Gagauzi
Gagauzlar
Ilustracja
Populacja

250 000

Miejsce zamieszkania

Mołdawia: 150 000
Ukraina: 32 000
Rosja: 14 000
Bułgaria: 10 000
Turcja: 5000 – 15 000
Naddniestrze: 4100 (2004)
Grecja: 6000
Rumunia: 3000

Język

gagauski, rosyjski

Religia

prawosławie

Flaga Gagauzów (obecnie w Gagauzji używana jest inna flaga)

Gagauzi (Gagauzlar[1]) – grupa etniczna pochodzenia tureckiego posługująca się językiem gagauskim z grupy języków turkijskich, a na obszarze Autonomii Gagauskiej (Gagauz Yeri) także językiem rosyjskim. Zamieszkują Gagauzję w południowej Mołdawii[2], tereny Ukrainy, mniej licznie północno-wschodnie tereny Bułgarii, w Rumunii i Kazachstanie. Podawane są bardzo rozbieżne dane co do ich liczebności – od 150 do 235 tysięcy. Na terenie Mołdawii Gagauzi identyfikują się jako oddzielny naród.

Rozmieszczenie Gagauzów:

Spośród ludów tureckich wyróżnia ich wyznawana religia – prawosławie – według tradycji gagauskiej warunkiem ich pozostania na terenie Rosji, postawionym przez carycę Katarzynę II, było ich ochrzczenie się. Gagauzi być może są potomkami dawnych plemion Oguzów, Pieczyngów lub też Kumanów, zamieszkujących w średniowieczu stepy nad Morzem Czarnym. Inne teorie widzą w nich potomków Turków seldżuckich, sturczonych Bułgarów, a nawet Greków. Najliczniejsza obecnie społeczność w Mołdawii to potomkowie emigrantów z przełomu XVIII i XIX wieku, którzy przesiedlili się z obszaru Bułgarii wraz z Bułgarami besarabskimi (zwłaszcza z Dobrudży, okolic Warny, Jambołu i Stambułu).

Ustawa o Specjalnym Statusie Gagauz Yeri[3] umożliwiała początkowo uzyskanie przez Gagauzów suwerenności w przypadku zjednoczenia Republiki Mołdawii z Republiką Rumunii na drodze referendum[4]. Jednakże w roku 2003 zmieniono lakoniczny zapis (111 artykuł) Konstytucji Mołdawii dotyczący Naddniestrza oraz Gagauzji na bardziej szczegółowy, w którym jednak prawo do secesji nie zostało wymienione. W efekcie Gagauzja nie posiada obecnie prawa wyjścia z Republiki Mołdawii. Ta sama procedura miałaby miejsce odnośnie do Naddniestrza (wschodni obszar Republiki Mołdawii, nieuznający władz w Kiszyniowie).

W Gagauzji znajdują się tylko trzy miasta: Komrat (rum. Comrat), Ceadîr-Lunga (gag. Çadır Lunga lub Çadır) i Vulcănești (gag. Valkaneş), którym podlegają 23 wsie (komuny).

Przypisy

  1. M. Troy Burnett: Nationalism Today: Extreme Political Movements around the World (2 volumes). ABC-CLIO, 2020, s. 509. ISBN 978-1-4408-5000-4. [dostęp 2022-04-19]. (ang.).
  2. Vitaliy Kürkc̦u (red.), Gagauziya (Gagauz Yeri) Avtonom Bölgesi Atlasi. Atlasul UTA Găgăuzia (Gagauz Yeri). Атлас АТО Гагаузия (Гагауз Ери). Atlas ATO Gagauzia (Gagauz Eri)., 2014, ISBN 978-9975-4116-5-3.
  3. Legea privind statutul juridic special al Găgăuziei (Gagauz-Yeri). Nr.344-XIII din 23.12.94, „Monitorul Oficial”, 3-4, 14 stycznia 1995.
  4. Кендигелян Михаил (Mihail Kendighelean), Гагаузская Республика. Борьба гагаузов за национальное самоопределение. 1989-1995. Воспоминания. Документы, Комрат (Komrat): Tipogr. Centrală, 2009, ISBN 978-9975-78-838-0.

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się