Gareth Jones
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

13 sierpnia 1905
Barry

Data i miejsce śmierci

12 sierpnia 1935
Mandżukuo

dziennikarz
Tablica na Uniwersytecie w Aberystwyth poświęcona Garethowi Jonesowi

Gareth Richard Vaughan Jones (ur. 13 sierpnia 1905 w Barry, zm. 12 sierpnia 1935 w Mandżukuo) – walijski dziennikarz, który informował o wielkim głodzie na Ukrainie oraz relacjonował wydarzenia w Niemczech w czasie dojścia do władzy Adolfa Hitlera.

Był jednym z nielicznych obcokrajowców, którzy byli bezpośrednimi obserwatorami głodu, który pochłonął według różnych szacunków od 3 do 10 milionów ofiar. Polemizował z wpływowym dziennikarzem Walterem Durantym, korespondentem „New York Timesa” w Moskwie w latach 1922–1936 i laureatem Nagrody Pulitzera w 1932 za serię reportaży o ZSRR, wychwalających postępy komunizmu.

Życiorys

Ukończył Kolegium Trójcy Świętej w Cambridge. W 1933 na własny koszt przybył do Moskwy, gdzie, lekceważąc zakaz podróży, wsiadł 7 marca do pociągu do Charkowa, po czym wysiadł na przypadkowej stacyjce i z plecakiem pełnym żywności rozpoczął pieszą wędrówkę po wsiach Ukrainy, gdzie zastał „głód na kolosalną skalę”. Wszędzie, gdzie przybył, słyszał takie same wieści: „Wszyscy spuchli z głodu” i „Czekamy na śmierć”. Spał na klepiskach obok umierających dzieci i relacjonował swoje obserwacje[1]. Duranty robił wszystko, co mógł, by podważyć rzetelne relacje walijskiego dziennikarza, które określał „panikarskimi plotkami”. Powszechny głód nazywał „częstymi zachorowaniami, wywoływanymi niedożywieniem”. Dziś raporty Duranty'ego uważane są za niemiarodajne i bezkrytyczne wobec sowieckiego reżimu i będące elementem stalinowskiej propagandy[2].

Do czerwca 1933 Jones odwiedził trzykrotnie ZSRR i opublikował wiele artykułów w brytyjskich i amerykańskich czasopismach. W sierpniu 1933 w Gdańsku spotkał się z niemieckim konsulem w Charkowie, który wyraził uznanie dla jego działalności reporterskiej i przyznał, że sytuacja jest znacznie gorsza, niż to opisywał Jones, a na Ukrainie umierają miliony osób[3].

Sowiecki komisarz spraw zagranicznych Maksym Litwinow (z którym wcześniej w Moskwie Jones przeprowadził wywiad) oskarżył go o szpiegostwo i w osobistym liście do premiera Wielkiej Brytanii Lloyda George’a poinformował o dożywotnim zakazie wjazdu Jonesa na terytorium ZSRR.

Oprócz przekazów Jonesa jedynymi rzetelnymi informacjami w języku angielskim były relacje kanadyjskiej dziennikarki Rhei Clyman w Toronto Evening Telegram oraz Malcolma Muggeridge'a w Manchester Guardian. Muggeridge wyraził opinię, że głód na Ukrainie był „jedną z najpotworniejszych zbrodni w dziejach, tak okropną, że ludzie w przyszłości z trudem dadzą wiarę, iż do niej doszło”[4].

Gareth Jones odwiedził też Niemcy w czasie przejmowania władzy przez Adolfa Hitlera. 25 lutego 1933 leciał z Hitlerem z Berlina do Frankfurtu jako pierwszy dziennikarz na pokładzie samolotu nowego kanclerza Niemiec. Napisał wówczas, że „jeżeli ta maszyna się rozbije, cała historia Europy pobiegnie innym torem”. Przeczytał Mein Kampf i był świadomy planów Hitlera dotyczących dominacji niemieckiej, kolonizacji Europy Wschodniej i eliminacji Żydów. Będąc świadkiem reakcji Niemców na przywódcę w Berlinie i na wiecu we Frankfurcie, poczuł moc „czystego, prymitywnego kultu”[5].

W 1935 roku Jones udał się do Mandżukuo, by przyjrzeć się sowiecko-japońskim stosunkom na tym spornym terenie. Trafnie uznał ten obszar za widownię światowego konfliktu między „faszyzmem” i „antyfaszyzmem”. W niejasnych okolicznościach został tam uprowadzony przez bandytów i zamordowany[6]. Istnieją poszlaki, że w zabójstwo dziennikarza zamieszane było NKWD[7].

Upamiętnienie

Przypisy

  1. Timothy Snyder, Skrwawione ziemie, Świat Książki, Warszawa 2011 s. 69 ISBN 978-83-7799-456-6
  2. Times Should Lose Pulitzer From 30's, Consultant Says. nytimes.com. [dostęp 2017-11-15]. (ang.).
  3. Main overview. garethjones.org. [dostęp 2019-09-25].
  4. Timothy Snyder, Skrwawione ziemie, Świat Książki, Warszawa 2011, s. 78 ISBN 978-83-7799-456-6
  5. Margaret Siriol Colley, More Than a Grain of Truth: The Biography of Gareth Richard Vaughan Jones, Newark 2006
  6. Margaret Siriol Colley, Gareth Jones: A Manchukuo Incident, Newark 2001
  7. http://www.bbc.co.uk/news/uk-wales-south-east-wales-18691109 Reportaż o okolicznościach śmierci Jonesa
  8. Obywatel Jones (2019), Filmweb

Linki zewnętrzne

  • Strona upamiętniająca Garetha Jonesa

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się