Gałąź oliwna (gałązka oliwna, różdżka oliwna) – gałązka drzewa oliwkowego, symbol pokoju, radości, chwały, zgody, pojednania, także dobrobytu i dostatku[1], obecnie oznaczający pokój, nadzieję i lepszą przyszłość. Powstał w krajach basenu Morza Śródziemnego, tj. w obszarze występowania upraw oliwki europejskiej i znany jest z najstarszych kultur rozwijających się na tym obszarze[2].
W starożytnej Grecji drzewo oliwne poświęcone było Atenie. Drzewo i jego gałęzie były symbolem pokoju i przebaczenia. Gałęzie oliwne nosili ze sobą kapłani, osoby szukające schronienia i zwiastujące pokój[3]. Gałązki oliwne wkładane były do grobów jako symbol pojednania zmarłej osoby z bóstwami, a uplecione z gałęzi oliwnych wieńce wręczane były zwycięzcom igrzysk olimpijskich[3][4].
Gałąź oliwna była również atrybutem personifikacji Hiszpanii (jako prowincji rzymskiej), a także personifikacji zimy[4].
Gałąź oliwna lub drzewo oliwne pojawia się w Biblii. W Księdze Rodzaju (8,11) gałązka oliwna jest znakiem końca biblijnego Potopu przyniesionym Noemu przez gołębicę. Drzewo oliwne obok zboża i wina jest w Biblii symbolem urodzaju, a w Księdze Mądrości Syracha (24,14) symbolizuje odwieczną mądrość[3].
W czasie Niedzieli Palmowej, na pamiątkę wjazdu Jezusa do Jerozolimy, tradycyjnie święci się gałązki palm i gałązki oliwne[3].
Gałązki oliwne są atrybutem świętych, których życie związane jest z głoszeniem pokoju i godzeniem zwaśnionych stron: św. Antoniego della Torre, św. Kajetana z Thieny, św. Brygidy z Kildar, bł. Weroniki z Binasco, św. Norberta, św. Klary. Gałązka oliwna jest także atrybutem Noego (jako przyniesiony mu znak końca Potopu) oraz św. Oliwii (przez nawiązanie do jej imienia)[5].
W sztuce nagrobnej jest symbolem zmartwychwstania i pojednania z Bogiem[6].
Współcześnie gałąź oliwna symbolizuje pokój i pojednanie[7]. Dwie otaczają świat na fladze ONZ[7]. Przedstawienie gałązki oliwnej znajduje się też na odznaczeniu Missio Reconciliationis (Misja Pojednania) nadawanego za dzieło pojednania między narodami.
Pojawia się najczęściej w przestawieniach Noego (scena końca potopu), Zwiastowania (w ręce archanioła Gabriela) i scenach wjazdu Jezusa do Jerozolimy[8].
Przykłady:
Gałąź oliwna lub drzewo oliwne pojawiają się często w herbach i godłach, szczególnie w krajach śródziemnomorskich. W heraldyce drzewo oliwne symbolizuje wieczność, gałązka oliwna pokój, a wieniec z gałązek oliwnych zwycięstwo i nieśmiertelną sławę[9].
Gałąź oliwna obecna jest w godle Włoch, Armenii i Somalilandu, na Wielkiej Pieczęci Stanów Zjednoczonych, pojawia się także na herbie gminy Świdnica[10].
Gałąź oliwna, jest elementem godła kongregacji Oliwetów, odłamu zakonu św. Benedykta. Jest to związane z miejscem, założenia pierwszego klasztoru Oliwetów w Monte Oliveto niedaleko Asciano (pol. Góra Oliwna)[11].
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.