflacja[3] Stopa redyskontowa Stopa ref. banków komerc. Podaż pieniądza M1
[mln USD]
Podaż pieniądza M3
[mln USD]
Zadłużenie wewn.
[mln USD]
Zadłuż. zewn.[3]
[mln USD]
Bil. obrot. bież.[3]
[mln USD]
Eksport[3]
[mln USD]
Import[3]
[mln USD]
Rezerwy walut. i złota[3]
[mln USD]
Śr. oficjalny
kurs wymiany do USD
2004 1,511 3,186 +1,7% 31,6%[12] 5,0%           773,4 +100,7     501 6,46
2005 1,682 3,403 +3,5% 36,02%[12] 3,4%           666,3 +165,7     519 6,36
2006 1,8 3,655 +4,2% 25,2%[12] 6,1%           657,4 +283,3     658 6,77
2007 1,821 3,933 +4,8% 25,6%[12] 8,0% 12,82%[13] 14,1%[14]       685,5 +373,2 895,7 1881 1000 7,05
2008 1,869 4,277 +6,7% 25,3%[12] 10,7% 14,05%[13] 16,2%[14]       696,9 +344,7 935,0 1912 971 8,26
2009 1,864 4,403 +2,1% 24,8%[12] 7,4% 10,66%[13] 13,0%[14]       760,1 +55,2 779,2 1987 1180 8,47
2010 2,394 4,758 +6,5% 25,6%[12] 3,6% 10,00%[13] 11,2%[14]       779,0 -158,3 941,2 2413 1071 7,32
2011 2,792 5,167 +6,6% 24.7%[12] 5,0%   10,4%[14]       802,9 -210,8 1231 2633 919 7,26
2012 2,678 5,573 +5,9% 25,2%[12] 6,1% 9,36%[13] 10,1%[14]       868,1 -377,1 1036 2687 1028 8,21
2013 2,532 5,785 +2,1% 24,4%[12] 4,9%   10,0%[14]   825,7[15]   900,8 -167,7 904,1 2250 1055 9,66
2014 2,521 6,022 +2,3% 24,6%[12] 5,3%     353,7[15] 535,4[1] 14,77[15] 894,5 -134,6 882,1 2190 1071 10,85
2015 2,335 6,429 +5,6% 26,5[12] 3,2% 6,25%[1] 10,59%[1] 340,6[1] 569,1[1] 47,8[1] 888,4 -84,0 844,1[1] 2049 904 12,76
2016 2,2 6,676 +2,5% 27,4%[12] 6,6% 6,75%[1] 12,3%[1] 342,3[1]   71,01[1] 883,3 -200,6 851,6[1] 1688[1] 925 14,71

Zatrudnienie

Duża liczba mieszkańców kraju pracuje w RPA – ok. 1/3 mężczyzn w wieku produkcyjnym. W połowie lat 90. XX wieku – przeszło 100 000, głównie w górnictwie. W 2010, ok. 40 000[10]. Wiele osób pracuje na czarno lub w szarej strefie[4].

Wielkość siły roboczej szacowana jest na 919 900 osób[1].

Około 57,8% mieszkańców żyje poniżej progu ubóstwa[1]. Dekadę wcześniej, w 2002, było to 61,3%. Próg ubóstwa z uwzględnieniem siły nabywczej wynosi ok. 1,9 USD/dzień[8].

Zasoby naturalne

Rząd Lesotho za najważniejszy zasób kraju uważa wodę – „białe złoto”. Dzięki budowie tamy duży udział w krajowej gospodarce zaczęła odgrywać sprzedaż wody do RPA. Ważnym towarem eksportowym są również diamenty (ok. 8% PKB)[1][2].

Współpraca międzynarodowa

Od 1986 roku kraj współpracuje z RPA w zakresie gospodarki energetycznej i wodnej. Highlands Water Development Project zapewnił Lesotho dostęp do czystej energii wodnej, dzięki budowie (1996–1998) 185-metrowej tamy Katse. Budowa tamy pozwoliła też na sprzedaż wody do RPA[10].

W 2014 roku 44% wpływów budżetowych pochodziło z ceł z krajów SACU[1].

Finanse publiczne

Wydatki rządowe stanowią blisko 61% PKB. Państwo pozostaje też największym pracodawcą[1]. Deficyt budżetowy waha się w granicach 0,6% PKB, a dług publiczny wynosi ok. 60% PKB[4].

Podatki i cła

Najwyższy podatek od dochodów osób fizycznych (PIT) wynosi 35%. Najwyższy podatek od dochodów osób prawnych (CIT) to 25%. Średnia taryfa celna wynosi 2,4%[4].

W Lesotho istnieje podatek od wartości dodanej (VAT) i podatek od dochodów kapitałowych (dywidendy)[4].

Podatki stanowią blisko 51% przychodów budżetowych[4].

Ocena międzynarodowa

W roku wskaźnik wolności gospodarczej (IEF) plasował Lesotho na 134. miejscu na świecie. Mimo sukcesów w walce z ubóstwem, uważa się, że kraj nadal jest silnie uzależniony od rolnictwa, a działalność rządu hamuje rozwój prywatnej przedsiębiorczości. Biurokracja i korupcja hamują też inwestycje zagraniczne. Rodzimą przedsiębiorczość krępuje ograniczony dostęp do usług bankowych i kredytowania[4].

Według IEF własność prywatna w Lesotho jest niedostatecznie chroniona. Znacznie lepiej chroniona jest własność intelektualna. Sądownictwo uznaje się za względnie niezawisłe, ale niedofinansowane. Powszechnym problem jest korupcja i brak transparentności w finansach publicznych[4].

Przypisy

  1. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae Lesotho Economy 2017. CIA, 2017-01-12. [dostęp 2017-11-25]. (ang.).
  2. a b c LESOTHO ECONOMY. Ministry of Communications. [dostęp 2017-11-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-12)]. (ang.).
  3. a b c d e f g h i j k l Lestotho – Indicators. [w:] Word Bank Data [on-line]. World Bank, 2016. [dostęp 2017-11-26]. (ang.).
  4. a b c d e f g h i j k l m Lesotho. Heritage Foundation, 2017. [dostęp 2017-11-25]. (ang.).
  5. a b c d e Lesotho, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-11-26] (ang.).
  6. Wartość przybliżona na rok 2014.
  7. a b c d Wartość przybliżona na rok 2016.
  8. a b c d The World Bank In Lesotho: Overview. Bank Światowy, 2017-10-10. [dostęp 2017-11-26]. (ang.).
  9. Lesotho Economic Outlook. African Development Bank Group, 2017. [dostęp 2017-11-26]. (ang.).
  10. a b c d e Lesotho: Economy. Commonwealth Secretariat 2017, 2013. [dostęp 2017-11-25]. (ang.).
  11. a b Wartości przybliżone.
  12. a b c d e f g h i j k l m Lesotho – Unemployment Rate. Moody’s Analytics, 2016. [dostęp 2017-11-26]. (ang.).
  13. a b c d e Central bank discount rate – Lesotho. Macroeconomy Meter, 2012. [dostęp 2017-11-26]. (ang.).
  14. a b c d e f g Commercial bank prime lending rate – Lesotho. Macroeconomy Meter, 2013. [dostęp 2017-11-26]. (ang.).
  15. a b c Lesotho Economy. CIA, 2017-01-12. [dostęp 2017-11-25]. (ang.).

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się